Андрей Сахаров

Андрей Сахаров
Туган телдә исем Андрей Дмитриевич Сахаров
Туган 21 май 1921(1921-05-21)
Мәскәү
Үлгән 14 декабрь 1989(1989-12-14) (68 яшь)
Мәскәү
Үлем сәбәбе миокард инфаркты
Күмү урыны Вострәков зираты[d]
Ватандашлыгы Русия
Әлма-матер МДУның физика факультеты[d]
Һөнәре физик, хокук яклаучы, иҗтимагый эшлекле
Эш бирүче П. Н. Лебедев исемендәге РФА Физика институты[d], П. Н. Лебедев исемендәге РФА Физика институты[d] һәм П. Н. Лебедев исемендәге РФА Физика институты[d]
Җефет Елена Боннэр
Ата-ана
Бүләк һәм премияләре Социалистик хезмәт каһарманы (өч тапкыр), Нобель премиясе (Тынычлык, 1975) һ. б.
Гыйльми дәрәҗә: физика-математика фәннәре докторы[d]
Гыйльми исем: ССҖБ ФА академигы[d] һәм академик АН СССР[d]

 Андрей Сахаров Викиҗыентыкта

Андрей Дмитрий улы Сахаров (рус. Андре́й Дми́триевич Са́харов , 1921-1989) — совет физигы, ССРБ Фәннәр Академиясе әгъзасы, су тудыргыч бомбасы булдыручыларының берсе.
Соңрак иҗтимагый эшлекле, диссидент һәм хокук яклаучы. Гомеренең соңгы елында — ССРБ халык депутаты.
Тынычлык буенча Нобель премиясе лауреаты (1975 ел).
Галим истәлегенә Казан шәһәренең Совет районында Академик Сахаров исемендәге урам бар.

Тәрҗемәи хәле[1]

Андрей Сахаров туганда аның әтисе Ленин исемендәге педагогия институтында физика укыта, әнисе хуҗабикә була.
Булачак галим, урта мәктәпне тәмамлагач, Мәскәү университетының физика факультетына укырга керә. 1941 елда сабакташларының күбесен Хәрби һава академиясенә юллыйлар, ләкин аның үзен медицина комиссиясе үткәрми. Университетны Ашгабатка күчерәләр, һәм Сахаров аны 1942 елда тәмамлый. Корал җитештерү халык комиссариаты аша аны Ульяновскидагы патрон заводына эшкә җибәрәләр. Шул ук елда ул беренче уйлап табуын тәкъдим итә.
1943-44 елларда берничә фәнни хезмәт яза һәм аларны Лебедев исемендәге Физика институтына җибәрә. 1945 ел башында яшь һәм перспективалы галимне, аспирантлык имтиханнары бирү өчен, Мәскәүгә чакыртып алалар, һәм ул аларны уңышлы үтә.
1947 елда кандидатлык диссертациясен яклый. 1948 елда Сахаровны термотөш коралын булдыру төркеменә алалар, ул бу юнәлештә 1968 елга кадәр эшли. 1950-51 елларда төркем җитәкчесе Игорь Тамм белән бергә идарә ителүче термотөәш реакциясе буенча хезмәтләр әзерли. 1950 еллар уртасында термотөш коралын кирәксә-кирәкмәсә сынауларга каршы чыга, аларны өч мохиттә сынауларны тыю буенча Мәскәү Килешүен эшләгәндә үзеннән өлеш кертә. 1960 елларда иҗтимагый проблемалар буенча да чыгышлар ясый башлый.
1968 елда "Янәшә тыныч яшәү, алгарыш һәм интеллектуаль ирек турында" брошюра яза, ул күп кенә чит илләрдә басылып чыга. 1970 елда кеше хокуклары комитетын булдыруда катнашкан өч кешенең берсе була.
1971 елда совет хөкүмәтенә "Истәлекле язма" дип аталган хат юллый. 1975 елда "Ил һәм дөнья турында исемле китап яза. Шул ук елны Андрей Сахаровка Тынычлык буенча Нобель бүләген бирәләр. 1977 елда "Хәвефләнү һәм өметләр" мәкаләсен яза. 1979-1980 елларда совет гаскәрләрен Әфганстанга кертүгә кискен каршы чыга.
Шуннан соң ул 1980 елда бөтен хөкүмәт бүләкләреннән мәхрүм ителә (өч тапкыр бирелгән Социалистик Хезмәт Каһарманы исеменнән, Ленин һәм Дәүләт премияләреннән). Хөкемсез-нисез Мәскәүдән Горький шәһәренә сөрелә. Анда "Тынычлыкны саклап калу өчен, ССРБ һәм АКШ ниләр эшләргә тиеш" һәм "Термотөш сугышы куркынычы" мәкаләләрен яза.
1986 ел азагында Андрей Сахаровка Мәскәүгә кайтырга рөхсәт бирелә. Галим Лебедев исемендәге Физика институтындагы элекке хезмәтен дәвам итә".[2]

Фәнни эшчәнлеге

1948 елда Сахаров Игорь Тамм җитәкләгән фәнни-тикшеренү төркеменә керә, бу төркем термотөш коралын эшкәртүдә катнаша, Олег Лаврентьев, Тамм, Юлий Харитон һәм Сахаров су тудыргыч бомбасының "катлама" схемасын тәкъдим итә.

1950 елда Тамм җитәкләгән фәнни төркем идарә ителешле термотөш синтезы өчен магнит термотөш реакторын эшли башларга тәкъдим итә. Әлегә тотрыклы идарә ителешле термотөш реакторы булдырылмаган.

Сахаров СР-симметриясе теориясенә өлеш кертә: Зур шартлауның экстремаль шартларында СР-симметриясе бозылганын күрсәтә (Сахаров шартлары). СР-симметриясенең бозылуына аксион кисәкчеге сәбәп була, дигән фараз бар. Әлегә бу кисәкчә табылмаган, ләкин кара матдәгә керүе ихтимал булган кисәкчекләрнең берсе булып тора (шулай ук суперсимметрияле нейтралино булуы да фараз ителә).

СР-симметрия - ике симметрия тапкырчыгышы:

  • С - коргы иярешү[3] (кисәкчекне антикисәкчеккә әйләндерә)
  • Р - җөплелек: физик системаның көзгечә күренешен булдыра.

Сахаров Галәмнең башлангыч чорында антиматдәне юк итү өчен СР-симметриясе бозылуы кирәклеген күрсәтә, шуның аркасында матдә антиматдәне җиңгән, дип фараз итә.

Көчле тәэсир итешү һәм электромагнит тәэсир итешүе СР-симметриясен бозмый, ләкин зәгыйфь тәэсир итешүгә бәйле кайбер таркалышларда СР-симметриясе бозыла. Кырның квант теориясе СРТ-симметриясенең саклануын таләп итә (Т-вакыт буенча инверсия). Сахаров шартларына карамастан әлегә СР-симметриясенең бозылуы табылмаган, бу мәсьәлә СР-проблемасы дип йөртелә һәм әлегә тулысынча чишелмәгән.

Андрей Сахаров белән Яков Зельдовичның термотөш коралын булдырганда хезмәттәшлеге аеруча гыйбрәтле һәм кызыклы. Галимнәр КБ-11дәге теоретик юнәлешнең төрле секторларын җитәкләгәннәр. Ләкин алар административ мәшәкатьләр белән артык мавыкмаганнар һәм хуҗалык-идарә эшләрен күбрәк урынбасарларына йөкләгәннәр. Ике секторның эшчәнлеге мәгънәсез административ киртәләрдән арындырылган һәм башлыча үзоешу принципларына корылган булган: фәнни хезмәткәрләрнең, моңа ихтыяҗ булган очракларда, ирекле рәвештә берләшеп эшләү мөмкинлеге дә булган.

Рәсми җитәкчеләр булган галимнәр үзләре дә шундый “эш бүлешү” үрнәге күрсәткәннәр. Андрей Сахаров еш кына үзенең фәнни ачышларын һәм яңа идеяләрен гомуми анализлау һәм интуитив фикер йөртү ысулы белән, теоретик яктан нигезләмичә генә тәкъдим итә торган булган. Һәм боларның дөреслеген атом-төш физикасы теориясен кулланып исбатлауны моңа аеруча сәләтле Яков Зельдович башкарган. Шуның белән күмәк эш бермә-бер тизрәк барган.[4]

Моны да карагыз

Сылтамалар

  1. ↑ Галимнең тормыш юлындагы төп вакыйгалар 1988 елда ССРБ Югары Шурасына сайлаулар алдыннан депутатлыкка кандидат буларак язылган автобиографиясенә таянып бирелә.
  2. ↑ http://booktracker.org/viewtopic.php?t=66583%7C"Объект" кешеләре" китабы, 1996, Саров
  3. ↑ зарядовое сопряжение
  4. ↑ http://booktracker.org/viewtopic.php?t=66583%7C"Объект" кешеләре" китабы, 1996, Саров

Read other articles:

Shah Berunai

Sultan of Brunei from 1581 to 1582 In this Malay name, there is no family name. The name Saiful Rijal Nurul Alam is a patronymic, and the person should be referred to by the given name, Shah Berunai. The Arabic-derived word bin or binti/binte, if used, means 'son of' or 'daughter of', respectively. Shah BerunaiSultan of BruneiReign1581–1582PredecessorSaiful RijalSuccessorMuhammad HasanBornShah Berunai ibni Saiful Rijal Nurul AlamDied1582BurialKianggeh Muslim Cemetery, Kianggeh, Bandar Seri ...

 

社会主义劳动英雄

  此条目介紹的是蘇聯榮譽稱號。 關於捷克斯洛伐克榮譽稱號，請見「社会主义劳动英雄 (捷克斯洛伐克)」。 關於保加利亞榮譽稱號，請見「社会主义劳动英雄 (保加利亚)」。 社會主義勞動英雄社會主義勞動英雄獲得的金星獎章类型榮譽稱號授予原因對蘇聯的經濟和文化有優良貢獻的人颁发单位 蘇聯授予资格蘇聯公民状态現已不再頒發建立1938年12月27日首次颁发...

 

Twenty-fifth Amendment to the Constitution of Pakistan

2018 amendment to the Pakistani constitution Constitution (Twenty-fifth Amendment) Act, 2018Parliament of Pakistan Long title An Act further to amend the Constitution of the Islamic Republic of Pakistan. PassedIn National Assembly: May 24th, 2018In Senate: May 25th, 2018In Provincial Assembly of Khyber Pakhtunkhwa: May 27th, 2018Assented toMay 31st, 2018Legislative historyBill titleThe Constitution (Twenty-fifth Amendment) Bill, 2018Bill citation31st Amendment BillIntroduced byChaudhry M...

Trent Woods (Carolina del Norte)

Trent Woods Pueblo Ubicación en el condado de Craven y en el estado de Carolina del Norte Ubicación de Carolina del Norte en EE. UU.Coordenadas 35°05′00″N 77°05′29″O / 35.0833, -77.0914Entidad Pueblo • País Estados Unidos • Estado  Carolina del Norte • Condado CravenSuperficie   • Total 8.9 km² • Tierra 7.6 km² • Agua 1.3 km²Altitud   • Media 4 m s. n. m.Población (2010)   • ...

 

XV Corps (United States)

Not to be confused with XV Corps (Union Army). XV CorpsShoulder sleeve insignia of XV CorpsActive1933–46Country United StatesBranch United States ArmyEngagementsWorld War IICommandersNotablecommandersWade H. HaislipMilitary unit U.S. Corps (1939–present) Previous Next XIV Corps (United States) XVI Corps (United States) The XV Corps of the US Army was initially constituted on 1 October 1933 as part of the Organized Reserves, and was activated on 15 February 1943 at Camp Beauregard, Lo...

 

Biopreparat

Biopreparat (en ruso: Биопрепарат, Preparación biológica) fue la mayor agencia de guerra biológica de la Unión Soviética fundada en la década de 1970. Era una vasta red de laboratorios secretos, cada uno centrado en un agente patógeno diferente. Sus 30 000 empleados investigaron y produjeron armas biológicas para ser usadas en la guerra basadas en el ébola, la viruela, la peste bubónica, ántrax, etc. Historia Establecimiento Biopreparat se estableció en 1973 c...

Universitas Miami, Ohio

Halaman ini berisi artikel tentang universitas di Ohio. Untuk universitas di Florida, lihat Universitas Miami. Universitas Miamibahasa Latin: Universitas MiamiensisMotoProdesse Quam Conspici (Latin)Moto dalam bahasa InggrisTo accomplish without being conspicuous[1]JenisUniversitas penelitian negeriDidirikan2 Februari 1809; 214 tahun lalu (1809-02-02)Lembaga indukSistem Universitas OhioAfiliasi akademikGC3Program antariksaDana abadi$686 juta (2022)[2]PresidenGrego...

 

Santoz

SantozArdaninggar NazirLahirArdaninggar Nazir17 April 1982 (umur 41)Jakarta, IndonesiaNama lainSantozPekerjaanRapperpenulis laguproduser musikKarier musikGenrehip hopTahun aktif1999 - sekarangLabelSony Music Entertainment IndonesiaArtis terkaitFade2BlackBondan Prakoso & Fade 2 BlackAnggotaFade2Black Ardaninggar Nazir atau dikenal sebagai Santoz (lahir 17 April 1982) merupakan seorang musisi berkebangsaan Indonesia yang juga merupakan penulis lirik dari grup musik Bondan Prakoso ...

 

The White Lotus

2021 American comedy-drama anthology television series This article is about the TV series. For the religious and political movement, see White Lotus. The White LotusTitle card for the first seasonGenre Comedy drama[1] Satire[2] Black comedy[3] Anthology Created byMike WhiteWritten byMike WhiteDirected byMike WhiteStarringsee belowMusic by Cristobal Tapia de Veer Kim Neundorf Country of originUnited StatesOriginal languageEnglishNo. of seasons2No. of episodes13Producti...

Chasteen C. Stumm

American minister, newspaper journalist, publisher (1848–1895) Chasteen C. StummBorn(1848-04-11)April 11, 1848Airdrie, Muhlenberg County, Kentucky, U.S.DiedNovember 9, 1895(1895-11-09) (aged 47)Washington, D.C., U.S.Resting placeFairview Cemetery, Staunton, Virginia, U.S.Other namesC .C. StummEducationBerea College, Roger Williams UniversityOccupation(s)Minister, teacher, journalist, editor, newspaper publisherSpouseElizabeth Penmen Rev. Chasteen C. Stumm (1848–1895) was an Amer...

 

Philippe Van Dievoet

This article is about the goldsmith and councillor to King Louis XIV. For other uses, see Van Dievoet.Philippe Van Dievoet called VandiveÉcuyerCoat of armsBorn9 January 1654BrusselsDied1 February 1738ParisCitizenship Spanish Netherlands(1654-1685) Kingdom of France(1685-1738)Occupation(s)Goldsmith, jewellerTitleÉcuyerParent(s)Gilles van Dievoet and Catherine SlachmeulderFamilyVandive family Sire Philippe Van Dievoet (/ˈdiːvʊt/) called Vandive[1] (/vɒ̃dɪv/), écuyer, (1654–17...

 

2000 NFL Draft

65th annual meeting of National Football League franchises to select newly eligible players 2000 NFL DraftGeneral informationDate(s)April 15–16, 2000Time12:00 pm EDT (April 15)11:00 am EDT (April 16)LocationTheatre at MSGin New York City, NYNetwork(s)ESPNOverview254 total selections in 7 roundsLeagueNFLFirst selectionCourtney Brown, DECleveland BrownsMr. IrrelevantMike Green, SSChicago BearsMost selections (13)Cleveland BrownsGreen Bay PackersFewest selections (5)Dallas CowboysTampa Ba...

Nishi-ku, Hiroshima

Nishi-ku 西区Distrik kotaLokasi Nishi-ku di kota HiroshimaNegara JepangWilayahChūgokuPrefektur HiroshimaKotaHiroshimaLuas • Total35,6 km2 (137 sq mi)Populasi (Oktober 1, 2015) • Total190.929 • Kepadatan5,363/km2 (13,89/sq mi)Zona waktuUTC+09:00 (JST)Kode pos733-8530Alamat2-2-1 Fukushimachō,Nishi-ku, Hiroshima-shi, Hiroshima-kenSitus webSitus web resmi Nishi-ku (西区code: ja is deprecated , Nishi-ku) adalah salah satu...

 

Nathaniel B. Smithers

American politician This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (March 2013) (Learn how and when to remove this template message) Nathaniel B. SmithersFrontispiece of 1899's Memoir of Nathaniel B. Smithers, by William T. Smithers.Member of the U.S. House of Representativesfrom Delaware's At-large districtIn...

 

Virgin Mobile Saudi Arabia

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Virgin Mobile Saudi Arabia – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2017) (Learn how and when to remove this template message) Virgin Mobile KSAIndustryMobile Network OperatorFoundedApril 1, 2014; 9 years ago (2014-04-01) in Riyadh, ...

Mackay cabinet

Mackay cabinet20st Cabinet of the NetherlandsDate formed21 April 1888 (1888-04-21)Date dissolved21 August 1891 (1891-08-21) (Demissionary from 9 July 1891 (1891-07-09))People and organisationsHead of stateKing William III (1888–1890) Queen Wilhelmina (1890–1891)Head of governmentAeneas MackayNo. of ministers8Ministers removed2Total no. of members10Member partyAnti-Revolutionary Party (ARP) Independent Catholics (Ind. C.) Independent Protestants...

 

Waterfall Way

Waterfall WayNew South WalesNewell Falls, Waterfall Way, Dorrigo National ParkEast endWest endCoordinates 30°27′44″S 153°00′01″E / 30.462237°S 153.000288°E / -30.462237; 153.000288 (East end) 30°31′14″S 151°40′45″E / 30.520560°S 151.679192°E / -30.520560; 151.679192 (West end) General informationTypeRural roadLength169.8 km (106 mi)[3]GazettedAugust 1928 (as Main Roads 119 and 120)[1]Marc...

 

Mekanika fluida

Bagian dari seriIlmu Pengetahuan Formal Logika Matematika Logika matematika Statistika matematika Ilmu komputer teoretis Teori permainan Teori keputusan Ilmu aktuaria Teori informasi Teori sistem FisikalFisika Fisika klasik Fisika modern Fisika terapan Fisika komputasi Fisika atom Fisika nuklir Fisika partikel Fisika eksperimental Fisika teori Fisika benda terkondensasi Mekanika Mekanika klasik Mekanika kuantum Mekanika kontinuum Rheologi Mekanika benda padat Mekanika fluida Fisika plasma Ter...

East Bay Municipal Utility District

East Bay Municipal Utility DistrictEBMUDAdministrative offices in OaklandAgency overviewJurisdictionEastern region of the San Francisco Bay AreaHeadquarters375 11th Street Oakland, CA 94607-4240Annual budget$1.8 billion USD (July 2015 – June 2017)Websitehttps://www.ebmud.com/ East Bay Municipal Utility District (EBMUD), colloquially referred to as East Bay Mud, is a public utility district which provides water and sewage treatment services for an area of approximately 331 square miles (860&...

 

Battle of Nicopolis

1396 battle during the Ottoman wars in Europe For other uses, see Battle of Nicopolis (disambiguation). Battle of NicopolisPart of the Ottoman wars in Europeand the Crusadesminiature by Jean Colombe (c. 1475)Date25 September 1396LocationNicopolis, Ottoman Empire43°42′21″N 24°53′45″E / 43.70583°N 24.89583°E / 43.70583; 24.89583Result Ottoman victoryBelligerents Ottoman Empire Moravian Serbia[1] Crusade: Holy Roman Empire Kingdom of France[2] ...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!