Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Nguyễn Phúc Phổ

Điện Bàn Công
奠盤公
Hoàng tử nhà Nguyễn
Điện Bàn Công
Tại vị1817 - 1860
Thông tin chung
Sinh3 tháng 5 năm 1799
{{{nơi sinh}}}
Mất11 tháng 9 năm 1860 (61 tuổi)
An tángHương Trà, Huế
Hậu duệ6 con trai
3 con gái
Tên húy
Nguyễn Phúc Phổ
阮福普
Thụy hiệu
Cung Đốc Điện Bàn công
恭篤奠盤公
Thân phụNguyễn Thế Tổ
Gia Long
Thân mẫuCung tần
Nguyễn Thị Thụy

Nguyễn Phúc Phổ (chữ Hán: 阮福普; 3 tháng 5 năm 179911 tháng 9 năm 1860), tước phong Điện Bàn Công (奠盤公), là một hoàng tử con vua Gia Long nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam.

Tiểu sử

Hoàng tử Phổ sinh ngày 29 tháng 3 (âm lịch) năm Kỷ Mùi (1799), là con trai thứ 8 của vua Gia Long, mẹ là Cung tần Nguyễn Thị Thụy (đọc trại thành Thoại) (không rõ lai lịch)[1].

Năm Gia Long thứ 16 (1817), hoàng tử Phổ được phong làm Điện Bàn công (奠盤公)[2].

Thời Minh Mạng

Vua Minh Mạng rất quý các hoàng đệ, cứ 5 ngày một lần sai người đến các phủ của họ hỏi thăm, khi rỗi việc triều chính thì thỉnh thoảng đến chơi[3]. Cuối năm Minh Mạng thứ nhất (1820), làm lễ tế Chạp, các hoàng đệ là Định Viễn công Bính, Diên Khánh công Tấn và Điện Bàn công Phổ đi tế thay[4].

Năm Minh Mạng thứ 7 (1826), Điện Bàn công Phổ tự tiện đặt càn nhiều chức quan, rồi đúc ấn tín riêng[5]. Sau đó sự việc bị phát giác, ông đến cửa khuyết (cửa cung) để xin nhận tội. Vua phạt Phổ 3 năm bổng lộc, đồng thời dẹp bỏ hết thuộc binh của ông, và không cho phép ông vào chầu triều như trước. Vua còn dụ rằng: "Ngươi có tính ngu tối đến đỗi bị kẻ không ra người làm mê hoặc, nhiều việc làm càn, suýt nữa mắc vào tội lớn. Nghĩ tới chuyện ấy, khiến ta não lòng, tức giận không thôi. Sau này nếu cố sức mưu tính làm điều thiện, trẫm cũng lượng ra ơn cho. Nếu thói cũ, không chữa tất phải quyết đoán bằng nghĩa lớn. Nhất định không thể vì ngươi mà bẻ cong pháp luật được. Ngươi phải ngày đêm răn sợ xét mình, sớm hôm hối hận cải lỗi"[5]. Phó trưởng sử thuộc phủ đệ ấy là Nguyễn Văn Bảo giao xuống bộ Hình trị tội[5].

Tháng 11 (âm lịch) năm đó, vua cho phép Điện Bàn công được vào hầu[6]. Lúc trước ông bị phạt bổng 3 năm, nay vua đổi làm 2 năm, khấu trừ vào bổng của 4 năm, mỗi năm cấp cho nửa bổng để chi dùng[6]. Từ lúc đó, ông biết hối hận, không dám làm trái phép nữa. Duy chỉ có tính là ăn ở hay thiên lệch, tên đầy tớ nào mà ông yêu quý thì cứ tự ý cho không biết bao nhiêu của cải, mặc dù nhà túng thiếu cũng không tiếc gì[7].

Năm thứ 19 (1838), nhân dịp Điện Bàn công lên thọ 40, vua sai hoàng tử Miên Thẩm cùng với Hiệp lĩnh thị vệ là Võ Huy Dụng đem các phẩm vật trong kho ban cho[8].

Năm thứ 20 (1839), Hộ vệ ty là Tôn Thất Huy thường hay qua lại ở phủ đệ Điện Bàn công Phổ, nhưng ông không ngăn cấm[9]. Theo lệ, các Tôn thất không được đến phủ riêng của các hoàng tử và vương công. Việc bị phát giác, Huy bị phạt 100 trượng, phát làm lính vệ Thủ hộ, Điện Bàn công bị đoạt 3 tháng lương[9].

Năm thứ 21 (1840), vua cho đúc các con thú bằng vàng để ban thưởng cho các hoàng thân anh em, các hoàng tử công và hoàng tử chưa được phong tước. Điện Bàn công Phổ được ban cho một con kỳ lân bằng vàng nặng 3 lạng 5 đồng cân[10].

Thời Thiệu Trị

Năm Thiệu Trị thứ nhất (1841), vua xuống dụ miễn cho các thân công Kiến An, Định Viễn, Diên Khánh, Điện Bàn, Thường Tín, An Khánh và Từ Sơn, đều là hoàng thúc của vua, khỏi phải lạy ngày thường chầu, trừ khi triều hội và các điển lễ lớn[11].

Năm thứ 4 (1844), tế trời đất ở đàn Nam Giao. Lễ xong, vua thưởng cho hoàng thân và các quan văn võ kim tiền, ngân tiền theo thứ bậc. Các hoàng thúc của vua đều được ban thêm một đồng kim tiền lớn hạng nhất có chữ Long vân khế hội[12].

Cuối năm đó, biền binh vệ Tráng vũ tỉnh Thanh Hóa về Kinh luyện tập, Điện Bàn công Phổ nhân đó thuê làm việc riêng, Quản vệ Lê Đoàn chiều ý nghe theo[13]. Lệ định, các công hầu nếu không được đặc chỉ thì không được phép sai khiến quan quân làm việc riêng, nếu xảy ra phải xử nghiêm. Điện Bàn công bị phạt bổng 5 năm. Lê Đoàn bị phát đi làm lính ở đồn Chàng Sơn[13].

Năm thứ 6 (1846), Điện Bàn công Phổ đánh mất ấn riêng, lại trình tấu gian dối[14]. Vua sai Tôn nhân phủbộ Lại hội đồng nghị xử. Họ cho rằng Phổ là thân công, được chiếu cố theo Nghị thân trong bát nghị[15], nên xin giáng 10 cấp, phạt bổng 20 năm. Vua nghĩ: "Phổ vì nhỡ nghe bọn bất chính dỗ dành, đến khi giao nghị, liền nhận tội ngay, không dám chối giấu, tình cũng nên tha, nên cho đổi làm giáng 4 cấp, chiết làm phạt bổng 8 năm"[14].

Thời Tự Đức

Năm Tự Đức thứ 13, Canh Thân (1860), ngày 26 tháng 7 (âm lịch), Điện Bàn công Phổ mất, thọ 62 tuổi[16]. Vua cho nghỉ chầu 3 ngày để tưởng nhớ ông, ban thụyCung Đốc (恭篤), cho nhiều gấm đoạn và tiền của để lo việc tang ma[7]. Mộ của ông được táng tại làng An Ninh (nay thuộc Hương Trà, thành phố Huế), còn phủ thờ dựng ở Thần Phủ, sau dời về chùa Thiên Thai ở Dương Xuân[16].

Gia quyến

Điện Bàn công Phổ có 6 con trai và 3 con gái. Hai người con trai của ông được biết đến là công tử trưởng Tín Kiên và công tử thứ Tín Phác[17]. Công tử Tín Kiên vốn có tật, nên không được ân phong vào năm Thiệu Trị thứ 3 (1843)[18].

Tham khảo

Xem thêm

Chú thích

  1. ^ Nguyễn Phúc tộc thế phả, tr.257
  2. ^ Đại Nam thực lục, tập 1, tr.954
  3. ^ Đại Nam thực lục, tập 2, tr.59
  4. ^ Đại Nam thực lục, tập 2, tr.105
  5. ^ a b c Đại Nam thực lục, tập 2, tr.518
  6. ^ a b Đại Nam thực lục, tập 2, tr.564
  7. ^ a b Đại Nam liệt truyện, tập 3, quyển 5: Truyện các hoàng tử – phần Điện Bàn công Phổ
  8. ^ Đại Nam thực lục, tập 5, tr.289
  9. ^ a b Đại Nam thực lục, tập 5, tr.626
  10. ^ Đại Nam thực lục, tập 5, tr.696
  11. ^ Đại Nam thực lục, tập 6, tr.66
  12. ^ Đại Nam thực lục, tập 6, tr.578
  13. ^ a b Đại Nam thực lục, tập 6, tr.691
  14. ^ a b Đại Nam thực lục, tập 6, tr.845-846
  15. ^ 8 trường hợp phạm tội mà được giảm tội, tuỳ theo địa vị của người bị tội. Nghị thân: Họ hàng của vua được xét giảm tội.
  16. ^ a b Nguyễn Phúc tộc thế phả, tr.258
  17. ^ Đại Nam thực lục, tập 2, tr.277
  18. ^ Đại Nam thực lục, tập 6, tr.450

Read other articles:

أباسي (بالإنجليزية: Abassi)‏ في الأساطير الأفريقية، هو الرب الخالق عند الأفيك [الإنجليزية] (نيجيريا)، وقد أرشدته زوجته أتاي حتى يسمح لزوجين بشريين أن يسكنا الأرض، ولكنه منعهما من التناسل أو العمل، خوفًا من أن يتفوقا على أباسي في الحكمة. واتبع الزوجان هذه القاعدة فترة من الزمن، و…

U.S. House district for Pennsylvania PA-10 redirects here. The term may also refer to Pennsylvania Route 10. Pennsylvania's 10th congressional districtInteractive map of district boundaries since January 3, 2023Representative  Scott PerryR–DillsburgPopulation (2022)779,565[1]Median householdincome$75,032Ethnicity76.0% White11.6% Black8.4% Hispanic3.8% Asian0.2% Native AmericanCook PVIR+5[2] Pennsylvania's 10th congressional district is located in the south-central region o…

Rugby competition 2011 Rugby World Cup qualifyingTournament detailsDates2007 – 2010No. of nations91← 2007 2015 → 2011 Rugby World Cup qualifying began at the 2007 tournament in France, where twelve teams (the first three in each of the four pools) earned a place in the finals of the tournament, this automatically qualified them for the 2011 Rugby World Cup in New Zealand.[1] After much speculation, it was confirmed on 30 November 2007 that 20 teams would contest the next ed…

Radio station in Thoreau, New MexicoKXTCThoreau, New MexicoBroadcast areaGallup, New MexicoFrequency99.9 MHzBranding99-9 XTCProgrammingFormatRhythmic CHROwnershipOwneriHeartMedia, Inc.(iHM Licenses, LLC)HistoryFirst air date1991; 32 years ago (1991)Technical information[1]Licensing authorityFCCFacility ID74310ClassCERP100,000 wattsHAAT369 meters (1,211 ft)Transmitter coordinates35°36′13″N 108°40′45″W / 35.60361°N 108.67917°W / 35…

Вигаданий персонажnoreplace Фінеас ФліннАвтор Ден Повенмаєр Джефф МаршВиконавець Вінсент Мартелла (укр. дубляж Денис Капустін)ІнформаціяРодичі Мати: Лінда Флінн-Флетчер Вітчим: Лоренс Флетчер Зведений брат: Ферб ФлетчерСестра: Кендес ФліннМайбутня дружина: Ізабелла Ґарсіа-

مايكل رينسنغ (بالألمانية: Michael Rensing)‏  معلومات شخصية الميلاد 14 مايو 1984 (العمر 39 سنة)لينغن الطول 1.90 م (6 قدم 3 بوصة) مركز اللعب حارس مرمى الجنسية ألمانيا  مسيرة الشباب سنوات فريق 1988–2000 TuS Lingen 2000–2002 FC Bayern Munich Junior Team [الإنجليزية]‏ المسيرة الاحترافية1 سنوات فريق م. (

Aspect of history St Benet's Abbey, in a painting by John Sell Cotman (1783–1842). It was one of Norfolk's first monasteries and the only one in England to survive the Dissolution of the Monasteries in the 1530s. Norfolk /ˈnɔːrfək/ is a rural county in the East of England. Knowledge of prehistoric Norfolk is limited by a lack of evidence — although the earliest finds are from the end of the Lower Paleolithic period. Communities have existed in Norfolk since the last Ice Age and tools, co…

This article is part of a series on thePolitics of the United States Federal government Constitution of the United States Law Taxation Policy Legislature United States Congress House of Representatives Speaker Mike Johnson (R) Majority Leader Steve Scalise (R) Minority Leader Hakeem Jeffries (D) Congressional districts (List of congressional districts) Senate President Kamala Harris (D) President Pro Tempore Patty Murray (D) Majority Leader Chuck Schumer (D) Minority Leader Mitch McConnell (R) E…

Artikel ini bukan mengenai Daftar kabupaten dan kota di Papua Barat. kabupaten dan/atau kota di Papua Barat Daya No. Kabupaten/Kota Ibu kota Bupati/wali kota Luas wilayah (km²)[1] Jumlah penduduk (2020) Distrik Kelurahan/kampung Lambang Peta lokasi 1 Kabupaten Maybrat Kumurkek Bernhard Rondonuwu (Pj.) 5.461,69 42.991 24 1/259 2 Kabupaten Raja Ampat Waisai Abdul Faris Umlati 8.034,44 64.141 24 4/117 3 Kabupaten Sorong Aimas Cliff Agus Yapsenang (Plh.) 6.544,23 118.679 30 26/226 4 Kabupat…

Harry Potter fansite MuggleNetType of businessFor-profit domestic corporationAvailable inEnglish (U.S.)HeadquartersNew York, New York, United StatesURLwww.mugglenet.comCommercialYesRegistrationOptionalLaunchedOctober 1999; 24 years ago (1999-10)[1](Incorporated in 2007)MuggleNet is the Internet's oldest and largest Harry Potter and Wizarding World fansite. MuggleNet was founded in 1999. It has expanded over the years to include a handful of partner podcasts, a…

Army officer and former international rugby player Major General SirDouglas KendrewKCMG, CB, CBE, DSO & Three Bars22nd Governor of Western AustraliaIn office25 October 1963 – 6 January 1974MonarchElizabeth IIPremierSir David Brand John TonkinPreceded bySir Charles GairdnerSucceeded bySir Hughie Edwards Personal detailsBornDouglas Anthony Kendrew(1910-07-22)22 July 1910Barnstaple, Devon, EnglandDied28 February 1989(1989-02-28) (aged 78)Islip, Northa…

Pour les articles homonymes, voir Boulevard de la République. Boulevard de la République Situation Coordonnées 48° 50′ 58″ nord, 2° 12′ 49″ est Pays France Région Île-de-France Ville Saint-Cloud Début Boulevard Henri-Sellier à Suresnes Fin Avenue du Général-Leclerc Morphologie Type Boulevard Histoire Anciens noms Boulevard de Versailles Géolocalisation sur la carte : Paris et de la petite couronne Géolocalisation sur la carte : Île-de…

Rizky NazarLahirRizky[1]7 Maret 1996 (umur 27)Singaraja, Bali, IndonesiaNama lainRizky Nazar Mubarak BasloomPekerjaanPemeranpenyanyimodelTahun aktif2012—sekarangKarier musikInstrumenVokalTanda tangan Rizky Nazar Mubarak Basloom (lahir 7 Maret 1996) adalah pemeran dan penyanyi keturunan Arab dan Bali. Kehidupan awal Rizky lahir pada 7 Maret 1996 di Singaraja, Bali. Ia merupakan anak bungsu dari dua bersaudara pasangan Nasar Mubarak Basloom yang berdarah Arab dan Ika Surya…

My Life in the Bush of Ghosts First edition (UK)AuthorAmos TutuolaCountryNigeriaLanguageEnglishGenreFairy Tale, FantasyPublisherFaber and Faber (UK) Grove Press (US)Publication date1954Pages174Preceded byThe Palm-Wine Drinkard Followed bySimbi and the Satyr of the Dark Jungle  This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: My…

Not to be confused with Colorado Coalfield War or Colorado Labor War. 19th-century armed conflict of the American Indian Wars Colorado WarPart of the American Indian Wars, Sioux WarsMap of the Colorado WarDateApril 12, 1864 – July 26, 1865LocationColorado, Wyoming, NebraskaResult InconclusiveBelligerents  United States CheyenneArapahoSiouxCommanders and leaders John M. ChivingtonWilliam O. Collins Black KettleRoman NoseSpotted TailPawnee Killer vteColorado War Hungate massacre (June 11, 1…

四氢叶酸 IUPAC名(2S)-2-{[4-({[(6S)-2-amino-4-oxo-1,4,5,6,7,8-hexahydropteridin-6-yl]methyl}amino)phenyl]formamido}pentanedioic acid 识别 CAS号 135-16-0  N PubChem 91443 ChemSpider 82572 SMILES   O=C(O)[C@@H](NC(=O)c1ccc(cc1)NCC3N/C2=C(/N/C(=N\C2=O)N)NC3)CCC(=O)O InChI   1/C19H23N7O6/c20-19-25-15-14(17(30)26-19)23-11(8-22-15)7-21-10-3-1-9(2-4-10)16(29)24-12(18(31)32)5-6-13(27)28/h1-4,11-12,21,23H,5-8H2,(H,24,29)(H,27,28)(H,31,32)(H4,20,22,25,26,30)/t11?,12-/m0/s1 InChIKey M…

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Rusi film – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2023) (Learn how and when to remove this template message) 1984 Indian filmRusiDirected byManamohanScreenplay byVennira Aadai MoorthyProduced byS. S. DhanapalanSubha ChokkalingamStarringMohanSwapnaC…

Hadianto RasyidWali Kota Palu ke-6PetahanaMulai menjabat 26 Februari 2021PresidenJoko WidodoWakilReny LamadjidoPendahuluHidayat Informasi pribadiLahir10 Juli 1975 (umur 48) Palu, Sulawesi Tengah, IndonesiaPartai politikPartai HanuraSuami/istriDiah PuspitaAlma materPondok Pesantren Wali Songo Ngabar Ponorogo, Universitas PancasilaProfesiPengusaha, PolitikusSunting kotak info • L • B H. Hadianto Rasyid, S.E. (lahir 10 Juli 1975) adalah seorang pengusaha dan politikus yan…

Arema FC PutriNama lengkapArema Football Club PutriJulukanSingo Edan Putri(Women crazy lion)Berdiri2 Oktober 2019; 4 tahun lalu (2019-10-02)StadionStadion KanjuruhanPemilikPT Arema Aremania Bersatu Berprestasi IndonesiaPresiden DirekturAgoes SoerjantoPelatih KepalaNanang Habibi[1]LigaLiga 1 Putri2019Grup B: Ke-2Keseluruhan: Ke-4 (semi-finalis)Situs webSitus web resmi klub Kostum kandang Kostum tandang Kostum ketiga Arema FC Tim utama Tim putri AkademiArema Arema Putri adalah se…

Episode of Neon Genesis Evangelion The BeastNeon Genesis Evangelion episodeShinji Ikari staring at the ceiling in Misato Katsuragi's apartmentEpisode no.Episode 2Directed byKazuya TsurumakiWritten byHideaki AnnoYoji EnokidoStory byGainaxOriginal air dateOctober 11, 1995 (1995-10-11)Running time22 minutesEpisode chronology ← PreviousAngel Attack Next →A Transfer List of episodes The Beast, known by the Japanese title Unfamiliar Ceilings,[a] is the second episo…

Kembali kehalaman sebelumnya