Bảng mẫu tự ngữ âm quốc tế

Bảng phiên âm quốc tế
International Phonetic Alphabet
Phiên âm "IPA" theo IPA ([aɪ pʰiː eɪ])
Thể loại
Bảng chữ cái
ký âm
Thời kỳ
Kể từ năm 1888
Các ngôn ngữToàn bộ các ngôn ngữ của con người
Hệ chữ viết liên quan
Nguồn gốc
Bảng IPA chính thức năm 2020, đã qua sửa đổi.

Bảng mẫu tự ngữ âm quốc tế hay Bảng ký hiệu ngữ âm quốc tế (viết tắt IPA[1] từ tiếng Anh: International Phonetic Alphabet) là hệ thống các ký hiệu ngữ âm được các nhà ngôn ngữ học tạo ra và sử dụng nhằm thể hiện các âm tiết trong mọi ngôn ngữ của nhân loại một cách chuẩn xác và riêng biệt. Nó được phát triển bởi Hội Ngữ âm Quốc tế (ban đầu là Hội Giáo viên Ngữ âm – Dhi Fonètik Tîtcez' Asóciécon) với mục đích trở thành tiêu chuẩn phiên âm cho mọi thứ tiếng trên thế giới.

Nguyên tắc của IPA nói chung là để cung cấp một ký hiệu độc nhất cho mỗi âm đoạn, trong khi tránh những đơn âm được viết bằng cách kết hợp hai mẫu tự khác nhau (như thph trong tiếng Việt) và tránh những trường hợp có hai cách đọc đối với cùng một cách viết. Theo nguyên tắc này, mỗi mẫu tự trong bảng chỉ có duy nhất một cách đọc và không phụ thuộc vào vị trí của nó trong từ. Do đó, hệ thống này đòi hỏi rất nhiều mẫu tự khác nhau. Để học cách sử dụng hệ thống này thường phải qua một khóa đào tạo chuyên sâu về IPA từ các trường Đại học lớn trên thế giới. Vì hệ thống âm khá nhiều và phức tạp. Các trường Đại học lớn ở Châu Âu như Đại học Marburg, Đại học Newcastle có dạy về IPA cho sinh viên chuyên ngành Ngôn ngữ học.

Lịch sử

Năm 1886, một nhóm giáo viên tiếng Anh và tiếng Pháp, dẫn đầu bởi nhà ngôn ngữ học Paul Passy, đã hình thành nên thứ mà từ năm 1897 trở đi được biết đến là Hiệp hội ngữ âm quốc tế (tiếng Pháp: l'Association phonétique internationale).[2] Ý tưởng về bảng chữ cái đã được đề xuất tới Passy từ Otto Jespersen. Nó đã được phát triển bởi Passy cùng với những thành viên khác của hiệp hội, nhưng chủ yếu là Daniel Jones. Nguồn gốc của bảng chữ cái IPA được dựa trên bảng chữ cái dạng Rôma, cải cách chính tả tiếng Anh do Henry Sweet tạo ra, dựa trên bảng chữ cái Palaeotype của Alexander John Ellis, nhưng để có thể sử dụng cho các ngôn ngữ khác, giá trị của các ký hiệu được phép thay đổi tùy theo ngôn ngữ.[chú thích 1] Ví dụ, âm [ʃ] (đọc là sh trong shoe ở tiếng Anh) ban đầu được biểu diễn bằng chữ cái ⟨c⟩ cho tiếng Anh, nhưng với chữ ⟨x⟩ cho tiếng Pháp và tiếng Đức; với tiếng Đức, ⟨c⟩ được dùng để biểu thị âm [x] trong Bach.[2] Với số lượng âm ngày càng tăng, điều này đã lộ ra những điểm không thực tế và vào năm 1888, giá trị của các chữ cái đã được thống nhất trên khắp các ngôn ngữ. Điều này sẽ cung cấp cơ sở cho tất cả các bản sửa đổi trong tương lai.[2][4]

Kể từ khi được ra đời, bảng chữ cái IPA đã trải qua nhiều lần sửa đổi. Sau những lần sửa đổi và mở rộng thường xuyên từ thập niên 1890 đến thập niên 1940, bảng chữ cái IPA vẫn gần như giữ nguyên đến khi Công ước Kiel năm 1989 diễn ra vào năm 1989 thì đã cải tiến đáng kể bảng chữ cái. Một lần sửa đổi nhỏ hơn đã diễn ra vào năm 1993 với việc thêm lại các kí tự nguyên âm tròn giữa.[5] Bảng chữ cái được sửa đổi lần cuối vào tháng 5 năm 2005 với việc bổ sung thêm một chữ cái cho âm vỗ môi-răng hữu thanh.[6] Ngoài việc thêm và loại bỏ các ký tự, những thay đổi đối với bảng chữ cái IPA chủ yếu bao gồm đổi tên các ký hiệu và danh mục cũng như sửa đổi kiểu chữ.

Bảng mẫu tự ngữ âm quốc tế mở rộng cho Bệnh lý ngôn ngữ nói (extIPA) được ra đời năm 1990 và được chính thức thông qua bởi Hiệp hội Ngôn ngữ học và Ngữ âm lâm sàng quốc tế vào năm 1994.[7] Bảng chữ cái đã được sửa đổi đáng kể vào năm 2015.

Ứng dụng

Bảng mẫu tự phiên âm quốc tế được ứng dụng trong việc học một ngôn ngữ mới về khả năng phát âm và khả năng nghe. Nó cũng được dùng trong việc huấn luyện giọng nói cho các diễn viên để có một giọng nói truyền cảm hoặc thay đổi giọng điệu của ngôn ngữ, ví dụ: tiếng Anh giọng Anh và tiếng Anh giọng Mỹ. IPA có thể giúp sử dụng khẩu hình miệng, môi, răng, lưỡi đúng vị trí và cách điều khiển dòng khí để tạo ra âm thanh chuẩn khi học ngoại ngữ. Ở Châu Âu, các trường đại học lớn như Đại học MarburgĐại học NewCastle có dạy về IPA cho ngành Ngôn ngữ học.[8]

Trong tiếng Anh chỉ có 26 ký tự chữ viết để kết hợp thành chữ viết, nhưng có tới 44 âm khác biệt kết hợp tạo thành ngôn ngữ nói. Chính vì vậy Bảng phiên âm tiếng Anh Phonetics ra đời để chuẩn hóa hệ thống phiên âm cho các từ điển. Bảng phiên âm tiếng Anh Phonetics dựa trên Bảng phiên âm quốc tế và có sự khác nhau giữa một số từ đối với tiếng Anh giọng Mỹ và tiếng Anh giọng Anh. Phiên âm tiếng Anh Phonetics là một cách tiếp cận nhanh chóng và phù hợp cho người học ngoại ngữ vì có thể phân biệt chính xác các âm và bắt chước lại giống y hệt.[9]

Bảng Unicode IPA mở rộng
Official Unicode Consortium code chart: IPA Extensions Version 13.0
  0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
U+025x ɐ ɑ ɒ ɓ ɔ ɕ ɖ ɗ ɘ ə ɚ ɛ ɜ ɝ ɞ ɟ
U+026x ɠ ɡ ɢ ɣ ɤ ɥ ɦ ɧ ɨ ɩ ɪ ɫ ɬ ɭ ɮ ɯ
U+027x ɰ ɱ ɲ ɳ ɴ ɵ ɶ ɷ ɸ ɹ ɺ ɻ ɼ ɽ ɾ ɿ
U+028x ʀ ʁ ʂ ʃ ʄ ʅ ʆ ʇ ʈ ʉ ʊ ʋ ʌ ʍ ʎ ʏ
U+029x ʐ ʑ ʒ ʓ ʔ ʕ ʖ ʗ ʘ ʙ ʚ ʛ ʜ ʝ ʞ ʟ
U+02Ax ʠ ʡ ʢ ʣ ʤ ʥ ʦ ʧ ʨ ʩ ʪ ʫ ʬ ʭ ʮ ʯ

Chú thích

  1. ^ "Ban đầu, mục đích là tạo ra một bộ ký hiệu ngữ âm có thể được gán các giá trị phát âm khác nhau nếu cần trong các ngôn ngữ khác nhau."[3]

Tham khảo

  1. ^ Tên "IPA" cũng chỉ đến Hội Ngữ âm Quốc tế (International Phonetic Association), nên đôi khi cần phải viết ra tên đầy đủ.
  2. ^ a b c International Phonetic Association 1999, tr. 194–196
  3. ^ (International Phonetic Association 1999, tr. 195–196)
  4. ^ Passy, Paul (1888). “Our revised alphabet”. The Phonetic Teacher. 3 (7/8): 57–60. JSTOR 44701189. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 4 năm 2023. Truy cập ngày 14 tháng 5 năm 2023.
  5. ^ Pullum, Geoffrey K.; Ladusaw, William A. (1986). Phonetic Symbol Guide. Chicago: University of Chicago Press. tr. 152, 209. ISBN 0-226-68532-2.
  6. ^ Nicolaidis, Katerina (tháng 9 năm 2005). “Approval of New IPA Sound: The Labiodental Flap”. International Phonetic Association. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 9 năm 2006. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2006.
  7. ^ International Phonetic Association 1999, tr. 186
  8. ^ “Khóa học Phonetics, Phonology and Transcription của Marburg University”. http://linguistics.online.uni-marburg.de/. Truy cập ngày 4 tháng 8 năm 2014. Liên kết ngoài trong |publisher= (trợ giúp)
  9. ^ “Phonetics Hệ thống âm của tiếng Anh Mỹ”. http://www.uiowa.edu/. Truy cập ngày 4 tháng 8 năm 2014. Liên kết ngoài trong |publisher= (trợ giúp)

Xem thêm

Liên kết ngoài

Read other articles:

Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF) Тип Публичная компания Листинг на бирже BMAD: CAF Основание 1917 Расположение Штаб-квартира: Испания: Беасайн Ключевые фигуры José María Baztarrica Garijo (CEO) Отрасль Машиностроение Продукция Проектирование, производство и обслуживание оборудования для рел...

 

Artieda concejo de Navarra y capital Escudo ArtiedaUbicación de Artieda en España. ArtiedaUbicación de Artieda en Navarra.País  España• Com. autónoma  Navarra• Provincia  Navarra• Merindad Merindad de Sangüesa• Comarca Comarca de Lumbier• Partido judicial Partido judicial de Aoiz• Municipio Urraúl BajoUbicación 42°42′47″N 1°19′27″O / 42.71305556, -1.32416667Población ...

 

College in West Bengal, India Syamaprasad Institute of Technology & ManagementThe Gate No. 3 of the CollegeTypePublic CollegeEstablished2002Officer in chargeChandrabali DuttaChairmanJnanankur GoswamiDirectorManikaustabh GoswamiAddress7, Raja Rammohan Roy Road, Tollygunge, Kolkata, West Bengal, India22°29′16.67″N 88°20′07.48″E / 22.4879639°N 88.3354111°E / 22.4879639; 88.3354111CampusUrban, 7 acres (2.8 ha)AffiliationsMaulana Abul Kalam Azad Univers...

Греція підтвердила свою участь у пісенному конкурсі Євробачення 2011, який відбудеться в період з 10 по 14 травня 2011 року у Дюссельдорфі, Німеччина[1]. В фіналі національного відбору перемогу здобули Лукас Йоркас і Stereo Mike. Зміст 1 Національний відбір 1.1 Пісні 1.2 Результат 2 ...

 

Dieser Artikel behandelt den Staat. Zu weiteren Bedeutungen siehe Island (Begriffsklärung). Island (DE/AT)Republik Island (CH) Ísland Flagge Wappen Lage Islands auf der Nordhalbkugel Lage Islands auf der Nordhalbkugel Amtssprache Isländisch Hauptstadt Reykjavík Staats- und Regierungsform parlamentarische Republik Verfassung Verfassung der Republik Island Staatsoberhaupt Präsident Guðni Th. Jóhannesson Regierungschef Premierministerin Katrín Jakobsdóttir Parlament(e) Althing Fläche 1...

 

Куп'янська дирекція залізничних перевезень (ДН-5)Тип підприємство і Список дирекцій УкрзалізниціГалузь Залізничний транспортЗасновано 1 серпня 2000Засновник(и) «Укрзалізниця»Штаб-квартира смт. Куп'янськ-Вузловий, пл. Залізничників, 3, Харківська обл.Територія діял...

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (أبريل 2023) Gaslightملف:Gaslight film poster.jpgOfficial release posterمعلومات عامةتاريخ الانتاج31 مارس 2023 (2023-03-31)مدة العرض 111 دقيقةاللغة الأصلية هنديالبلد الهندالطاقمالمخرج Pavan Kirpalaniال...

 

Fair Park ColiseumFull nameFair Park ColiseumCoordinates32°46′45″N 96°45′26″W / 32.779175°N 96.757193°W / 32.779175; -96.757193CapacityBasketball: 8,513ConstructionOpened1955Renovated1988TenantsDallas Black Hawks (CHL) (1967–1982)Dallas Tornado (NASL) (1975)Dallas Freeze (CHL) (1992–1995)Dallas Generals (ABA) (2009)Assassination City Roller Derby (WFTDA) (2011–2013)Dallas Marshals (CIF) (2018) Fair Park Coliseum (Inside) Fair Park Coliseum is ...

 

Park in Valenzuela, Philippines Valenzuela People's ParkTypeUrban parkMottoExperience ValenzuelaLocationMacArthur Highway, Karuhatan, Valenzuela, Metro Manila, PhilippinesCoordinates14°41′30.0474″N 120°58′12.201″E / 14.691679833°N 120.97005583°E / 14.691679833; 120.97005583Area1.5 ha (3.7 acres)[1]OpenedFebruary 14, 2015Public transit access  1  Valenzuela City Hall The Valenzuela People's Park, officially the Valenzuela City People's...

Transformers character Not to be confused with Metatron, Megagon, or Magnetron.For other uses, see Megatron (disambiguation). Fictional character MegatronTransformers characterGeneration 1 Megatron artVoiced byEnglish: Frank Welker (television series, Transformers: Devastation)[1]Garry Chalk (Beast Wars – Golden Disk recording)David Kaye (Unicron Trilogy)Jason Marnocha (Transformers: Combiner Wars)Marc Thompson (Transformers: Cyberverse)Rory McCann (Transformers: EarthSpark) Japanes...

 

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (ديسمبر 2018) قرية آل قهس  - قرية -  تقسيم إداري البلد  اليمن المحافظة محافظة أبين المديرية مديرية لودر الع...

 

2016 film Not to be confused with Franz (film). FrantzFilm posterDirected byFrançois OzonScreenplay byFrançois OzonPhilippe PiazzoBased onBroken Lullabyby Ernst LubitschProduced byÉric AltmayerNicolas AltmayerStefan ArndtUwe SchottStarringPierre NineyPaula BeerCinematographyPascal MartiEdited byLaure GardetteMusic byPhilippe RombiDistributed byMars Films (France)Release dates 12 July 2016 (2016-07-12) (Paris premiere) 7 September 2016 (2016-09-07) (Fra...

Discontinued free to play social networking service 2013 video gameAnimal Crossing PlazaDeveloper(s)Nintendo EADPublisher(s)NintendoProducer(s)Aya KyogokuSeriesAnimal CrossingPlatform(s)Wii UReleaseAugust 7, 2013Genre(s)SimulationMode(s)Single-player Animal Crossing Plaza was a discontinued free to play social networking service developed and published by Nintendo for the Wii U. A spin-off of Animal Crossing: New Leaf of the Animal Crossing series, Plaza was released as a tie-in to Miiverse, ...

 

Health and beauty retailer in the United Kingdom This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Superdrug – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2019) (Learn how and when to remove this template message) Superdrug Stores plcTypeSubsidiaryIndustryRetailFounded1964; 59 years ago ...

 

Concejo Regional de Emeq Hama'ayanot Concejo regional Ubicación en Israel (en verde) Coordenadas 32°29′39″N 35°31′12″E / 32.494236, 35.519936Entidad Concejo regional • País Israel • Distrito NorteDirigentes   • Jefe del Concejo Yoram KarimSuperficie   • Total 237 km²Altitud   • Media n/d m s. n. m.Población (2023)   • Total 14 989 hab. • Densidad 63,2 hab/km² Sitio web oficial &#...

Park in Saint Paul, Minnesota, United States Rice ParkTypeUrban parkLocationSaint Paul, Minnesota, U.S.Coordinates44°56′41″N 93°5′50″W / 44.94472°N 93.09722°W / 44.94472; -93.09722Area2 acres (0.81 ha)StatusOpen all year Rice Park is a public park in downtown Saint Paul, Minnesota, United States.[1] Features of the park include a fountain, a bandstand, sculptures of characters from the Peanuts cartoons and an ice-rink during the winter months.&...

 

11th-century Islamic scholar Al-HalimiالحليميTitleShaykh ash-Shafi'iyyahAl-ḤāfiẓPersonalBorn338 AH/949–50 CEBukhara or GorganDied403 AH/1012–3 CEReligionIslamEraIslamic golden ageRegionTransoxianaDenominationSunniJurisprudenceShafi'i[1]CreedAsh'ari[2]Main interest(s)Aqidah, Kalam, Fiqh, Hadith, Usul al-DinNotable idea(s)Al-Minhaj fi Shu'ab al-ImanMuslim leader Influenced by Al-Shafi'iAbu Hasan al-Ash'ari Influenced Al-Bayhaqi Abū ʿAbdallāh al-Ḥalīmī...

 

Danielle CasanovaLa Danielle Casanova a Marsiglia nel 2016.Descrizione generale TipoCruise Ferry ArmatoreSNCM (2002-2016)Corsica Linea (dal 2016) Porto di registrazioneAjaccio Identificazionenominativo internazionale ITU:FILL(Foxtrot-India-Lima-Lima) Numero MMSI: 226242000 Numero IMO: 9230476 RottaMarsiglia - Tunisi Marsiglia - Béjaïa Marsiglia - Algeri Ordine23 marzo 2000 CostruttoriFincantieri CantiereCantiere navale di Ancona Costruzione n.6081 Impostazione28 febbraio 2001 Varo28 no...

Disambiguazione – Se stai cercando il videogioco per Nintendo DS, vedi Bubble Bobble Revolution. Questa voce sull'argomento videogiochi a piattaforme è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Bubble Bobble EvolutionvideogiocoSchermata di giocoTitolo originaleBubble Bobble: Magical Tower Daisakusen!! PiattaformaPlayStation Portable Data di pubblicazione 13 agosto 2006 19 dicembre 2006 29 settembre 2006 19 ottobre 2006 GenerePiattaforme, romp...

 

Igneous rock with more than 50% carbonate minerals CarbonatiteIgneous rockCarbonatite from Jacupiranga, Brazil. This rock is a mixture of calcite, magnetite, and olivine.CompositionCarbonate minerals (>50%) Carbonatite lava at Ol Doinyo Lengai volcano, Tanzania Carbonatite (/kɑːrˈbɒnəˌtaɪt/) is a type of intrusive or extrusive igneous rock defined by mineralogic composition consisting of greater than 50% carbonate minerals.[1] Carbonatites may be confused with marble and may...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!