Được tập hợp vào năm 1970 bới những thành viên chủ chốt như nhạc sĩ Nguyễn Trung Cang, nhạc sĩ Lê Hựu Hà, ca sĩ Elvis Phương, Tay trống Nguyễn Trung Vinh, Như Khiêm, Bảo Châu và được ra mắt công chúng vào ngày 15 tháng 6 năm 1971 tại phòng trà Đêm Mầu Hồng tại Sài Gòn [1]
Tiền thân của Phượng Hoàng là ban nhạc Hải Âu thành lập năm 1965 với thành viên chủ chốt là nhạc sĩLê Hựu Hà.[2] Lúc ấy, Lê Hựu Hà đã có những bản "Mai Hương", "Chiều Về", "Yêu Em", "Nhớ Thương Em Hoài" nhưng không được chú ý bởi khán giả nhạc trẻ bấy giờ chỉ thần tượng các bản nhạc ngoại quốc. Cũng như những ban nhạc kích động khác, ban Hải Âu thường biểu diễn ở những bar, club Mỹ.
Kể từ sau lần tham dự Đại hội Nhạc trẻ tổ chức năm 1966, ban Hải Âu không còn xuất hiện. Lê Hựu Hà tiếp tục kiên nhẫn sáng tác và tin tưởng rằng đến lúc nào đó sẽ đưa được nhạc trẻ lời Việt đến với công chúng.[3]
Đến đầu thập niên 1970, nhạc trẻSài Gòn có trào lưu "Việt hóa" các ca khúc Âu - Mỹ. Hầu hết các ban nhạc lúc bấy giờ đều hát nhạc nước ngoài và viết lời lại. Định mệnh đưa Lê Hựu Hà gặp người bạn đồng hành Nguyễn Trung Cang, nhạc sĩ của ban Rolling Sound. Năm 1971, Lê Hựu Hà cùng Nguyễn Trung Cang đứng ra thành lập ban Phượng Hoàng, chính thức ra mắt vào tối 15 tháng 6 năm 1971 tại phòng trà Đêm Màu Hồng.[3] So với các ban nhạc khác, ban nhạc Phượng Hoàng nổi bật bởi hát nhạc pop, rock thuần Việt do chính thành viên sáng tác là Lê Hựu Hà và Nguyễn Trung Cang. Bên cạnh đó, những bài hát còn được thể hiện thành công qua chất giọng đặc trưng của Elvis Phương.[4]
Năm 1973-1974, hai bài "Tôi Muốn" cùng "Yêu Người Và Yêu Đời" đã đoạt giải bài hát hay nhất giải Kim Khánh do nhật báo Trắng Đen tổ chức.
Các tác phẩm của ban nhạc bị ngừng lưu hành tại nước Việt Nam thống nhất do chính sách "bài trừ văn hoá phẩm đồi truỵ và phản động", các bài hát được biểu diễn lại theo chân ca sĩ Elivs Phương sang Hoa Kì và được trung tâm Asia thu âm phát hành lại . Sau bình thường hoá quan hệ Việt - Mỹ cùng những chính sách mới hợp về hoà hợp dân tộc và văn học nghệ thuật cởi mở hơn thì các tác phẩm của ban nhạc được lưu hành lại và được đông đảo giới trẻ cùng những thế hệ sống dưới thời Việt Nam Cộng hoà yêu thích.
Năm 2019, Một số tác phẩm của ban nhạc xuất hiện trong phim Mắt Biếc.
Năm 2021, sách Ban nhạc Phượng Hoàng - The Beatles Sài Gòn được xuất bản nhằm tưởng nhớ ban nhạc. Lợi nhuận từ sách được dùng ủng hộ cho thành viên Nguyễn Trung Vinh.[6]
Thành phần ban đầu của ban Phượng Hoàng gồm: Lê Hựu Hà, Nguyễn Trung Cang, Nguyễn Trung Vinh, Như Khiêm, cùng hai ca sĩ là Hoài Khanh và Mai Hoa. Sau khi hết hợp đồng với phòng trà Đêm Màu Hồng, Phượng Hoàng chuyển sang hoạt động tại Queen Bee và Maxim’s. Do là giọng ca riêng của Đêm Màu Hồng, Hoài Khanh và Mai Hoa rời nhóm. Elvis Phương gia nhập nhóm.[3]
Như Khiêm là thành viên ban Taberd và ban Les Fanatiques. Về sau chơi guitar bass trong ban văn nghệ của Cục Quân Nhu Gò Vấp chung với Lê Hựu Hà.
Trung Vinh là thành viên ban Taberd, khi nhập ngũ thì chơi cho ban văn nghệ Nhảy Dù.
Những bài hát của nhóm
Danh sách này gồm những bài do ban Phượng Hoàng sáng tác và trình diễn trước năm 1975.
