Marcus Antonius (Latyn: M·ANTONIVS·M·F·M·N, oftewel Marcus Antonius Marci Filius Marci Nepos, d.w.s. "Marcus Antonius, seun van Marcus, kleinseun van Marcus") (14 Januarie 83 v.C. – 1 Augustus 30 v.C.) was 'n Romeinse politikus en generaal wat 'n deurslaggewende rol gespeel het in die transformasie van die Romeinse Republiek van 'n oligargie na die outokratiese Romeinse Ryk.
Antonius was 'n belangrike ondersteuner van en militêre aanvoerder vir Julius Caesar tydens sy verowering van Gallië en die burgeroorlog daarop. Caesar het Antonius as die administrateur van Italië aangestel terwyl hy sy politieke teëstanders in Griekeland, Noord-Afrika en Spanje ondergesit het. Na die sluipmoord op Julius Caesar in 44 v.C., het Antonius sy kragte saamgesnoer met Marcus Lepidus, een van Caesar se generaals, en Caesar se aangenome seun Octavianus in 'n diktatoriale driemanskap wat vandag as die Tweede Triumviraat bekend staan. Die Triumviraat het die strydmagte van Caesar se sluipmoordenaars, die Liberatores, in 42 v.C. in die Veldslag van Philippi verslaan en die regering van die Republiek onder mekaar verdeel. Rome se oostelike provinsies is aan Antonius toegedeel, insluitend Ptolemeïese Egipte met Kleopatra as koningin, wat aan Rome onderhorig was, en die bevel oor die Roomse oorlog teen Parthië.
Verhoudinge binne die Triumviraat is verydel namate die lede na meer omvattende politieke mag gestrewe het. 'n Burgeroorlog tussen Antonius en Octavianus is in 40 v.C. afgeweer deurdat Antonius met Octavianus se suster Octavia Minor in die eg getree het. Antonius het egter ten spyte van sy huwelik sy liefdesverhouding met Kleopatra voortgesit, wat sy politieke bande met Rome verder gekortwiek het. Na Lepidus se ontslag in 36 v.C., het die Triumviraat finaal opgebreek in 33 v.C. weens die geskille tussen Octavianus en Antonius. Die onenigheid is tot breekpunt gevoer met die burgeroorlog van 31 v.C. Die Romeinse Senaat het op Octavianus se aandrif oorlog verklaar teen Kleopatra, en Antonius is as verraaier gekondemneer. Antonius is dieselde jaar deur Octavianus verslaan by die Slag van Actium. Die oorwonne Antonius en Kleopatra het na Egipte gevlug waar hulle selfmoord gepleeg het.
Met Antonius se dood het Octavianus oorgebly as die onbestrede alleenheerser van die Romeinse wêreld. Octavianus sou die titel Augustus aanvaar en regeer as die eerste Romeinse keiser.
Antonius verskyn in Shakespeare se dramas Antony and Cleopatra en Julius Caesar. In laasgenoemde stuk lewer hy die beroemde toespraak wat begin met die woorde "Friends, Romans, countrymen, lend me your ears".[1]
Verwysings
