Birinchi Axen sulhi

Axenning birinchi tinchligidan keyin Fransiyaga berilgan hududlar (kulrang)

Birinchi Axen sulhi ― 1668-yil 2-mayda qirol Lyudovik XIV 1667-yilda Ispaniyaga qarshi boshlagan devolyutsiya urushi yakunida tuzilgan. Qizi Mariya Tereza bilan turmush qurgan Filipp IV Ispanskiyning oʻlimidan foydalanib, Lyudovik Brabant va Namyurda xususiy shaxslar oʻrtasida qabul qilingan Germaniyaning meros huquqiga ishora qilib, Ispaniya Gollandiyasining aksariyat qismiga daʼvolarini eʼlon qildi^[1].

Biroq, Lyudovikning muvaffaqiyatlari Angliya, Gollandiya va Shvetsiya oʻrtasidagi uch tomonlama ittifoq tomonidan toʻxtatildi, u Ispaniyaga Lyudovik XIVga Fransh-Konte yoki u tomonidan bosib olingan Flandriyaning bir qismini berishni buyurdi va bu shartlarga rozi boʻlmaydigan tomonga urush bilan tahdid qildi. Fransuz qiroli Sen-Jermen-en-Leda ushbu shartlarni qabul qilganidan soʻng, Ispaniya ham Flandriyaning bir qismini berishga rozi boʻldi. Natijada, Fransiya Ispaniyaning Niderlandiyadagi egallagan 11 ta shahrini (jumladan, Due va Lillni) saqlab qoldi, ammo Fransh-Konteni Ispaniyaga qaytardi, shundan soʻng Uchlik ittifoqi yordami bilan may oyida Axenda rasmiy tinchlik oʻrnatildi, uni saqlab qolish uchun uchta hukumat 1669-yilgi shartnomaga koʻra birlashishdi^[2].

Manbalar

1. Аахенский мир // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1890. — Т. I. — С. 7—8.
2. Аахенскіе мирные трактаты // Энциклопедический лексикон — СПб.: 1835. — Т. 1. — С. 5—6.

Havolalar

• Аахенский мир // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.