Marie Maximiliane xứ Hessen và Rhein[1]hay Marie xứ Hessen-Darmstadt (tiếng Đức: Marie von Hessen und bei Rhein/Marie von Hessen-Darmstdt; tiếng Hà Lan: Marie van Hessen-Darmstadt; tiếng Nga: Мария Гессенская и Прирейнская; tiếng Anh: Marie of Hesse and by Rhine/Marie of Hesse-Darmstadt; tên đầy đủ: Maximilianne Wilhelmine Auguste Sophie Marie; 8 tháng 8 năm 1824 – 3 tháng 6 năm 1880), sau khi kết hôn thì được biết đến với tên tiếng Nga là Mariya Aleksandrovna (tiếng Đức: Marija Alexandrowna; tiếng Nga: Мария Александровна), là Hoàng hậu Đế quốc Nga với tư cách là người vợ đầu của Aleksandr II của Nga. Bà cũng là thân mẫu của vị Sa hoàng áp chót Aleksandr III đồng thời là cháu ruột gọi bác của Luise xứ Baden, tức Hoàng hậu Yelizaveta Alekseevna của Nga.