Yıldız Savaşları (İngilizce: Star Wars), George Lucas tarafından yaratılmış, öncelikle filmleriyle tanınmış, sonraki yıllarda çizgi roman, video oyunları, televizyon yapımları vb. dallarda ününü arttırmış kurgusal bir evren ve markadır. Serinin ilk filmi, 25 Mayıs 1977'de 20th Century Fox tarafından Star Wars (Yıldız Savaşları) ismiyle yayınlanmış ve dünya çapında bir popüler kültür fenomeni olmuştur. Üçer yıl arayla iki devam filmi yayınlanmıştır. Orijinal üçlemenin son filminin yayınlanmasının 16 yıl ardından, "öncül" üçlemenin ilk filmi yayımlanmış ve yine üçer yıl arayla diğer iki film de yayımlanmıştır. 2015 yılında "ardıl" üçleme başlamış, 2 yıl arayla devam filmleri yayınlanmıştır.
2019 yılı verilerine göre on iki Yıldız Savaşları filminin toplam hasılatı yaklaşık olarak 10,25 milyar dolardır.[1] Bu hasılatla Yıldız Savaşları serisi, en çok hasılatı olan film serisi olmuştur.
Yıldız Savaşları günümüze kadar kendisine ait filmlerin hasılatı, oyuncak, DVD, kitap, bilgisayar oyunu ve ticari ürün geliriyle 33 milyar dolarlık dev bir kazanç sağlamıştır.
George Lucas filmleri, kitaplar, televizyon dizileri, video oyunları ve çizgiromanlar gibi birçok farklı alanda yayınların ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Üçlemede tasvir edilen kurguya pek çok yenilik getiren bu yan ürünler, serinin takipçileri tarafından Genişletilmiş Evren adıyla bilinen kurgusal evrenin oluşmasına imkân sağlamıştır. Bu yayınlar sayesinde filmler arasındaki boşlukta, Star Wars markasının popülerliği ve değeri korunmuştur
Kurgu
Yıldız Savaşları yayınlarındaki olaylar, kurgusal bir galakside gerçekleşmektedir. Pek çok uzaylı ırkı tasvir edildiği gibi, genellikle sahiplerinin emirlerini yerine getiren robotlara da yer verilmiştir. Uzay yolculuğuna oldukça sık rastlanır, evrendeki pek çok gezegen (daha sonra Galaktik İmparatorluk olarak değişmek üzere) Galaktik Cumhuriyetin bir üyesidir.
Yıldız Savaşları'nın göze çarpan bir karakteristiği "Güç" olarak adlandırılan, yetenekli bireyler tarafından kullanılabilen, tüm evreni kapsadığına inanılan enerjidir. Yayınlanan ilk filmde "tüm canlı varlıkları sarmalayan, delip geçen, birbirine bağlayan enerji" olarak açıklanmıştır.[2] "Güç", kullanıcılarına, telekinezi, kehanet, öngörü, zihin kontrolü gibi çeşitli doğaüstü yetenekler bahşeder ve refleksler ve hız gibi pek çok fiziksel özelliğin gelişmesini sağlar. Bu yetenekler karakterler arasında farklılık gösterebilir. Güç iyilik için kullanılabileceği gibi, nefret, saldırganlık ve kötülük duygularını besleyen karanlık tarafının takipçileri tarafından farklı amaçlar için kullanılabilir. Temel altı filmde Güç'ü iyilik için kullanan Jedi'lar ile galaksiyi ele geçirmek amacıyla karanlık tarafa geçmiş Sithlerin mücadelesi konu edilmiştir.
Filmler
Film serisi 25 Mayıs 1977'de yayınlanan Yıldız Savaşları ile başladı. Ardından, 21 Mayıs 1980'de yayınlanan İmparator ve 25 Mayıs 1983'te yayınlanan Jedi'ın Dönüşü geldi. İlk filmin adı Yıldız Savaşları olmasına rağmen, daha sonra gelen öncül filmlerle isim karışıklığı yaşamamak için Yeni Bir Umut (A New Hope) altbaşlığı eklenmiştir.[3]
1997'de, Yıldız Savaşları'nın gösterime girmesinin 20. yıldönümünde, orijinal üçleme çeşitli yenilemelerle tekrar sinemalarda gösterime girdi. Bu yenilemeler, filmlerin çekildiği tarihte mümkün olmayan bilgisayar efektleri ile gerçekleştirilmiş eklemelerdi. Filmlerin daha sonraki yayımlarında da (örn. 21 Eylül 2004'te yayınlanan serinin DVD'leri) değişiklikler yapılmaya devam edildi.
George Lucas servetinin çoğunu serinin satış haklarını elinde tutarak elde etti.
Star Wars filmlerinin başarısı, franchise'ın dünyanın en çok ürün satışı yapan franchise'larından biri haline gelmesini sağladı. Orijinal 1977 filmini çekerken, George Lucas, franchise'ın ürün hakları karşılığında yönetmen maaşından 500.000 dolar indirim yapmaya karar verdi. 1987'ye gelindiğinde, ilk üç film 2,6 milyar dolar ürün geliri elde etmişti.[6] 2012'ye gelindiğinde, ilk altı film yaklaşık 20 milyar dolar ürün geliri üretmişti.[7]
Kenner Products, orijinal filmin yayınlanmasıyla aynı zamanda ilk Star Wars aksiyon figürlerini üretmiştir ve bugün bu orijinal figürler oldukça değerlidir. 1990'lardan bu yana Hasbro, saga'ya dayalı aksiyon figürleri üretme hakkına sahiptir. Pez şeker kapları 1997'de üretilmeye başlanmıştır.[8]Star Wars, Lego tarihinde lisanslanan ilk fikri mülkiyet oldu.[9] Lego, Star Wars setlerini tanıtmak için animasyonlu kısa filmler ve mini diziler üretmiştir.[10]Lego Star Wars video oyunları ciddi olarak çok satan oyunlardır.[11][12]
Star Wars değişim kartları 1977'de Topps tarafından yazılan ilk "mavi" diziden bu yana yayınlanmaktadır.[17] Onlarca seri üretilmiş olup, Topps Amerika Birleşik Devletleri'ndeki lisanslı yaratıcıdır. Her kart serisi film karelerinden veya özgün sanat eserlerinden oluşur. Kartların çoğu yüksek derecede koleksiyon değerine sahip olup, 1993 Galaxy Serisi II "uçan Yoda" P3 kartı gibi bazı çok nadir "promosyon" kartları genellikle 1.000 dolar veya daha fazla değere sahiptir. Çoğu "temel" veya "yaygın kart" setleri bol miktarda bulunurken, birçok "eklenti" veya "takip kartı" çok nadirdir.[18] 1995'ten 2001'e kadar, Decipher, Inc.Star Wars Customizable Card Game 'in lisansına sahipti, yarattı ve üretti.
Tema
Yıldız Savaşları dünyası, o güne kadar yaratılmış diğer çoğu bilimkurgu filmleri ve fantastik filmlerde kullanılan şık, gösterişli ve fütüristik gelecek kavramının aksine, "kirli" bir portre çizmiştir. Lucas'ın bu vizyonu daha sonra karanlık ve yıpranmış bir uzay gemisinde geçen Yaratık(Alien), post-apokaliptik bir çölde geçen Mad Max 2 ve yıkık dökük ve kaotik bir şehirde geçen Bıçak Sırtı (Blade Runner) filmleriyle popülerlik kazanmıştır. Lucas, filmlerde gerek diyaloglarda, gerek sahne planlarında paralellik öğelerine özellikle dikkat etmiştir. Luke Skywalker ve babası Anakin'in yolculuklarındaki paralellikler buna örnek gösterilebilir.
Teknik bilgi
İlk altı Yıldız Savaşları filmi 2.40:1'lik görüntü oranında çekilmiştir. Orijinal üçlemenin çekimlerinde anamorfik lensler kullanılmıştır. Bölüm IV ve V Panavision ile çekilirken, Bölüm VI'de Joe Dunton Camera (JDC) kullanılmıştır. Bölüm I, Arriflex kameralarda anamorfik Hawk lensiyle, Bölüm II ve III ise Sony'nin CineAlta yüksek çözünürlüklü dijital kamerasıyla çekilmiştir.
Yeni Bir Umut'un ses efekteri için George Lucas, Ben Burtt'ü işe almıştır. Burtt'ün başarıları Academy of Motion Picture Arts and Sciences tarafından, o tarihte bu dal için bir ödül kategorisi olmadığından özel başarı ödülüyle ödüllendirilmiştir. Lucasfilm şirketi, Jedi'in Dönüşü filmi için THX ses standardını geliştirmiştir. John Williams altı filmin de müziklerini bestelemiştir. George Lucas, her önemli karakter ve konsept için farklı temalarda besteler olmasını planlamıştır. Williams'ın Star Wars teması modern müzik tarihinin en bilinen bestelerinden biri olmuştur.
Orijinal üçlemenin ışın kılıcı koreografisi kılıç ustası Bob Anderson tarafından geliştirilmiştir. Anderson, aktör Mark Hamill'i (Luke Skywalker) eğitmiş ve İmparator ile Jedi'in Dönüşü filmlerinde Darth Vader'in kılıç dövüşü sahnelerinde dublörlük yapmıştır.
Legends: Yıldız savaşları filmler dışında da Genişletilmiş Evren (Expanded Universe - EU) kategorisi altında da birçok öykü içermektedir. 50.000 BBY'dan şu ana kadar 138 ABY'e kadar ulaşılmış birçok farklı mekân ve hikâye devam etmektedir.
Canon:Disney'ınLucasfilm şirketini satın almasıyla yeniden yapılandırılan ve güncel olan zaman çizelgesidir. 5000 BBY'dan şu ana kadar 35 ABY'e kadar ulaşılmış birçok farklı mekân ve hikâye devam etmektedir.
Star Wars kanon kurgusal evreni, üçü film üçlemelerinin her biri etrafında odaklanan birden fazla dönemi kapsar. Aşağıdaki dönemler Ocak 2021'de tanımlandı ve Nisan 2023'te daha da geliştirildi ve genişletildi:
Jedi'ın Şafağı: ~25,000 BBY - İlk Jedi, yakında yayınlanacak olan adı belirsiz bir filmde tasvir edilecek olan Gücü kullanıyor.
Eski Cumhuriyet: 25,000 BBY-1,000 BBY - Galaktik Cumhuriyet kurulur ve Jedi Düzeni onu korumak için ortaya çıkar. Jedi içindeki bir bölünme Sith'in yaratılmasına yol açar.
Yüksek Cumhuriyet: 500 BBY-100 BBY - Jedi'ların koruması altında Cumhuriyet altın çağına girer. Bu çağ The Acolyte, Yüksek Cumhuriyet'in edebi eserleri ve animasyon dizisi Young Jedi Adventures'ı içerir.
Jedi'ın Düşüşü: 100 BBY-19 BBY - Sith lordu Darth Sidious; Klon Savaşları'nı düzenler, Cumhuriyet'i devirir ve Jedi Düzeni'ni ortadan kaldırır. Bu dönem, öncül üçleme filmlerini, bölümler halindeki Skywalker Destanı'nın başlangıcını ve animasyon dizisi Tales of the Jedi ve Klon Savaşları'nı içerir.
İsyan Çağı: 0 BBY-5 ABY - İmparatorluğa Karşı İsyan galaksiye yayılırken, Jedi'lar Luke Skywalker'ın ortaya çıkmasıyla geri dönüyor. Bu dönem, orijinal üçleme filmlerini ve video oyunları Star Wars Battlefront II ve Star Wars: Squadrons'ı içeriyor.
Yeni Cumhuriyet: 5 ABY-34 ABY - İmparatorluğun yenilgisinin ardından, ortaya çıkan Yeni Cumhuriyet, İmparatorluğun kalıntıları tarafından tehdit edilirken galaksiyi yeniden birleştirmeye çalışır. Bu dönem The Mandalorian, The Book of Boba Fett, Ahsoka ve Skeleton Crew dizilerini içerir,
İlk Düzen'in Yükselişi: 34 ABY-35 ABY - İmparatorluğun kalıntıları İlk Düzen'e dönüşür ancak Direniş tarafından savaşılır ve Jedi Rey'in Sith'i yenmesiyle doruk noktasına ulaşır. Bu dönem, ardıl üçleme filmlerini, animasyon dizisi Star Wars Resistance'ı ve video oyunu Star Wars: Tales from the Galaxy's Edge'i içerir.
Yeni Jedi Düzeni: 50 ABY - Rey, yakında yayınlanacak olan ismi belirsiz bir filmde tasvir edilecek olan yeni bir Jedi Düzeni kurar.
Yan ürün medyasının Genişletilmiş Evreni, kanonik olmayan ve 25 Nisan 2014'te Legends olarak yeniden markalanan farklı süreklilik düzeylerini tasvir ediyor, böylece sonraki çalışmaların çoğu bölümlü filmlere, Klon Savaşları filmine ve televizyon dizisine uyumlu hale geliyor.
İzleme Sırası
Aşağıda fanlar arasındaki en popüler üç izleme sırası verilmiştir
