Камчатка өлкәсе (рус. Камчатская область) — Россия империясе составында административ-территориаль берәмлек.
География
Элекке Качатка өлкәсенең территориясендә Камчатка крае, Магадан өлкәсе (өлешчә), Чукотка автономияле округы (өлешчә) һәм Хабарау крае (өлешчә) ураншалар.
Тарих
Беренче мәртәбә Камчатка өлкәсе Иркутск губернасы составында 1803 елда оештырыла. Өлкәнең административ үзәге Нижнекамчатск[2] булган. Аның урынына Камчатка диңгез буе идарәсе (рус. Качатское приморское управление) оештырыла (үзәге — Петропавловск-Камчатский).
1849 елда Камчатка диңгез буе идарәсеннән һәм Охотск диңгез буе идарәсенең Гижига округыннан Камчатка өлкәсе торгызыла, ләкин 1856 елда ул яңадан юкка чыгарыла, ә аның территория Приморье өлкәсенә кертелә.
1909 елда Камчатка өлкәсе өченче мәртәбә оештырыла. Аның составына Диңгез буе өлкәсенең Петропавловск, Охотск, Гижига, Анадыр өязләре һәм Командор утраулары кертеләләр. Бер үк вакытта Анадыр өязеннән Чукотка өязе аерылып чыгарыла.
1922 елда Камчатка өлкәсе Камчатка губернасына үзгәртеп корыла.
Административ бүленеше
- Анадыр өязе (үзәге — Ново-Мариинск)
- Гижига өязе (үзәге — Гижига)
- Командор өязе
- Охотск өязе (үзәге — Охотск)
- Петропавловск өязе (үзәге — Петропавловск)
- Чукотка өязе (үзәге — Уэлен)
Халык
Туган тел буенча состав (1897 елдагы җанисәп буенча)[3]:
Камчатка өлкәсе:
Тел |
Кешеләр саны |
%
|
чукча |
10 237 |
30,72
|
эвенк |
6 678 |
20,04
|
коряк |
6 057 |
18,18
|
камчадал |
3 978 |
11,94
|
рус |
3 881 |
11,65
|
эскимос |
1 098 |
3,29
|
алеут |
583 |
1,75
|
чуван |
496 |
1,49
|
якут |
287 |
0,86
|
башка телләр |
29 |
0,22
|
|
Өязләрдә тел буенча состав:
Округ
|
чукча
|
эвенк
|
коряк
|
камчадал
|
рус
|
эскимос
|
алеут
|
чуван
|
якут
|
Анадыр һәм Чукотка[4]
|
79,4 %
|
5,0 %
|
1,4 %
|
…
|
1,1 %
|
9,1 %
|
…
|
4,0 %
|
Гижига
|
8,5 %
|
25,3 %
|
57,7 %
|
…
|
8,1 %
|
…
|
…
|
0,2 %
|
0,1 %
|
Командор[5]
|
…
|
…
|
…
|
…
|
0,5 %
|
9,5 %
|
89,6 %
|
…
|
…
|
Охотск
|
…
|
79,1 %
|
5,0 %
|
…
|
…
|
10,1 %
|
…
|
…
|
5,7 %
|
Петропавловск[6]
|
…
|
5,3 %
|
15,8 %
|
47,5 %
|
31,0 %
|
…
|
…
|
…
|
0,1 %
|
|
Өлкәнең җитәкчелеге
Губернаторлар (1909—1917)
Исем
|
|
Василий Перфильев
|
22.07.1909—18.06.1912
|
Николай Мономахов
|
18.06.1912—1917
|
Искәрмәләр
|
---|
| Губерналар | | |
---|
Өлкәләр | |
---|
Бәйле илләр | |
---|
|