Абсолют йолдызча зурлык

(65) Кибела астероиды һәм ике йолдызның күрсәтелгән күренүчән йолдызча зурлыклары

Абсолют йолдызча зурлык — астрономик объектның яктыртучанлыгын тасвирлаучы физик зурлык. Төрле объектлар өчен абсолют зурлыкның төрле билгеләмәләре бар.

Абсолют йолдызча зурлык (М) — 10 парсек ераклыгындагы объектның күренүчән йолдызча зурлыгы. Мәсәлән, Кояшның абсолют болометрик йолдызча зурлыгы (электромагнит дулкыннары барлык диапазонын исәпкә алып) = +4,7.

Әгәр m - күренүчән йолдызча зурлык, d - объектка кадәрге аралык булса, абсолют йолдызча зурлык:

${\displaystyle M=m-5\lg {\frac {d}{d_{0}}}}$

биредә: ${\displaystyle d_{0}}$ = 10 пк ≈ 32,616 яктылык елы

Тиешенчә күренүчән һәм абсолют йолдызча зурлыклар билгеле булсалар, объектка кадәрге аралыкны болай исәпләргә була:

${\displaystyle d=d_{0}10^{\frac {m-M}{5}}}$

Абсолют йолдызча зурлык яктыртучанлык белән бәйләнеше:

${\displaystyle \lg {\frac {L}{L_{\odot }}}=0,4(M_{\odot }-M)}$

биредә ${\displaystyle L_{\odot }}$ - Кояшның яктыртучанлыгы, ${\displaystyle M_{\odot }}$ — Кояшның абсолют йолдызча зурлыгы.

Һерцшпрунг–Рассел диаграммасы

Спектр сыйныфы

Коңгырт
кәрләләр

Ак кәрләләр

Кызыл
кәрләләр

Аскәрләләр

Баш эзлеклелек
(«кәрләләр»)

Асзурлар

Зур йолдызлар

Якты зурлар

Үтә зурлар

Гадәттән тыш

зур йолдызлар

абсолют

йолдызча

зурлык

(M_V)

Кояш системасы

Кояш системасының объектлары өчен абсолют йолдызча зурлыгы башкача билгеләнә. Алар өчен абсолют йолдызча зурлык Кояштан һәм күзәтүчедән 1 а.б. ераклыгындыгы күренүчән йолдызча зурлыкка тигез.

Планетаның абсолют йолдызча зурлыгы g:

${\displaystyle g=m_{0}-2.5\lg {Ar^{2}}}$,

биредә m₀ — Кояшның күренүчән йолдызча зурлыгы

A — планетаның геометрик альбедосы, r — аның радиусы

Яки планетаның зурлыгы буенча:

${\displaystyle g=m_{0}-2.5\lg {A}-5\lg {\frac {\rho }{\sin {1''}}}=-2.5\lg {A}-5\lg {\rho }-0.23}$.

биредә: ρ - 1 а.б. ераклыгыннан планета күренгән почмагы

Астероидларның альбедо иң таралган саны 0,25 — 0,05.

Метеорлар өчен:

${\displaystyle M=m-5\lg {R}-K}$,

К - һавада йотылу өчен җаваплы төзәтмә

R — метеорга кадәр аралык

m - күренүчән йолдызча зурлык

Әдәбият

• Шкловский И. С. Звёзды: их рождение, жизнь и смерть, М.: Наука, 1984 2005 елның 10 декабрь көнендә архивланган.
• Физика космоса. Маленькая энциклопедия, М.: Советская Энциклопедия, 1986
• Постнов К. А. Эволюционная астрофизика
• Alpert, Mark (Nov. 2005). «Red Star Rising». Scientific American, p. 15.
• Neptune-Size Planet Orbiting Common Star Hints at Many More