Embraer E-Jets là một loạt các máy bay phản lực dân dụng cỡ vừa, hai động cơ, tầm trung được sản xuất ở Brasil bởi hãng Embraer. Được giới thiệu tại Triển lãm hàng không Paris năm 1999, và đi vào sản xuất năm 2002, đây là một máy bay thành công trên thị trường máy bay cỡ vừa - tính đến 30 tháng 6-2008 đã có 847 đơn đặt hàng E-jets và 827 chiếc được chọn.[1] Hãng chế tạo đã thông báo 300 chiếc đã giao hàng đến 24 tháng 10-2007 và báo trước đến cuối năm 2016 sẽ có 1.112 chiếc khác sẽ được giao.[2]
Thiết kế và phát triển
Embraer E-Jets bao gồm hai dòng thương mại chính và một phương án máy bay phản lực thương gia. E-170 và E-175 nhỏ hơn tạo ra kiểu máy bay cơ bản, với E-190 và E-195 là phiên bản kéo dài thân, có động cơ khác và cánh cùng với cấu trúc bộ phận hạ cánh lớn hơn. 170 và 175 chia sẻ 95% bộ phận tương đồng, cũng như trên 190 và 195. Hai dòng này chia sẻ 89% sự tương đồng, với mặt cắt ngang thân và hệ thống điện tử hàng không giống nhau, nổi bật với bộ thiết bị điện tử Honeywell Primus Epic EFIS.
Mặc dù thông thường được nói đến với tiền tố đơn giản là "E", những máy bay phản lực về mặt ngữ nghía còn là Embraer Jets ("ERJ"s).[3] Embraer đặt tiền tố ERJ trong quảng cáo ban đầu khi sản xuất. Loạt E-190/195 có những khả năng tương tự với phiên bản bàn đầu của DC-9 và Boeing 737, đó là những máy bay luôn luôn được coi là những máy bay dân dụng cỡ lớn trên các tuyến đường bay chính.
Embraer E-Jets sử dụng cách bố trí 4 dãy ghế (1-2-1).
Embraer 170 là phiên bản sản xuất đầu tiên. Nguyên mẫu được giới thiệu vào ngày 29 tháng 10-2001, chuyến bay đầu tiên diễn ra vào ngày 19 tháng 2-2002. Máy bay được trưng bày công khai vào tháng 5-2002 tại hội nghị Hiệp hội Hãng hàng không các vùng châu Âu. Sau khi nhận được sự phản hồi tích cực từ cộng đồng các hãng hàng không, Embraer tiến tới giới thiệu E-175 dài hơn vào tháng 6-2003. E-170 nhận được giấy chứng nhận sau gần 2 năm kể từ khi xuất hiện công khai; chiếc đầu tiên được giao cho hãng LOT Polish Airlines vào tháng 3-2004.
Embraer 170 (hay ERJ 170-100) - Đến tháng 8-2006, 111 chiếc Embraer 170 (mọi phiên bản) hiện vẫn đang hoạt động tại các hãng hàng không, cộng thêm 30 chiếc đã đặt hàng. Hãng sử dụng chính bao gồm: LOT Polish Airlines (10), Republic Airlines (28) và Shuttle America (45). 6 hãng hàng không khác sử dụng số lượng ít hơn.[5] Tháng 9-2006, EgyptAir tuyên bố đã đặt mua 6 chiếc cho công ty con mới thành lập của mình là EgyptAir Express. Embraer 170 sẽ được sử dụng để bay các tuyến đường bay nội địa và vùng. Chiếc Embraer 170 thứ 400 đã được bán vào tháng 6-2008 cho công ty của Mỹ là Republic Airlines.[6]
Embraer 175 (hay ERJ 170-200) - Tháng 8-2006, 20 chiếc Embraer 175-200LR đang hoạt động trong các hãng hàng không, với 68 chiếc đang đặt hàng. Các hãng sử dụng chính bao gồm Air Canada (15) và LOT Polish Airlines (18). Các đơn đặt hàng chính gồm 30 chiếc cho Republic Airlines và 36 chiếc cho Compass Airlines (một công ty con của Northwest Airlines).[5] Công ty đặt trụ sở tại Ấn Độ là Paramount Airways cũng đặt mua 10 chiếc 86 chỗ Embraer 175.
E-190/195
Dòng E-190 là kiểu E-170 kéo dài, lớn hơn với cánh mới, to hơn, trang bị động cơ mới là GE CF34-10E, công suất 18.500 lb (82.30 kN). Với 100 chỗ ngồi, dòng máy bay này đang cạnh tranh với những máy bay phản lực nhỏ như Bombardier CRJ-1000, Boeing717-200 và 737-600 cũng như AirbusA318.
Chuyến bay đầu tiên của E-190 thực hiện vào tháng 3-2004, chuyến bay trên E-195 thực hiện vào thnasg 12 cùng năm. Khách hàng đầu tiên của E-190 là hãng hàng không giá rẻ JetBlue có trụ sở ở New York, hãng này đặt mua 100 chiếc và 100 tùy chọn. Hãng hàng không giá rẻ châu Âu là Flybe cũng đã mua 14 chiếc E-195 và 12 tùy chọn.[7]
Embraer 190 (hay ERJ 190-100) - Vào tháng 8-2006, 36 chiếc Embraer 190 (mọi phiên bản) đang hoạt động trong các hãng hàng không, với 249 chiếc khác đã đặt hang. Các hãng sử dụng bao gồm: Air Canada 45 chiếc và JetBlue Airways 27 chiếc (80 chiếc khác đã đặt hàng). Các đơn đặt hàng 57 chiếc của hãng US Airways.[5]Hainan Airlines cũng đặt mua 50 ERJ-190, trở thành khách hàng lớn nhất ở Trung Quốc. Ở México chỉ có duy nhất hãng Aeroméxico Connect sử dụng E-190 với 4 chiếc đang hoạt động và 12 chiếc khác đang đặt mua.
2 tháng 52006, Embraer công bố kế hoạch về phiên bản máy bay phản lực thương gia của E-190. Nó có cùng cấu trúc của E-190, nhưng có tầm bay tăng lên tới 4.200 hải lý, chỗ ngồi sang trọng cho 19 hành khách. Không quân Argentinia đã đặt mua 1 chiếc.