Tuệ Tĩnh

Tuệ Tĩnh
慧靜
Tên húyNguyễn Bá Tĩnh
Tên chữLinh Đàm
Tên hiệuTráng Tử Vô Dật; Hồng Nghĩa
Thông tin cá nhân
Sinh
Tên húy
Nguyễn Bá Tĩnh
Ngày sinh
1330
Nơi sinh
Hải Dương
Mất
Ngày mất
1400
Nơi mất
Giang Nam
Giới tínhnam
Học vấn
Trường học
Chùa Giao Thủy - Hộ Xá - Viên Quang (tỉnh Nam Định)
Nghề nghiệptì-kheo, bác sĩ, nhà văn
Tôn giáoPhật giáo
Quốc tịchĐại Việt
Thời kỳnhà Trần
Truy phong
Nơi thờ tự
Đền thờ Tuệ Tĩnh ở xã Cẩm Văn, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương;

Chùa Hải Triều (chùa Giám) ở xã Cẩm Sơn, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương;

Chùa Hộ Xá (chùa Viên Quang) ở xã Xuân Ninh, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định.
Đông y
Taijitu
Các cơ sở học thuyết lý luận
Văn bản
Các danh y
Thực hành
Các phương pháp chẩn đoán
Các phương pháp bào chế
Các dạng thuốc
Các thành phần trong đơn thuốc
Các danh sách
Các khái niệm
Chủ đề Y học cổ truyền

Tuệ Tĩnh Thiền sư (chữ Hán: 慧靜禪師, 1330 - 1400[1]) là một lương y sống ở giai đoạn cuối thời Trần. Ông được hậu thế suy tôn là tiên thánh của ngành thuốc Nam.

Tiểu sử

Tuệ Tĩnh có tên thật là Nguyễn Bá Tĩnh (阮伯靜), tự Linh Đàm (靈潭), hiệu Tráng Tử Vô Dật (壯子無逸), Hồng Nghĩa (紅義), quê quán tại hương Xưa, tổng Văn Thai, huyện Cẩm Giàng, phủ Thượng Hồng (nay là thôn Nghĩa Phú, xã Cẩm Vũ, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương).

Mồ côi cha mẹ từ lúc 6 tuổi, Nguyễn Bá Tĩnh được các nhà sư nuôi cho ăn học tại chùa Hải Triều và chùa Giao Thủy (Nam Định) .

Năm 22 tuổi, ông đậu Thái học sinh dưới triều vua Trần Dụ Tông, nhưng không ra làm quan mà ở lại chùa đi tu lấy pháp hiệu là Tuệ Tĩnh. Những ngày đi tu cũng là những ngày ông chuyên học thuốc, làm thuốc, chữa bệnh cứu người.

Sau khi đi chu du các nơi để nghiên cứu y dược, ông về trụ trì chùa Hộ Xá (năm Đinh Hợi – Chính Long Bảo Ứng thứ năm (1167), vua Lý Anh Tông ban chiếu tu sửa và đổi tên chùa Diên Phúc làm Viên Quang tự, làng Giao Thủy thành Hộ Xá, đến đời Nguyễn chùa rời về làng Nghĩa Xá, xã Xuân Ninh, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định).

Ông còn viết sách và cho khắc in. Ông đã tu bổ lại chùa này và nhiều chùa ở hạt Sơn Nam và quê hương, dạy y học cho các tăng ni đệ tử, mở rộng việc chữa bệnh làm phúc.[2]

Năm 55 tuổi (1385), với trí tuệ uyên bác trong ngành y thuật của mình, Tuệ Tĩnh bị đưa đi cống cho triều đình nhà Minh. Sang Trung Quốc, ông vẫn làm thuốc, nổi tiếng, được vua Minh phong là Đại y Thiền sư. Ông qua đời tại Giang Nam, Trung Quốc.

Tuệ Tĩnh xót thương cho số phận của mình và luôn đau đáu nỗi niềm một ngày được quay lại quê hương, thoát khỏi cảnh đất khách quê người thể hiện qua việc ông đã khóc trong lễ nhậm chức của mình tại triều đình nhà Minh và cho tới ngày nay, trên bia mộ của ông vẫn còn dòng chữ "Ai về nước Nam cho tôi về với".

Năm 1690 tiến sĩ Nguyễn Danh Nho đi sứ sang Trung Hoa, tình cờ thấy mộ Tuệ Tĩnh, nhận ra là người cùng làng. Cảm động với lời nhắn gửi thiết tha của vị danh y, tiến sĩ Nguyễn Danh Nho đã sao chép bia mộ và tạc khắc bia đá mang về quê Hải Dương bây giờ.

Công trình y dược

Những năm ở trong nước, Tuệ Tĩnh đã chăm chú nghề thuốc: trồng cây thuốc, sưu tầm kinh nghiệm chữa bệnh trong dân gian, huấn luyện y học cho các tăng đồ. Ông đã tổng hợp y dược dân tộc cổ truyền trong bộ sách giá trị là bộ Nam dược thần hiệu chia làm 10 khoa, khắc in năm Vĩnh Thịnh thứ 13 (1717), tàng bản tại chùa Hộ Xá – Giao Thủy (nay là chùa Viên Quang, xã Xuân Ninh, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định)[2]

Đặc biệt, ông có bộ Hồng Nghĩa giác tư y thư (2 quyển) biên soạn bằng quốc âm, trong đó có bản thảo 500 vị thuốc nam, viết bằng thơ Nôm Đường luật, và bài "Phú thuốc Nam" 630 vị cũng bằng chữ Nôm. Thơ văn Nôm đời Trần rất hiếm, nếu quả thực đó là tác phẩm của Tuệ Tĩnh thì chúng không chỉ giá trị trong y học mà còn là tác phẩm quan trọng trong lịch sử văn học bởi vì đây là các tác phẩm ở thời kì đầu của văn học chữ Nôm.

Từ bao đời nay, giới y học Việt Nam và nhân dân đều công nhận Tuệ Tĩnh có công lao to lớn trong việc xây dựng một quan điểm y học độc lập, tự chủ, sát với thực tế Việt Nam. Câu nói của ông: "Nam dược trị Nam nhân" thể hiện quan điểm đầy biện chứng về mối quan hệ mật thiết giữa con người với môi trường sống xung quanh. Quan điểm ấy dẫn dắt ông lên ngôi vị cao nhất của nền y học cổ truyền Việt Nam: Ông Thánh thuốc Nam! Trong trước tác của mình, ông không rập khuôn theo các trước tác của các đời trước, Ông không đưa kim, mộc, thủy, hỏa, thổ lên đầu mà xếp các cây cỏ trước tiên! Ông cũng phê phán tư tưởng dị đoan của những người chỉ tin vào phù chú mà không tin thuốc. Ông đã nêu ra nhiều phương pháp khác nhau để chữa bệnh như: châm, chích, chườm, bóp, xoa, ăn, uống, hơ, xông, v.v.

Tuệ Tĩnh đã không dừng lại ở vị trí một thầy thuốc chữa bệnh, ông còn tự mình truyền bá phương pháp vệ sinh, tổ chức cơ sở chữa bệnh trong nhà chùa và trong làng xóm. Có tài liệu cho biết, trong 30 năm hoạt động ở nông thôn, Tuệ Tĩnh đã xây dựng 24 ngôi chùa, biến các chùa này thành y xá chữa bệnh. Ông tập hợp nhiều y án: 182 chứng bệnh được chữa bằng 3.873 phương thuốc. Ông cũng luôn luôn nhắc nhở mọi người chú ý nguyên nhân gây bệnh, tìm biện pháp phòng bệnh tích cực. Tuệ Tĩnh nhấn mạnh tác dụng việc rèn luyện thân thể và sinh hoạt điều độ. Ông nêu phương pháp dưỡng sinh tóm tắt trong 14 chữ:

Bế tinh, dưỡng khí, tồn thần
Thanh tâm, quả dục, thủ chân, luyện hình

Tuệ Tĩnh còn tập hợp những bài thuốc chữa bệnh cho gia súc. Có thể nói, ông đã góp phần đặt cơ sở cho ngành thú y dân tộc của Việt Nam.

Vinh danh

Tại Hải Dương, đền thờ Tuệ Tĩnh ở xã Cẩm Văn, Cẩm Vũ; ở chùa Hải Triều làng Yên Trung, nay là chùa Giám, xã Cẩm Sơn, huyện Cẩm Giàng.

Câu đối thờ ông ở đền Bia viết, dịch nghĩa như sau:

Mở rộng phương Tiên, công tế thế cao bằng Thái lĩnh
Sống nhờ của Phật, ơn cứu người rộng tựa Cẩm giang

Tại Nam Định, chùa Viên Quang (trước là chùa làng Giao Thủy, Hộ Xá), làng Nghĩa Xá, xã Xuân Ninh, huyện Xuân Trường, có gian thờ Tuệ Tĩnh có đại tự và đôi câu đối:

THẦN Y DIỆU DƯỢC

Sứ mệnh viên hoàn, hoàng giáp phương danh đằng Bắc quốc

Danh khôi tiến sĩ, thánh sư diệu dược chấn Nam bang.

Tại thành phố Hải Phòng, đền Yên Lư, thành phố Thủy Nguyên ban thờ ông cùng với Trần Hưng Đạo.[3]

Tại khu B trường Đại học kỹ thuật y tế Hải Dương, khoa dược bệnh viện 103 Hà Nội, sân của Học viện Y – Dược học cổ truyền Việt Nam đều có tượng Tuệ Tĩnh.

Tên ông được đặt cho một bệnh viện trực thuộc Học viện Y – Dược học cổ truyền Việt Nam.

Tên đường Tuệ Tĩnh được đặt tên cho các con phố ở quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội, thành phố Hải Dương tỉnh Hải , thành phố Vinh tỉnh Nghệ An, thành phố Huế tỉnh Thừa Thiên Huế, thành phố Yên Bái tỉnh Yên Bái.

Danh ngôn

  • Nam dược trị Nam nhân
  • Ai về nước Nam cho tôi về với[4]

Xem thêm

Tham khảo

  1. ^ “Hiền tài xứ Đông”. http://haiduong.gov.vn. Cổng thông tin điện tử tỉnh Hải Dương. 21 tháng 8 năm 2013. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 4 năm 2016. Truy cập 5 tháng 5 năm 2016. Liên kết ngoài trong |website= (trợ giúp)
  2. ^ a b Nghiên cứu về Tuệ Tĩnh. “Tạp chí nghiên cứu lịch sử số 8 – 2010, tr 39-52” (PDF) – qua Trần Trọng Dương - Viện nghiên cứu Hán nôm. Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp)
  3. ^ “Đền An Lư”. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 5 năm 2024. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2024.Quản lý CS1: bot: trạng thái URL ban đầu không rõ (liên kết)
  4. ^ “Bản in bài viết”. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 7 năm 2015. Truy cập 26 tháng 9 năm 2015.

Read other articles:

Tauet, Himmel, den Gerechten

„Tauet, Himmel, den Gerechten“, Melodie von Norbert Hauner (1777) in drei heute gebräuchlichen Fassungen Tauet, Himmel, den Gerechten ist der Name eines deutschen Adventslieds, das in mehreren Text- und Melodiefassungen vorliegt und in der katholischen Tradition der Roratemessen steht. Inhaltsverzeichnis 1 Geschichte 2 Inhalt 3 Textfassungen 4 Literatur 5 Weblinks 6 Einzelnachweise Geschichte Die Erstfassung des Textes stammt vom Jesuitenpater Michael Denis (1729–1800) und erschien 177...

 

Mbunda Kingdom

Former kingdom located in what is now southeast Angola Mbunda KingdomReino Mbunda (Portuguese) Chiundi ca Mbunda (Mbunda)c. 1500–1917 Flag Symbol The Mbunda Kingdom's approximate area of influence (green) in 1914 on the eve of the Kolongongo War.The Mbunda Kingdom in 1700 (brown)StatusSovereign kingdom (1500–1917)CapitalLumbala N'guimboCommon languagesMbunda languagePortugueseEthnic groups Mbunda peopleReligion Christianity with some traditional practicesGovernmentAbsolute monar...

 

Liste der Kulturdenkmale in Langebrück

Die Liste der Kulturdenkmale in Langebrück umfasst sämtliche Kulturdenkmale der Dresdner Gemarkung Langebrück. Die Anmerkungen sind zu beachten. Diese Liste ist eine Teilliste der Liste der Kulturdenkmale in Dresden. Diese Liste ist eine Teilliste der Liste der Kulturdenkmale in Sachsen. Inhaltsverzeichnis 1 Legende 2 Langebrück 3 Anmerkungen 4 Quellen 5 Weblinks Legende Bild: Bild des Kulturdenkmals, ggf. zusätzlich mit einem Link zu weiteren Fotos des Kulturdenkmals im Medienarchiv Wik...

جغرافيا غينيا بيساو

هذه المقالة تحتاج للمزيد من الوصلات للمقالات الأخرى للمساعدة في ترابط مقالات الموسوعة. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة وصلات إلى المقالات المتعلقة بها الموجودة في النص الحالي. (سبتمبر 2019) جغرافيا غينيا بيساومعلومات عامةالبلد غينيا بيساو القارة إفريقيا الساحل المح...

 

Mashonaland A cricket team

Mashonaland ATeam informationEstablished1997 (First-class)Last match2002Home venueAlexandra Sports Club The Mashonaland A cricket team was a first-class cricket team representing the Mashonaland province in Zimbabwe. They competed in the Logan Cup from 1997 to 2002, though they did not compete in the 1999–2000 competition. The club played their home matches at the Alexandra Sports Club.[1] First-class record Season Position Leading run-scorer Runs Leading wicket-taker Wickets 1997...

 

Muon spin spectroscopy

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Muon spin spectroscopy – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2010) (Learn how and when to remove this template message) Muon Spin Resonance basic principle (Musr) Muon spin spectroscopy, also known as µSR, is an experimental technique based o...

Giải quần vợt vô địch quốc gia Mỹ 1912 - Đơn nữ

Giải quần vợt vô địch quốc gia Mỹ 1912 - Đơn nữGiải quần vợt vô địch quốc gia Mỹ 1912Vô địch Mary Browne [1]Á quân Eleonora Sears [1]Tỷ số chung cuộc6–4, 6–2Chi tiếtSố tay vợt35Số hạt giống–Các sự kiện Đơn nam nữ Đôi nam nữ ← 1911 · Giải quần vợt vô địch quốc gia Mỹ · 1913 → Bài chi tiết: Giải quần vợt vô địch quốc gia Mỹ 1912 Mary Br...

 

Geology of Norway

You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Norwegian. (August 2011) Click [show] for important translation instructions. View a machine-translated version of the Norwegian article. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text into the English W...

 

Ciputra Artpreneur

Logo Ciputra ArtpreneurInterior Ciputra Artpreneur Theater Ciputra Artpreneur merupakan satu-satunya pusat seni di Indonesia yang memiliki teater berstandar internasional[1] dengan kapasitas 1.157 kursi, Galeri atau hall multifungsi yang dapat mengakomodir tamu hingga 2.000 orang, dan Museum yang menampilkan karya Hendra Gunawan terbesar di Indonesia yang merupakan koleksi pribadi Dr. (HC) Ir. Ciputra.[2] Ciputra Artpreneur merupakan tempat yang tepat untuk menyelenggarakan be...

List of Cold War weapons and land equipment of Italy

This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) The topic of this article may not meet Wikipedia's notability guideline for stand-alone lists. Please help to demonstrate the notability of the topic by citing reliable secondary sources that are independent of the topic and provide significant coverage of it beyond a mere trivial mention. If notability cannot be shown, the article is likely...

 

Women's suffrage in the United States

Women's suffragists parade in New York City in 1917, carrying placards with the signatures of more than a million women.[1] Part of a series onFeminism History Feminist history History of feminism Women's history American British Canadian German Waves First Second Third Fourth Timelines Women's suffrage Muslim countries US Other women's rights Women's suffrage by country Austria Australia Canada Colombia India Japan Kuwait Liechtenstein New Zealand Spain Second Republic Francoist Swit...

 

Sands Expo

Sands Expo Tipo centro de convenciones y sala de conferenciasCoordenadas 36°07′18″N 115°09′58″O / 36.1217, -115.166[editar datos en Wikidata] El Sands Expo and Convention Center (Centro de Convenciones Sands Expo en español), tiene 110,000 m² y es el segundo centro de convenciones más grande en la ciudad de Las Vegas, Nevada. Se inauguró en 1990 a lo largo de la calle, donde estaba el antiguo Sands Hotel. El centro de convenciones está localizado en 20...

Ленинский (Кораблинский район)

ПосёлокЛенинский 54°03′38″ с. ш. 40°18′54″ в. д.HGЯO Страна  Россия Субъект Федерации Рязанская область Муниципальный район Кораблинский Сельское поселение Пустотинское История и география Часовой пояс UTC+3:00 Население Население 82[1] человека (2010) Цифровые ...

 

Alive (Jessie J album)

2013 studio album by Jessie JAliveStudio album by Jessie JReleased23 September 2013 (2013-09-23)RecordedJune 2012 – June 2013Genre Pop R&B[1] Length46:07Label Lava Universal Republic Producer Josh Abraham All About She Ammo Benny Blanco Johnny BLK Cirkut Dr. Luke Kevin Figs Chuck Harmony Rodney Jerkins Jon Jon Claude Kelly O.C. Oligee StarGate STL The ThundaCatz TMS Jessie J chronology Who You Are(2011) Alive(2013) Sweet Talker(2014) Singles from Alive Wil...

 

Hefe Wine

American rapper This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Hefe Wine – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2014) (Learn how and when to remove this template message) Hefe ...

310 helix

Type of secondary structure Side view of a 310-helix of alanine residues in atomic detail. Two hydrogen bonds to the same peptide group are highlighted in magenta; the oxygen-hydrogen distance is 1.83 Å (183 pm). The protein chain runs upwards, i.e., its N-terminus is at the bottom and its C-terminus at the top of the figure. Note that the sidechains point slightly downwards, i.e., towards the N-terminus. A 310 helix is a type of secondary structure found in proteins and polypeptid...

 

Penjinakan ranjau

Tentara Korea Selatan yang sedang mencari ranjau darat di Irak Penjinakan ranjau merupakan upaya menonaktifkan atau menghilangkan ranjau dengan cara meledakkannya, hal tersebut dilakukan karena ranjau tersebut berpotensi meledak sewaktu-waktu dari ladang ranjau. Dalam beberapa kasus tertentu, ranjau dari laut atau dari area terbuka.[1] Selain itu, orang yang menjinakkan ranjau juga mendidik orang-orang tentang bahaya ranjau dan terkadang mengajari orang lain agar dapat mendeteksi dan ...

 

Кинни, Шон

В Википедии есть статьи о других людях с фамилией Кинни. Шон Кинниангл. Sean Howard Kinney Основная информация Дата рождения 27 мая 1966(1966-05-27) (57 лет) Место рождения Рентон, США Страна  США Профессии барабанщик Годы активности с 1978 Инструменты Ударная установка Жанры ал...

Aryeh Deri

Aryeh DeriLahir17 Februari 1959 (umur 65)Tempat lahirMeknes, MarokoTahun aliyah1968Knesset13, 14, 19, 20, 21, 22, 23, 24Faksi yang diwakili di Knesset1992–1999Shas2013–ShasJabatan menteri1988–1992Menteri Urusan Dalam Negeri1993Menteri tanpa Portofolio1993Menteri Urusan Dalam Negeri2015Menteri Ekonomi2015–2021Menteri Pembangunan Negev dan Galilea2016–2021Menteri Dalam Negeri2018Menteri Layanan Keagamaan Aryeh Deri (Ibrani: אַרְיֵה מַכְלוּף דֶּרְעִי, bahasa...

 

Dorsal root of spinal nerve

Dorsal root of spinal nerveThe formation of the spinal nerve from the dorsal and ventral rootsDetailsIdentifiersLatinradix posterior nervi spinalisTA98A14.2.00.030TA26146FMA5980Anatomical terminology[edit on Wikidata] The dorsal root of spinal nerve (or posterior root of spinal nerve or sensory root)[1] is one of two roots which emerge from the spinal cord. It emerges directly from the spinal cord, and travels to the dorsal root ganglion. Nerve fibres with the ventral root then co...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!