Bí đao

Bí đao
Bí đao sắp chín
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Eudicots
Bộ (ordo)	Cucurbitales
Họ (familia)	Cucurbitaceae
Tông (tribus)	Benincaseae
Phân tông (subtribus)	Benincasinae
Chi (genus)	Benincasa
Loài (species)	B. hispida
Danh pháp hai phần
Benincasa hispida (Thunb.) Cogn., 1881[1]
Danh pháp đồng nghĩa[6]
Danh sách Benincasa pruriens f. hispida (Thunb.) W.J.de Wilde & Duyfjes, 2008 Cucurbita hispida Thunb., 1784[2][3] Lagenaria leucantha var. hispida (Thunb.) Nakai, 1942 Lagenaria siceraria var. hispida (Thunb.) H.Hara, 1948 Lagenaria vulgaris var. hispida (Thunb.) Nakai, 1932 Benincasa cerifera Savi, 1818[4] Benincasa cerifera f. emarginata K.Kimura & H.Sugiy., 1961 Benincasa cylindrica Ser., 1828 pro syn. Benincasa hispida var. chieh-qua F.C.How, 1954 Benincasa pruriens (Parkinson) W.J.de Wilde & Duyfjes, 2008 nom. inval. Benincasa sinensis Jacques, 1843 Benincasa vacua (F.Muell.) F.Muell., 1882 Cucurbita alba Roxb. ex Wight & Arn., 1834 Cucurbita cerifera Fisch. ex Savi, 1818[4] Cucurbita farinosa Blume, 1826 Cucurbita littoralis Hassk., 1844 Cucurbita pruriens Seem., 1864 Cucurbita pruriens Parkinson, 1773 nom. subnud.[5] Cucurbita vacua F.Muell., 1868 Cucurbita villosa Blume, 1826 Gymnopetalum septemlobum Miq., 1856 Lagenaria dasystemon Miq., 1865 Lagenaria leucantha var. clavata Makino, 1940 Pepo farinosus (Blume) Peterm., 1838-1845 Pepo villosus (Blume) Peterm., 1838-1845

Bí đao hay bí phấn hoặc bí trắng, danh pháp hai phần: Benincasa hispida, là loài thực vật thuộc họ Bầu bí dạng dây leo, trái ăn được, thường dùng nấu lên như một loại rau.

Bản địa của bí đao là vùng Đông Nam Á nhưng nay phổ biến trồng khắp từ Nam Á sang Đông Á. Cây bí đao cần sức nóng mới mọc nhưng trái của nó thì chịu được nhiệt độ thấp, có thể để qua mùa đông mà không hư, mặc dù dây bí đao chỉ mọc năm một, đến đông thì tàn. Lá bí đao xòe, hình bầu có lông giáp, bề ngang 10–20cm. Hoa bí đao sắc vàng, mọc đơn.

Khi còn non, quả bí đao màu xanh lục có lông tơ. Với thời gian quả ngả màu nhạt dần, lốm đốm "sao" trắng và thêm lớp phấn như sáp. Quả bí đao già có thể dài đến 2m, hình trụ, trong có nhiều hạt dáng dẹp. Bí đao thường trồng bằng giàn nhưng cũng có thể để bò trên mặt đất như dưa.

Vì là loài cây quen thuộc của người Việt Nam nên trong ca dao cũng có hình ảnh giàn bí. Phổ biến nhất là câu:

Bầu ơi thương lấy bí cùng

Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.

Sử dụng

Tại Việt Nam, bí đao thường dùng nấu canh, hấp, xào. Bí đao còn được dùng thắng với đường làm mứt bí.

Ngoài việc thu hoạch trái, đọt non, lá và ngọn bí đao cũng có thể hái dùng như rau.

Hạt bí đao dùng trong y học dân gian làm thuốc lợi tiểu.

Thư viện ảnh

• 
  Cây bí non được một tháng tuổi.
• 
  Hoa của cây bí.
• 
  Khoanh bí

Tham khảo

• Nguyen Van Duong. Medicinal Plants of Vietnam, Cambodia, and Laos. Santa Monica: ?, 1993.

Liên kết ngoài

• Dữ liệu liên quan tới Benincasa hispida tại Wikispecies
• Tư liệu liên quan tới Benincasa hispida tại Wikimedia Commons

1. Célestin Alfred Cogniaux, 1881. Benincasa hispida. Monographiae Phanerogamarum Prodromi nunc Continuato, nunc Revisio Auctoribus Alphonso et Casimir de Candolle Aliisque Botanicis Ultra Memoratis 3: 513.
2. Carl Peter Thunberg, 1784. Cucurbita hispida. Nova Acta Regiae Societatis Scientiarum Upsaliensis 38.
3. Carl Peter Thunberg, 1784. Cucurbita hispida. Flora Japonica 322-323.
4. ^ Gaetano Savi, 1818. Memoria sopra una pianta cucurbitacea, che può formare un nuovo genere: Benincasa cerifera. Biblioteca Italiana Ossia Giornale di Letteratura Scienze ed Arti 9: 158-165.
5. Sydney Parkinson, 1773. Cucurbita-pruriens. A Journal of a Voyage to the South Seas, in His Majesty's Ship, the Endeavour 44.
6. “Benincasa hispida trên Plants of the World Online”. Truy cập ngày 28 tháng 10 năm 2024.