Aisne (AYN, fransuzcha: [ɛːn] (tinglang)) — Fransiyaning shimolidagi Hauts-de-France mintaqasida joylashgan fransuz departamenti. U Aisne daryosi sharafiga nomlangan. 2019-yilda uning aholisi 531 345 kishi edi[1].
Departament Nord (shimolda), Somme va Oise (gʻarbda), Ardennes va Marne (sharqda), Sene-et-Marne (janubiy-gʻarbda) va Belgiya (Haynaut provinsiyasi) (shimoli-sharqda) bilan chegaradosh. Aisne daryosi sharqdan gʻarbga tomon hududni kesib oʻtadi va u yerda Oise bilan birlashadi. Sena va Marna departamenti bilan departamentning janubiy chegarasining bir qismini tashkil qiladi. Boʻlimning janubiy qismi la Brie poilleuse deb nomlanuvchi geografik mintaqa boʻlib, sut mahsulotlari va Bri pishloqi bilan mashhur.
2003-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, boʻlimning oʻrmonli maydoni 123,392 gektarni tashkil qiladi (oʻrtacha 27,4% ga teng)[2].
Landshaftda koʻpincha tik yon bagʻirlari boʻlgan tosh massalari mavjud. Bu jinslar butun mintaqada paydo boʻladi. Shuningdek, Laon va Chemin des Dames tizmalari mashhur.
Asosiy shaharlari
Hududning asosiy shaharlari
Aisne departamenti (Sent-Kventin) va uchta kichik shaharni (Laon, Soissons va Château-Tierry) oʻz ichiga oladi, ularga Chauny va Tergnier tomonidan tashkil etilgan konglomeratsiya qoʻshilishi mumkin. Shahar harakteridagi boshqa koʻplab aglomeratsiyalar mavjud. Chunki Aisneda aholi XIX asrdan buyon zich joylashgan. Qishloqlar koʻp va juda kichik. Aholi eng koʻp yashaydigan kommuna — Sen-Kventin. Laon prefekturasi aholi soni boʻyicha uchinchi oʻrinda turadi. 2019-yil holatiga koʻra, 10 000 dan ortiq aholisi boʻlgan 7 ta kommuna mavjud[1].
Shelda (oʻz manbasini Le Catelet yaqinida oladi), Aisne, Marna, Ourcq, Vesla, Somme (Fonsommesda koʻtariladi), Oise va Serre nomli suv havzalari bor. Departamentning janubida Surmelin, Verdonnel va Dhuy daryolari bor (bu daryo Duis akvedukiga quyiladi). 1865-yil 1-oktyabrdan boshlab Parijni ichimlik suvi bilan taʼminlash uchun ishlatiladi.
Temir yoʻllari
Departamentga Parijdan uchta temir yoʻl liniyalari orqali oʻtiladi.
Departament kengashi
Bosh kengash prezidenti liberal Nicolas Fricoteaux hisoblanadi. 2021-yilgi idoraviy saylovda Aisne departamenti kengashi quyidagi tarzda saylandi[3]:
