Kura

Kura

Yaratuvchi ma’buda
Mifologiya	Rim mifologiyasi
Turi	Rim ma’budalari
Ism talqini	gʻamxoʻrlik
Lotincha yozilishi	Cura
Jins	ayol

Kura (lotincha: Cura) yoki Aera Cura (Aera Cura), birinchi odamni yaratgan Rim maʼbudasi. Uning ismi „Gʻamxoʻrlik“ degan maʼnoni anglatadi. Kura haqidagi afsona, u bilan chambarchas bogʻliq boʻlgan shoir Gay Yuliy Giginning 220-chi masaliga asoslangan boʻlishi mumkin.

Masalning bayonoti

Bir kuni Kura (Gʻamxoʻrlik) daryodan oʻtayotganda, loy tuproqqa eʼtibor beradi. Oʻylanib turib, undan bir boʻlak oladi-da, unga shakl bera boshlaydi. U nima yaratganligi haqida oʻylayotganda, Iov (Yupiter) unga yaqinlashadi. Kura undan hosil boʻlgan loy boʻlagiga ruh berishni soʻraydi. Iov bajonidil ruh beradi. Biroq, Kura jonzotni oʻz nomi bilan atamoqchi boʻlganida, Iov buni taqiqlaydi va unga oʻz ismini berishni talab qiladi. Kura va Iov bahslashayotganda, Yer (Tellus) oʻrnidan turadi va shakllangan odamga uning nomi berilishini xohlaydi, chunki unga oʻz tanasini u bergandi. Munozarachilar Saturnni hakam sifatida qabul qilishadi. U ularga adolatli qarorni beradi: „Sen, ey Iov, ruhni berganingdan keyin, uning oʻlimidan keyin ham ruhni olishing kerak boʻladi. Kura bu jonzotni yaratgan, shuning uchun u tirikligicha unga egalik qilsin.Agar biz bahsli boʻlgan ism haqida gapiradigan boʻlsak, u “humus" (yer) dan yaratilgani uchun jonzot "homo" (odam) deb nomlansin"^[1].

Martin Xaydegger, nemis faylasufi va yozuvchisi, „Borliq va vaqt“ muallifi. 1960-yil

Talqin qilinishi

Bu hikoya nemis faylasufi Martin Xaydeggerning eʼtiborini tortdi, u shunday deb taʼkidladi: „Kuraning ikki tomonlama maʼnosi gʻamxoʻrlikni anglatadi, bandlik yoki ehtiros sifatida emas, balki dunyoga tarqalish, shuningdek, sadoqat maʼnosida gʻamxoʻrlik qilishdir“. Xaydegger masalni Dasein („dunyoda borlik“) deb atagan falsafiy tushunchaning „sodda talqini“ sifatida qaraydi^[2].

Uning tushuntirishiga koʻra, masalning asosiy maʼnosi Kuraning insonga oʻz yaratilishiga boʻlgan gʻamxoʻrligidadir. Preontologik kontseptsiyadan kelib chiqadigan boʻlsak, bu dalil alohida ahamiyatga ega, chunki u gʻamxoʻrlikni nafaqat insonning „hayotning barcha vaqti“ kabi mavjudligi tegishli narsa sifatida, balki tana va ruhning tashkil topgan inson mohiyatiga nisbatan paydo boʻladigan tushuncha sifatida ham koʻradi. Afsonadan tushunish mumkinki, inson murakkab yaratilishdir. Iov (Yupiter) unga ruh beradi, Tellus (Yer) — tana; shu tarzda ular fizik va metafizik „orada“ joylashgan va ularning sintezi mahsuli boʻlgan turli jinsli mavjudotning sintezini hosil qiladi. Unga nom bergan Saturn, hukmni belgilaydigan vaqtni bildiradi. Kura nafaqat inson haqida, balki oʻlik narsalarni oʻlmas narsalardan ajratish, unutish haqida ham gʻamxoʻrlik qilish uchun javobgardir^[3].

Masalda mavjud boʻlgan yana bir jihat — bu nasroniylarning yaratilish afsonasining ekvivalenti boʻlib, unda ayol oxirida yaratilgan. Insoniyatning yaratuvchisi, uning ijodiga gʻamxoʻrlik qiluvchi ona timsolida taqdim etilgan Kura Gʻarb dunyoqarashiga, uning oʻzini oʻzi taʼminlash va jamiyatni atomizatsiya qilish kontseptsiyasiga qarshi chiqadi^[4].

Manbalar

1. Xaydegger Martin. Bitie i vremya. § 42.
2. Heidegger Martin. Being and Time / Translated by J. Macquarrie and E. Robinson. — New York: Harper Perennial, 2008. — pp. 235—244. ISBN 9780061575594.
3. Pinilla Jimmi. El mito de «Cura» y el Resto Pendiente. En: Muerte y temporalidad Архивная копия от 12 августа 2004 на Wayback Machine. CuadrantePhi, 2004.
4. Froese Katrin. Nietzsche, Heidegger, and Daoist Thought: Crossing Paths In-Between. SUNY Press, 2006. — p. 188.

Havolalar

• Гай Юлий Гигин. Басни (Fabulae). 220.
• Хайдеггер М.. Бытие и время. § 42: Подтверждение экзистенциальной интерпретации присутствия как заботы из доонтологического самоистолкования присутствия.