Eed op die Kaatsbaan

Die Eed op die Kaatsbaan (Frans: Le serment du Jeu de paume) was 'n gebeurtenis tydens die Franse Rewolusie wat op 20 Junie 1789 in die Salle du Jeu de paume by Versailles plaasgevind het waarin die 577 afgevaardigdes van die Derde Stand van die State-Generaal van 1789 deelgeneem het. In opstand teen die Franse Koning Lodewyk XVI het hulle 'n gesamentlik plegtige eed afgelê waarvolgens hulle nie uitmekaar sou gaan voor 'n nuwe grondwet geskryf is nie. Die eed, wat geen wetlike gesag gehad het nie, was simbolies baie belangrik.

Gebeure

Die Eed op die Kaatsbaan. Skildery deur Jacques-Louis David (1791)

Aan die begin van die Franse Rewolusie het 'n konfrontasie tussen die verteenwoordigers van die Derde Stand aan die eenkant en die Koning en die bevoorregte klasse aan die anderkant ontstaan. Die eerste vergadering van die State-Generaal sedert 1614 het geweldige hoop onder die middelklas laat opvlam oor die idees van Die Verligting. Hulle het gehoop dat groot hervormings sou plaasvind wat hulle toegang sou gee tot die moontlikheid tot nasionale soewereiniteit, 'n einde aan die ou klasse stelsel (société d’ordres), gelykheid in toegang tot werksgeleenthede in die openbare sektor, groot vryhede en geregtelike waarborge. Ontevredenheid het ontstaan as gevolg van die slakkepas waarmee vordering gemaak is. Dit het voorgekom asof die koning slegs met belastingshervormings bemoei was. Die Derde Stand het besef dat hulle sienings slegs sou kon seëvier as die bestaande organisasie van die State-Genraal verander sou word. Elke stand was tradisioneel gelyk aan een stem. Daar was dus twee stemme vir die bevoorregte klasse, en een vir die nie-bevoorregte klasse wat op daardie stadium 95 % van die Franse bevolking verteenwoordig het. Die Derde Stand en die hervormings gesinde afgevaardigdes van die Adelstand en die Geestelike Stand wou dit verander na 'n stem per kop. As elke afgevaardigde oor 'n stem sou beskik het sou enige iets moontlik gewees het.

Op 6 Mei 1789 het die afgevaardigdes van die Derde Stand by die State-Generaal geweier om afsonderlik van die verteenwoordigers van die ander twee stande te vergader. Na 'n maand se bespreking en onderhandeling het hulle besluit om die inisiatief te neem en hulle kolegas te nooi om by hulle aan te sluit vir 'n verifikasie van bailliage per bailliage van die magte van die verkose afgevaardigdes van die drie stande. Op 16 Junie het tien verkose lede van die Geestelike Stand geantwoord toe hulle name uitgeroep is tydens die daaglikse roll call / l’appel quotidien. Die afgevaardigdes van die Derde Stand het aangevoel dat die oomblik aangebreek het om 'n mosie te aanvaar waarin verklaar is wat hulle tot die Nasionale Vergadering verklaar, die enigste met die mag om belasting toe te laat. Die geestelikes het ingestem tot die stap en sonder geweld op 19 Junie besluit om by die Derde Stand aan te sluit. Dit het gelyk of oomblik van oorwinning naby was.

Lodewyk XVI het besluit om die ontwikkeling teë te staan. Hy het op 22 Junie gepoog om die afgevaardigdes van die drie stande by 'n koninklike vergadering bymekaar te bring waar hy al die besluite van die Derde Stand sou breek. Terwyl hy wag is dit vir hom nodig om alle debat en enige nuwe besluite te verhoed. Op 20 Junie 1789, onder die voorwendsel van herstelwerk voor die volgende vergadering, het die wagte die afgevaardigdes van die Derde Stand toegang tot die hôtel des Menus Plaisirs, waar die State-Generaal gehou is, belet.

Die afgevaardigdes besluit daarom om in die Salle du Jeu de paume kaatsbaan by Versailles te vergader. Bygestaan deur die afgevaardigde Jean-Joseph Mounier, het die abdy Emmanuel-Joseph Sieyès hom gehaas in die skryf van die beroemde Eed op die Kaatsbaan "om nooit uitmekaar te gaan nie, en om te hervergader wanneer ook al omstandighede dit vereis, totdat die grondwet van die koninkryk gevestig is en op soliede fondamente bekragtig is".^[1] Die teks is deur Jean-Sylvain Bailly voorgelees. Dit het niks minder bereik as om die om die ondersteuning van die twyfelaars te bewerkstellig en hulle tot 'n mate te dwing om vorentoe te gaan. Die eed is met een uitsondering dié van Martin-Dauch, eenparig aanvaar.

Handtekeninge

Op 23 Junie het die Derde Stand hulle bereidwilligheid om by hulle eed te hou, gewys. In 'n toespraak voor die Vergadering verklaar Lodewyk XVI die besluite van die Derde Stand nietig en verbied hy die drie stande om gesamentlik te vergader. Hy belowe wel sekere hervorminge (gelykheid wat belasting betref, afskaffing van die taille – 'n direkte grondbelasting op die nie-bevooregte klasse, die corvées – onbetaalde arbeid deur kleinboere, en die lettres de cachet – 'n koninklike lasbrief tot inhegtenisneming, ens.) en sluit af met 'n beroep op die afgevaardigdes om te verdaag.

Die koning vertrek, die wagte lyk of hulle die afgevaardigdes van die Derde Stand wat weier om hulle te gehoorsaam uitmekaar te dwing. 'n Paar van die adellike afgevaardigdes, soos La Fayette het hulle hand op hulle swaarde geplaas. Dit is op die oomblik wat Mirabeau sy beroemde frase uitgespeerk het, waarvan daar verskeie weergawes bestaan: "Allez dire à ceux qui vous envoient que nous sommes ici par la volonté du peuple et que nous ne quitterons nos places que par la force des baïonnettes!"^[2]

Die koning het ingegee. Hy het verklaar "Nou ja, as hulle nie wil weg gaan nie, dan bly hulle!"^[3] Op 27 Junie beveel hy die ander twee stande om by die Derde aan te sluit, in 'n enkele kamer.

Teks van die Eed

Eed op die Kaatsbaan gedenkplaat wat op bokant die deur van die gebou aangebrings is
Dit lees: Frans: Dans ce Jeu de paume, le XX juin MDCCLXXXIX, les députés du peuple, repoussés du lieu ordinaire de leurs séances, jurèrent de ne point se séparer qu’ils n'eussent donné une constitution à la France. Ils ont tenu parole.

Jean-Baptiste-Pierre Bevière is beroemd daarvoor dat hy die Eed op die Kaatsbaan geskryf het. Constituant rallié à l'Empire, is hy in die Panthéon de Paris begrawe.

Die Nasionale Vergadering, met inagneming daarvan dat hulle geroep is om die grondwet van die koninkryk te vestig, om die regenerasie van die openbare orde te weeg te bringen om die ware beginsels van monargie te handhaaf, mag niks dit verhoed om voort te gaan met sy beraadslaging in enige plek waar dit gedwing word om om hom te vestig, en ten slotte, waar ook al sy lede byeenkom, is die Nasionale Vergadering; Verorden dat al die lede van hierdie vergadering onmiddellik 'n plegtige eed af lê om nooit uiteen te gaan, en om weer saam te kom wanneer ook al omstandighede dit vereis, totdat die grondwet van die koninkryk gevestig is en op soliede fondamente bekragtig is, en dat dié eed wat gesweer is, alle lede en elkeen individueel die onwrikbare resolusie met sy handtekening bevestig. [4]

Verwysings

1. Die oorspronklike Frans het gelui: de ne jamais se séparer, et de se rassembler partout où les circonstances l’exigeront, jusqu’à ce que la Constitution du royaume soit établie et affermie sur des fondements solides
2. Oorspronklike Frans: Allez dire à ceux qui vous envoient que nous sommes ici par la volonté du peuple et que nous ne quitterons nos places que par la force des baïonnettes!, http://www.assemblee-nationale.fr/histoire/mirabeau.asp die presiese frase is waarskynlik eerder "Cependant, pour éviter tout équivoque et tout délai, je déclare que si l’on vous a chargé de nous faire sortir d’ici, vous devez demander des ordres pour employer la force ; car nous ne quitterons nos places que par la puissance des baïonnettes", maar die meer emfatiese weergawe is meer bekend
3. Oorspronklike Frans: Eh bien, s’ils ne veulent pas s’en aller, qu’ils restent!
4. Oorspronklike Frans: L’Assemblée nationale, considérant qu’appelée à fixer la constitution du royaume, opérer la régénération de l’ordre public et maintenir les vrais principes de la monarchie, rien ne peut empêcher qu’elle continue ses délibérations dans quelque lieu qu’elle soit forcée de s’établir, et qu’enfin, partout où ses membres sont réunis, là est l’Assemblée nationale ;
   Arrête que tous les membres de cette assemblée prêteront, à l’instant, serment solennel de ne jamais se séparer, et de se rassembler partout où les circonstances l’exigeront, jusqu’à ce que la Constitution du royaume soit établie et affermie sur des fondements solides, et que ledit serment étant prêté, tous les membres et chacun d’eux en particulier confirmeront, par leur signature, cette résolution inébranlable.