Vermikülit, mikanın doğal aşınmasıyla oluşmuş magnezyum alümino slikat kil mineralidir. Uzun süre bir çeşit trioktahedral mika minerali olarak bilinen vermikülit, hızlı ısıtma ile yapraklara ayrılır ve küçük kurtçuklara benzeyen bir şekil alır. Vermikülit terimi, bu özelliği kullanılarak Latince vermıculareden türetilmiş ve 2:1 genleşebilen, tabaka yükü simektikinden büyük olan ve mikaya benzeyen mineraller için kullanılmıştır. Doğada; oluşumuna ve bulunduğu ortamlara göre, toprak, otojenik, metamorfik ve'makroskopik olmak üzere dört tipine rastlanmıştır.[1]
Türkiye’de Vermikülit
Türkiye’de bilinen en önemli vermikülit yatakları Karakoç Madeni, Darende, Kuluncak, Sarıcakaya, Harput Arduçluk bölgeleridir. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarafından etüt edilen ve ayrı sektörden oluşan Darende ve Kuluncak vermikülit cevherleşmeleri ultrabazik kütleler içinde yer almakta ve oluşumları bu ultrabazik kütleleri kesen alkali intrüziflere bağlanmaktadır. Sarıcakaya yataklarının da rezerv ve endüstri kullanımı açısından istenilen düzeyde olmadığı gözlenmiştir. SivasYıldızeli Karakoç zuhurunda son yıllarda yapılan incelemeler, bu cevherleşmenin rezerv ve endüstride kullanımı açısından ekonomik olduğunu ortaya koymuştur.[2]
Bu cevherleşme Palabora (Güney Afrika) yatağı gibi piroksen ve amfibol içeriğinin yüksek olduğu ultramafik kütlenin alkali damar kayaçlarıyla kesilmesi sonucu meydana gelmiştir. MTA Genel Müdürlüğü tarafından yapılan saha gözlemleri ve değerlendirmeler sonucunda genleşme özelliği iyi olan 2.750.000 ton muhtemel rezervli tüvenan vermikülit ile daha düşük kaliteli 2.475.000 ton muhtemel rezervli tüvenan vermikülit cevheri olarak toplam 5.225.000 ton vermikülit cevheri belirlenmiştir.
Yapılan teknolojik testlerde genleşme oranının ortam koşullarına göre 13 ile 18 kat arasında, elde edilen malzemenin yığın yoğunluğuna göre endüstrinin kullanımına uygun olduğu ve genleştirmede sıcaklık artırıldığında Palabora cevherinin aksine genleşme miktarının arttığı, bağımsız kuruluşlar tarafından yapılan çalışmalarla ortaya konulmuştur.
Vermikülit tarım ve bahçecilik, yapı endüstrisi, otomotiv endüstrisi, hayvan yemi, paketleme endüstrisi ve yüksek sıcaklık ve endüstriyel izolasyon gibi birbirinden farklı sektörlerde kullanılır.
