Goa (Konkani: गोंय, [ˈɡoʊ.ə], luister(hulp·inligting)) is die kleinste deelstaat in Indië. Goa het 'n bevolking van sowat 1,5 miljoen (2011), en het 'n oppervlakte van 44 212 km². Die hoofstad is Panaji (voorheen Panjim) en die grootste stad is Vasco da Gama (met 'n bevolking van sowat 100 000). Goa is geleë aan die suidwestelike kus van Indië in die streek bekend as die Konkan, en geografies geskei van die Deccan-hoogland deur die Wes-Ghats.[4][5]
Dit word omring deur die Indiese deelstate Maharashtra in die noorde en Karnataka in die ooste en suide, met die Arabiese See wat sy westelike kus vorm. Dit is Indië se kleinste deelstaat op die landkaart en die vierde kleinste volgens inwonertal. Goa het die hoogste BBP per capita onder alle Indiese state,[6] twee en 'n halwe keer dié van die land.[7] Dit is deur die Elfde Finansieringskommissie as die beste geplaasde staat gereken vir sy infrastruktuur, en word deur die Nasionale Bevolkingskommissie op die top-ranglys vir die beste lewenskwaliteit in Indië geplaas.[7]
Die historiese stad Margao toon steeds die kulturele invloed van die Portugese, wat die eerste keer in die vroeë 16de eeu as handelaars geland het en dit kort daarna verower het. Goa was 'n voormalige staat van die Portugese Ryk. Die Portugese oorsese gebied van Portugees-Indië het ongeveer 450 jaar bestaan (vanaf 1510 tot 1961), totdat dit in 1961 deur Indië geannekseer is.[8][9] Goa se meerderheid en amptelike taal is Konkani.
Goa word jaarliks deur groot getalle internasionale en binnelandse toeriste besoek weens sy wit sandstrande, naglewe, aanbiddingsplekke en argitektuur wat as Wêrelderfenis gelys is. Dit het 'n ryk flora en fauna as gevolg van sy ligging in die Wes-Ghats-reeks, 'n brandpunt vir biodiversiteit.
Etimologie
Die oorsprong van die stadnaam Goa is onduidelik. In die antieke literatuur was Goa onder baie name bekend, soos Gomanchala, Gopakapattana, Gopakapattam, Gopakapuri, Govapuri, Govem en Gomantak.[10] Ander historiese name vir Goa is Sindapur, Sandabur en Mahassapatam.[11]
Ekonomie
'n Mark in Panji op 16 Oktober 2016
Goa se binnelandse produksie vir 2017 word teen huidige pryse op VS$ 11 miljard geraam. Goa is die rykste staat van Indië met die hoogste BBP per capita – twee en 'n half keer dié van die land – met een van sy vinnigste groeikoerse: 8,23% (jaarlikse gemiddelde 1990–2000).[12]Toerisme is die primêre bedryf van Goa: dit kry 12%[13] van buitelandse toeriste in Indië. Goa het twee hoof toeriste seisoene: winter en somer. In die winter kom toeriste uit die buiteland (hoofsaaklik Europa), en die somer (wat in Goa die reënseisoen is) sien toeriste van regoor Indië. Goa se netto binnelandse produk (NBP) was in 2015–16 VS $ 7,24 miljard.[14]
Die land weg van die kus is ryk aan minerale en ertse, en mynbou vorm die tweede grootste bedryf. Yster, bauxiet, mangaan, klei, kalksteen en silika word gemyn. Die Mormugao-hawe het in 2007 31,69 miljoen ton vrag hanteer, wat 39% van die totale ysterertsuitvoer in Indië was. Sesa Goa (nou besit deur Vedanta Resources) en Dempo is die hoofmynwerk besighede. Die groeiende mynbou het die bosbedekking uitgeput en ook 'n gesondheidsgevaar vir die plaaslike bevolking. Korporasies myn ook onwettig in sommige gebiede. Gedurende 2015–16 is die totale verkeer wat deur die Mormugao-hawe hanteer word, as 20,78 miljoen ton aangeteken.
Die landbou, hoewel dit die afgelope vier dekades vir die ekonomie krimp, bied deeltydse werk aan 'n groot deel van die bevolking. Rys is die belangrikste landbougewasse, gevolg deur areca, kasjoeneut en klapper. Visvang verskaf werk aan ongeveer 40 000 mense, hoewel onlangse amptelike syfers dui op 'n afname in die belangrikheid van hierdie sektor, en ook op 'n daling in die vangs, miskien as gevolg van die tradisionele visvangstyd wat op groot skaal moet terugstaan vir gemeganiseerde treilvissery.
Mediumskaal nywerhede sluit in die vervaardiging van plaagdoders, kunsmis, bande, buise, skoene, chemikalieë, farmaseutiese produkte, koringprodukte, staalrol, vrugte- en geblikte vis, kasjoeneute, tekstiele en broueryprodukte.
Tans is daar 16 beplande spesiale ekonomiese sones (SES's) in Goa. Die Goa-regering het onlangs besluit om nie meer SES's in Goa toe te laat nie, ná sterk opposisie deur politieke partye en die Goa-Katolieke Kerk.
Goa is ook opmerklik vir die lae prys van bier-, wyn- en sterk drankpryse vanweë sy baie lae aksynsbelasting op alkohol. Nog 'n hoofbron van kontantinvloei na die staat is buitelandseoorbetaling, van baie van sy burgers wat in die buiteland werk, na hul gesinne. Daar word gesê dat dit van die grootste spaarkoerse in die land het.
Goa is die tweede staat in Indië wat 'n 100 persent outomatiese telefoonstelsel met 'n stewige netwerk van telefoonsentrales bereik. Vanaf September 2017 het Goa 'n totale geïnstalleerde kragopwekkingskapasiteit van 547,88 MW gehad. Goa is ook een van die min state in Indië wat 100 persent landelike elektrifisering behaal het.[15]
↑(en) "The Supreme Court of India". Courts in federal countries : federalists or unitarists?. Kincaid, John, Aroney, Nicholas. Toronto: University of Toronto Press. 2017. p. 225. ISBN978-1-4875-1466-2. OCLC982378193.{{cite book}}: AS1-onderhoud: ander (link)
↑ 7,07,1(en) Reports of the finance commissions of India: First Finance Commission to the Twelfth Finance Commission: the complete report. India. Finance Commission. Academic Foundation. 2005. p. 268. ISBN978-81-7188-474-2.{{cite book}}: AS1-onderhoud: ander (link)
.svg)
