Çocuk Şiirleri, İbrahim Alaettin Gövsa'in çocuklar için yazdığı şiirlerden oluşan 1911 yılında İstanbul’da yayımlanmış olan kitabı.
Eser, Türk çocuk edebiyatının ilk şiir kitabı kabul edilir.[1] MEB 100 temel eser listesi (ilköğretim) listesinde yer almaktadır.
Gövsa, İstanbul Kız Öğretmen Okulu Müdürü Mustafa Satı Bey’in, 1909’daki bir yazısında “çocuk şiirlerine ve şarkılarına muhtacız” diye yazması üzerine bu kitaptaki şiirleri kaleme alınmıştır. Kitap, yayımlandığı zaman büyük ilgi görmüş, ilk baskısı kısa sürede tükenmiş ve ikinci baskısı yapılmıştır. Eser, şair hayattayken biri Latin alfabesi ile olmak üzere 6 baskı yapmış ve ölümünden sonra da farklı yayınevleri tarafından basılmaya devam etmiştir.
Kitap, 24 şiir ve 62 sayfadan oluşur. Şiirler önce Allah sevgisi ve din duygusu, ardından vatan, tarih duygusu, anne sevgisi, iyilik-doğruluk-ahlak, tabiat ve hayvan sevgisi şeklinde bir tematik düzende yer alırlar. Şair, şiirlerde çocuğa doğrudan öğüt vermektense, metnin içindeki mesajı algılamayı çocuğun zekâsına bırakmıştır[2]
Gövsa, çocuk şiirlerinin vezinli ve kafiyeli olması ve onlara serbest yazılmış şiirlerin okutulmaması gerektiğine inanır.[3] Çocuk Şiirleri kitabındaki şiirlerde genellikle tam ve yarım kafiyenin kullanmış ve hece veznini tercih emiştir. Ancak “Kelebek” şiirinde olduğu gibi, ahengi sağlamak adına aruz vezninin kullanıldığı şiirler de vardır. “Anne Sevgisi” gibi bazı şiirlerde ise anlatımı etkileyici kılabilmek için serbest şiirin imkânlarından yararlanmış ve diyalog tekniğini kullanmıştır.[1] Bazıları Fransızcadan çeviri[2] olan şiirlerin tamamında sade bir dil kullanılmıştır.
Kitabın ilk sayfasında Tanzimat Edebiyatı’nın tanınmış şairi Abdülhak Hamid’in “Azizim Alâaddin Bey” diye başlayan yedi satırlık kısa bir mektubu yer alır. Hamid, bu satırlarda İbrahim Alâaddin’i takdir ettiğini ifade eder. Kitabın önsözünde anne-baba ve öğretmenlere şair, “Ağaç yaşken eğilir” atasözünü hatırlatır, çocukların taze dimağlarını işlemek, onlara millî-dinî-ahlâkî mesajlar vermek gerektiğini ve Batı’da bunun şiir ve şarkılar vasıtasıyla yapıldığını belirtir.[2]
Önsözden
| “
|
Çocuk kalbi işlenmemiş bir elmas gibi kıymetdâr bir şekil almağa gayet müsait iken onu ihmal ile kömür gibi siyah bırakmak, husûsuyla iklimimizin yetiştirdiği zeki, cevval dimağları büyük ninelerin hurâfâtı, eski ibtidâî kitaplarının anlaşılmaz ibâratı ile imlâ etmek bir cinâyet-i ma‘neviyyedir.
|
„
|
|
|
İthaf
Şair eseri, aşağıdaki sözlerle yeğenine ithaf etmiştir:
| “
|
Sevgili Hadi,
Hazırladığım bu kitabı sana ithaf ediyorum. Çünkü içindeki manzumelerin hemen hepsini senin duygu ve düşüncenle ve yine senin için yazmıştım. Kelimeleri benim olsa bile manası, ruhu senindir. Eğer birkaç yavru arkadaşın da bundan faydalanabilirse benden fazla
sevinmek sana aittir.
|
„
|
|
|
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b A. Mecit Canatak, İbrahim alettin’in (Gövsa) Çocuk Şiirleri Adlı Eserinin Çocuk Edebiyatındaki Yeri, Turkish Studies, Cilt 6/2 Bahar 2011
- ^ a b c Alev Sınar, Türkiye’de Çocuk Edebiyatı Çalışmaları, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 4, Sayı 7, 2006[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Lokman Turan, Bahadır Gücüyeter, Çocuklar İçin Yazılan Her Manzumeye Şiir Denir mi?, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, 2005[ölü/kırık bağlantı]
