Казак-Башкорт Совет Республикасы (баш. Ҡаҙак-Башҡорт Совет Республикаһы, каз. Қазақ-Башқұрт Совет Республикасы)— РСФСР составында башкортлар һәм казакларның милли дәүләтчелек проекты.
Казак-Башкорт Совет Республикасы төзү проекты Башкорт милли хәрәкәте лидерлары — Әдеһәмов А. К., Ә. И. Бикбауов, Ә. Ә. Вәлиди, Й. Х. Йомаголов тарафыннан РСФСР-ның Халык Комиссарлары Советы рәисе В. И. Ленинга һәм РСФСР милләт эшләре буенча Халык комиссариатының 1-се халык комиссары И. В. Сталинга 1919 елның 4 июнендә җибәрелгән хәтта, шулай ук Ә. З. Вәлидовның (башка мәгълүматлар буенча — А. К. Әдеһәмовның) — 1919 елның 13 декабрендә В. И. Ленинга доклад язмасында тәкъдим ителә. Соңгысына «Кыргыз һәм Башкорт совет республикаларын берләштерү проекты» оешма бирелә.
Көнчыгыш халыклары коммунистик оешмаларының II съезды узган вакытта — 1919 елның ноябрь—декабрь айларында, Н. К. Таһиров, И. Рәхмәтуллин, Ә. Ә. Каспранский өч республиканы — Башкорт, Кыргыз, һәм күз уңында тотылган Татар-Башкорт[3] республикаларын кушу турында тәкъдим идарәләр.
Кыргыз-Башкорт Совет Республикасы төзү проекты 1919 елның декабрендә Мәскәүдә Автономияле Башкорт Совет Республикасыннан (А. К. Әдеһәмов, Ә. Вәлиди, Ә. Ә. Каспранский, Ф. М. Сөләйманов), Уфа губернасыннан (Б. М. Эльцин), Казак краеннан, Ырынбур губернасына, Төркестан АССР-нан, Бөтенрусия Үзәк Башкарма комитетына, Көнчыгыш коммунистары Үзәк бюросына 7 делегация катнашлыгында үткән киңәшмәдә тикшерелә.
Проект 14 пункттан тора һәм территориясен, республиканың икътисади һәм сәяси нигезләрен билгели. Казак-Башкорт Совет Республикасын Башкортстан һәм Казакъстан нигезендә булдыру карала, башкаласы Ырынбур дип уйланыла. Башкортлар һәм казакларның җөмһүрият кул органнарында вәкаләтләре тигез булу принцибы игълан ителә. Республикага киң вәкаләтләр бирелергә тиеш була:
икътисади эшмәкәрлектә —икътисад һәм финансның бөтен тармаклары җөмһүрият органнары карамагында җыелу;
сәяси сферада — үзәк һәм җөмһүрият кул органнарында үзара вәкиллек;
хәрби эшмәкәрлектә — күз уңында тотылган җөмһүрият территориясендә милли башкорт һәм кадак хәрби формированиеләр төзү, башкорт һәм кадак булмаган халыкларны республиканың хәрби комиссариатына буйсынудан алу.
1919 елның 16 декабрендә Казак-Башкорт Совет Республикасы төзү проекты кире кагыла.
Моны да карагыз
