Türkiye'deki çocuk mahkemeleri

Türkiye'deki çocuk mahkemeleri, Türkiye'de adli yargı kolunun içinde yer alan ceza mahkemelerinden biridir.

Çocuk mahkemeleri; suç işleyen çocukların yargılandığı, yargıç ve savcısının özel eğitimden geçirildiği, sosyal çalışmacının çocuğun durumu üzerine rapor vererek yargılamayı yönlendirebildiği özel bir mahkemedir.^[1] 2005 yılında yürürlüğe giren "Çocuk Koruma Kanunu" çocuğun tanımını yaparken "Çocuk; daha erken yaşta ergin olsa bile, onsekiz yaşını doldurmamış kişiyi...ifade eder" düzenlemesiyle çocuk mahkemelerinin on sekiz yaşının altındakiler için yargılama yapabileceğini belirtmiştir.^[2]

Bulundukları il veya ilçenin adı ile adlandırılır. İhtiyaç sayısına göre birden fazla kurularak numaralandırılabilirler. (Örneğin; Ankara 1. Çocuk Mahkemesi, Beyoğlu 2. Çocuk Mahkemesi gibi.) Her ilde kurulur ve bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde Hâkimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü alınarak kurulabilir. Çocuk mahkemesi, tek hâkimden oluşur.^[3]

Türkiye'deki çocuk mahkemelerinde, asliye ceza mahkemesi ile sulh ceza mahkemesinin görev alanına giren suçlar bakımından, suça sürüklenen çocuklar hakkında açılacak davalar görülür. Ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren suçlar, çocuk ağır ceza mahkemelerinde görülür.^[4] Çocuk mahkemesinin hakim ve savcılarının nitelikleri de kanunla düzenlenerek, çocuk hukuku alanında uzmanlaşmış, çocuk psikolojisi ve sosyal hizmet alanlarında eğitim almış olan hâkimler ve Cumhuriyet savcılarının seçileceği kurala bağlanmıştır.^[5]

Yargılama usulüne ilişkin de mahkemenin ihtisasına göre düzenlemeler getirilmiştir. Bu farklardan birisi de Cumhuriyet başsavcılıklarında bir çocuk bürosu kurulmasıdır. Çocuk bürosu savcıları suça sürüklenen çocuğun soruşturmasını yürütmek, çocuk hakkında acil tedbirler almak ve eğitim, iş, barınma dahil çocuğun ihtiyaç duyduğu destek hizmetlerini sağlamakla görevlidir.^[6]

2007 yılında Türkiye'deki çocuk ve çocuk ağır ceza mahkemelerine açılan davalardaki çocuk sanıkların mahkeme türüne ve yaş gruplarına göre dağılımı.^[7]

2007	Çocuk mahkemesi	Çocuk ağır ceza mahkemesi
12-15 yaş arası	13412	576
16-18 yaş arası	30412	3482
Toplam	43824	4058

Kaynakça

1. Tomanbay, İlhan. Sosyal Çalışma Sözlüğü: Toplumbilim, Ruhbilim, Eğitbilim, Yöntembilim, Nüfusbilim, Hukuk ve Ekonomi Boyutlarıyla. Ankara: Selvi Yayınevi, 1999.
2. "Çocuk Koruma Kanunu, Madde 3". 13 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2009. 
3. "Çocuk Koruma Kanunu, Madde 25". 13 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2009. 
4. "Çocuk Koruma Kanunu, Madde 26". 13 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2009. 
5. "Çocuk Koruma Kanunu, Madde 28". 13 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2009. 
6. "Çocuk Koruma Kanunu, Madde 29-30". 13 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2009. 
7. Ceza mahkemelerine açılan davalardaki çocuk sanıkların mahkeme türüne, yaş gruplarına ve yıllara göre dağılımı^{[ölü/kırık bağlantı]}