Gabrielle Bernard

Gabrielle Bernard

portrait da Gabrielle Bernard

Skepiaedje	26 di måss 1893, Moustî-so-Sambe
Moirt	djanvî 1963, Moustî-so-Sambe
Nåcionålité	Bedje
Activités	powete, scrijheuse
Ôtes nos	F.-José Maugis

WIKIDATA

Gabrielle Bernard a vnou-st å monde li 26 di måss 1893 a Moustî-so-Sambe, wice k' ele mora eto e moes d' djanvî 1963.

Ci fourit ene powetresse e walon ey e francès.

Elle est rprinjhe dins l' antolodjeye da Piron et dins l' antolodjeye des powetes namurwès.

Vicåreye

Ele pierda s' monkeur tins del prumire guere daegnrece eyet «fjha di s' solitude li trame d' ene divintrinne vicåreye ki s' ritchesse dins puzieurès ramexhnêyes d' arimés francès» (inte di zels «En attendant la caravelle», 1936).

Ele fourit inflouwincêye pa F.-José Maugis ki «lyi fjha vey voltî l' monde mitan campagne mitan industriyel la k' ele î vikéve»^[1], et compôzer cwate ramexhnêyes e walon ki cåznut do payis d' houyires dins l' payis d' Sambe.

Jean Guillaume tot come Jean Louvet (di Moustî lu avou) ont dit bén do bén di l' ouve da Gabrielle.

Si scrijhaedje

Ene revinteuse

Feye d' onk k' a stî å bougnou del fosse, ele si revinte conte les poennes des ptitès djins, come ene vraiye schoirceye evike (E. Gilliard). Ele rishonne la a Franz Dewandelaer, k' elle a cnoxhou, et lyi scrire.

Li motlî est foirt ritche.

Corwaitaedje d' on boket

Dins «L' eboulmint» (L’èboul'mint), ele louke, onk après l' ôte deus mondes ki n' si rescontrèt nén : les campagnes eyet les bouteus dins les houyires.

Ele discrît on ralaedje-plin dins ene houyire. Tot veyant ene taeye må stançnêye, li porion dene l' abranle, mins trop tård:

li vôsseure a schuré sol moncea ki s' comele;

tote li voenne si recraze et stofer les hoûlmints

Al surface, å minme moumint, c' est l' påjhûlisté, li coeyisté. Gn a on tchertî ki cmande a si tchvå, des efants ki disflortèt des magriyetes.

et l' grand solea d' djulete fwait meuri les frumints...

Ouves

• «C' esteut ayir» (C'èsteuve ayîr) (1931, ene ouve primêye pa l' SLLW, recråxheye ey eplaideye e 1943, ripubliyeye deus côps dins les Cayés walons)
• «En attendant la caravelle» (e francès) (1936)
• «Do vete, do noer» (Do vèt', do nwâr) (1941)
• “Boles di savon” (1942)
• «Flora dal Hoûlote» (Flora d'à l'Oulotte) (1949), drame e 4 akes, sicrît en arimés.

Onk di ses bokets

Filés d' l' Aviedje

Cwand octôbe erunit les bwès
On les voet tinkyî les exhets
Come ene blanke soye, d' ene håye a l' ôte…

Les matinêyes ni sont waire tchôdes,
Il a relé dins les paxhis…
Filés d' l' Aviedje å boird do ri
Ou çki l' rozêye efile ses pieles…

L' ivier s' anonce, li bijhe shofele.

Filés d' l' Aviedje patocosté,
Est ç' li blanc doû do clair esté,
Texhî pa les doets des macrales
So les rouwåds, so les rouwales?

Filés d' l' Aviedje avå les tchmins;
On sondje a des froeds leddimwins;
Les cinses ont rintré leus dinrêyes…

Filés d' l' Aviedje so les hourêyes.

Filés d' l' Aviedje so les bouxhons,
Blanc doû frumjhiant del bele såjhon
Tronnant so les foyes dedja cûtes…

Filés d' l' Aviedje a mes timplis…
A cwè bon les gurnîs rimplis
Cwand on sint s' cour et ses bresses vudes?

Alére

(fr) (wa) Hommage à Gabrielle Bernard, SLLW, 2018; ISBN 978-2-930505-26-8

Difoûtrinnès hårdêyes

• Ene pådje avou des scrijhaedjes da Gabrielle Bernard (so l' Aberteke)
• Ene ôte pådje da sinne (sol waibe "Li walon d' emon nozôtes")
• Powinme "Filés d' l' Aviedje" (boket del plake fwaite so l' grosse antolodjeye Piron)
• Li Wiccionaire si rsieve di sacwantès fråzes da Gabrielle Bernard po-z enimådjî des mots k' i gn a.

Pî-notes

1. Grosse antolodjeye Piron p. 470.