İran Radyo Televizyon Kurumu (İRİB), İran'ın devlet yayıncılığını yapmakla görevli tek kuruluştur. İran’da bu kurum harici özel kanalların çalışması yasaktır.
İslam Devrimi'nden önce İran Milli Radyo Televizyon Kurumu adıyla bilinen bu kurum 1979 yılında vuku bulan İran İslam Cumhuriyeti'nden sonra İran İslam Cumhuriyeti Ses ve Görüntü Kurumu (Farsça: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران) olarak ad değiştirmiştir.
Tarihçe
3 Ekim 1958’de İran'ın ilk özel televizyon vericisi Posta, Telgraf ve Telefon Bakanlığının yönetimi altında kullanılmaya başladı. İran Televizyonu adıyla yayına başlayan bu özel verici 5 yıla kadar vergiden muaf tutuldu.[1] Söz konusu televizyon kanalı 2. seneden itibaren Tahran'da günlük yayınını 5 saate yükseltti. 1962 yılında İran'ın güneyindeki Abadan şehrindeki 2. verici de yayına başladı ve 3 sene sonra İran Planlama Teşkilatı tarafından bir Fransız ekip televizyon merkezi kurmak için görevlendirildi. 1966'da bir stüdyo, 3 kamera ve 2 manyetik kayıt cihazı bulunduran İran Milli Televizyonu resmî olarak işe başladı. 1968 yılında Urmiye ve Bandar Abbas merkezleri İran'ın bölgesel haberlerini göndermek için kuruldu.
Hâlihazırda İran Radyo Televizyon Kurumu 8 ulusal, 30 bölgesel ve 10 uluslararası olmak üzere 48 televizyon kanalı ve onlarca radyo kanalını kendi yelpazesi altına almaktadır.
Yönetim
İran Radyo Televizyon Kurumu başkanı İran İslam Cumhuriyeti'nin anayasası'nın 175. maddesi gereğince doğrudan İran'ın dini Lideri tarafından atanmaktadır ve görev süresi 5 senedir. Görev süresi bitiminde bu süreç uzatılabilir. Kurumun başkanı sadece dini lidere cevap vermekle yükümlüdür.[2] Devrimden sonra Sadegh Ghotb Zadeh İRİB'in ilk genel müdürü olarak çalışmıştır. Hâlihazırda İzzetüllah Zergami bu kurumun genel müdürüdür.
Yasama, yürütme ve yargı temsilcilerinden oluşan Ses ve Görüntü Kurumu Denetleme Kurulu İRİB'in faaliyetlerini denetlemektedir.
Kurumun 2. kanalının merkezi ise Arjantin Kavşağı'ndadır. İRİB'in ayrıca Londra, Paris, Berlin, Moskova, Saray Bosna, Ankara, Beyrut, Bakü, Duşanbe, Şam, New York, Kuala Lampur, Pretoria, Delhi, Kabul, İslamabad ve Brüksel'de temsilciliği bulunmaktadır.
Kurumun gelir kaynağı
İran İslam Cumhuriyeti Radyo-Televizyon Kurumunun gelir kaynağı devlet yardımları, elektrik faturalarından alınan vergi ve reklamlardandır.
Kanallar
İRİB bünyesinde 8 ulusal ve 30 bölgesel TV kanalı, 1 haber kanalı, Türkiye ve Azerbaycan'a yönelik Sahar TV, İngilizce konuşanlara yönelik Press TV ve Arap Dünyasına yönelik El-âlem ve El-kevser adlı kanallar faaliyette bulunmaktadırlar. Bunun yanı sıra Sahar TV birçok dilde yayın yapmaktadır.
Cam-i Cem 1, 2 ve 3 adlı kanaller ise yurtdışında yaşayan İranlı kitleyi hedef almaktadır. İRİB'in eğitim, Kur'an ve belgesel gibi konusal kanalları de bulunmaktadır. İRİB'in dış yayınları 25 dilde radyo yayını yapmaktadır. 40 bölgesel radyo ve 13 ulusal radyo kanalı da İRİB çatısı altında faaliyet göstermektedir.
Diğer bölümler
Soruş adlı bir yayınevi İRİB'in çeşitli dergilerini yayımlamaktadır.[4] Kurumun ayrıca Cam-i Cem adlı bir ulusal gazetesi ve bir yüksek okulu bulunmaktadır. Bu kurumun kütüphanesinde 30.000'i aşkın kaynak bulunmaktadır.[5]
Kaynakça
^"İRİB Tarihçesi". Hemşehri Gazetesi (Farsça). 8 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2011.
