Buxoro davlat muzey-qoʻriqxonasi (Buxoro muzeyi (1922—1947); Buxoro oʻlkani oʻrganish muzeyi (1947—1983); Buxoro davlat badiiy-meʼmorchilik muzey-qoʻriqxonasi (1983—2017) — OʻzbekistonningBuxoro viloyatidagi barcha 18 ta muzeyni va bir necha tarixiy yodgorliklarni birlashtirib turuvchi davlat ilmiy, maʼrifiy-madaniy muassasasi. Asosiy faoliyati tarixiy ashyolarni saqlash, restavratsiya va konservatsiya qilish, oʻrganish, targʻib qilish hamda kelgusi avlodga yetkazishdan iborat.
Tarixi
Buxoroda dastlabki muzey 1922-yilda tashkil topgan. Buxoroda muzey ochish va muzey uchun mos bino tanlash masalasi 1920-yildan boshlab olimlar oʻrtasida muhokamada boʻladi. Muzey binosi uchun Buxoro amirlarinining yozgi saroyi, Ark qal’asi, Rus-Osiyo banki binosi, Teart binosi kabilar tanlanadi. Qori Yoʻldosh Poʻlatov va boshqa ziyolilarning faol harakatlari natijasida 1922-yil 8-noyabrda oldingi Rus-Xitoy (Rus-Osiyo)banki binosida tashkil qilinadi[1]. Ammo moliyaviy muammolar sabab muzey oʻz faoliyatini keyingi yillarda toʻxtatishiga toʻgʻri keladi. Muso Saidjonov rahbarligida 1927-yilda Koʻkaʼdosh madrasasining ichki hovlisida muzey uchun yevropacha uslubda yangi bino quriladi. Shu davrdan boshlab muzey oʻz faoliyatini toʻxtatmadi.
Sobiq ittifoq davrida muzey faoliyati
XX asr oxiri va XXI asr boshida muzey faoliyati
Buxoro muzeyi bugungi kunda
Muzey bosh binosi tarixi
Buxoro davlat muzey-qoʻriqxonasi bosh binosi Buxoro hukmdorlarining qarorgohi Ark qal’asida joylashgan. Ark qal’asining 4 gektarga yaqin maydonni tashkil qilib, uning 1 gektaridan bugungi kunda muzey sifatida foydalanilmoqda. Qolgan 3 gektar maydoni arxeologik qoʻriqxona hisoblanadi. Muzey sifatida foydalanilayotgan hudud quyidagicha qismlardan iborat:
Ark ichidagi hovli va undagi ekspozitsiyalar
Hovlilar
Boʻlimlar
Koʻrgazma nomi
Dolon-usti berk yoʻlak, Obxona, Kanaxona, Regxona
Jome masjidi
„Tarix“ ilmiy boʻlimi
„Muqaddas kitob talqini“
Taxt hovlisi — „Marosimxona“
Salomxona
„Tarix“ ilmiy boʻlimi
Buxoro vohasining zamonaviy va oʻrta asrlar tarixi" ekspozitsiyasi
Salomxona
„Tarix“ ilmiy boʻlimi
„Buxoro xonligi/amirligi tarixi“ekspozitsiyasi
Salomxona
„Tarix“ ilmiy boʻlimi
„Numizmatika va epigrafiya“ ekspozitsiyasi
Otxona
Etnografiya va sanʼat ilmiy boʻlimi
„XIX asr oxiri- XX asr boshi saroy harbiylari va ot anjomlari tarixi“ ekspozitsiyasi
Qushbegi hovlisi
Etnografiya va sanʼat ilmiy boʻlimi
„Buxoro misgarligi va zargarlik tarixi“ ekspozitsiyasi
Qushbegi hovlisi
„Tarix“ ilmiy boʻlimi
„Arxeologiya“ ekspozitsiyasi
Qushbegi hovlisi
Tabiat ilmiy boʻlimi
„Buxoro vohasi Tabiati va tabiiy boyliklari“ ekspozitsiyasi
Manzil:Oʻzbekiston Respublikasi, Buxoro shahar, Bahouddin Naqshband shohkoʻchasi,
Labi Hovuz majmuasi, Nodir Devonbegi xonaqosi
Telefon:+99865-224-13-49
Veb sayt:http://bukharamuseums.uz/ (Wayback Machine saytida 2023-03-26 sanasida arxivlangan)
Xaritadagi kordinatorlari:39°46′22″ s. sh. 64°25′10″ v. d.
Manzil:Oʻzbekiston Respublikasi, Buxoro shahar, Xoʻja Nurobod koʻchasi, 31 uy,
Abdulazizxon madrasasi masjidi
Telefon:+99865-224-13-49
Veb sayt:http://bukharamuseums.uz/ (Wayback Machine saytida 2023-03-26 sanasida arxivlangan)
Xaritadagi kordinatorlari:39°46′33″ s. sh. 64°25′04″ v. d.
Manzil:Oʻzbekiston Respublikasi, Buxoro shahar, Xoʻja Nurobod koʻchasi, 29 uy,
Ulugʻbek madrasasi darsxonasi
Telefon:+99865-224-13-49
Veb sayt:http://bukharamuseums.uz/ (Wayback Machine saytida 2023-03-26 sanasida arxivlangan)
Xaritadagi kordinatorlari:39°46′35″ s. sh. 64°25′03″ v. d.
Manzil:Oʻzbekiston Respublikasi, Buxoro shahar, Haqiqat (Mehtar Ambar) koʻchasi, 2
Kulita karvonsaroyi otxonasi
Telefon:+99865-224-13-49
Veb sayt:http://bukharamuseums.uz/ (Wayback Machine saytida 2023-03-26 sanasida arxivlangan)
Xaritadagi kordinatorlari:39°46′25″ s. sh. 64°25′02″ v. d.
Manzil:Oʻzbekiston Respublikasi, Buxoro viloyati Kogon tumani, Niyoz Hoji MFY, Qasri Orifon qishlogʻi Bahouddin Naqshband hazirasi, Doniyolbiy madrasasi
Muzeyning boshqaruv apparatiga quyidagilar kiradi:
Direktor, umumiy ishlar bo'yicha direktor o'rinbosari, ilmiy ishlar bo'yicha derektor o'rinbosari,Bosh muxofiz, ilmiy kotib, kadrlar bo'yicha bosh mutaxassis, kotib, texnik ishlar bo'yicha mas'ul, Bosh bug'alter
Kadrlar boʻlimi
Ilmiy boʻlim
Xoʻjalik ishlari boʻlimi
Muzey ashyolarini saqlash (fond) boʻlimi
Muzey eksponatlari va kolleksiyalarini hisobga olish boʻlimi
Nashriyot ishlari va axborot texnologiyalarini tadbiq etish boʻlimi
