Ömer Turgut Demirağ (13 Aralık 1921, Sivas - 14 Ocak 1987, İstanbul), Türk sinema yönetmeni,[1] yapımcısı ve senarist.
ABD'de sinema eğitimi aldıktan sonra Türkiye'de And Film adlı film yapım şirketini kurdu. "Yeşilçam'a Hollywood sinema tekniklerini getiren kişi" olarak bilinir.[2] 1947-1951 yılları içinde çektiği Evvel Zaman İçinde adlı animasyon filmi Türk sinemasının “ilk uzun metrajlı animasyon filmi" ve “tamamı renkli çekilen ilk film” girişimi idi. Senaryosunu yazıp yönettiği Aşk ve Kin adlı film, 2. Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Film seçildi. Demirağ, 1974 yılında ABD'ye yerleşti.
Hayatı
1921 yılında Divriği'de doğdu. Babası, tapu mühendisi Abdurrahman Naci Demirağ'dır. Türkiye’de ilk uçak fabrikasının kuruluşu, ilk sigara kağıdı üretimi gibi alanlarda öncülük etmiş Nuri Demirağ, amcasıdır.[3] Naci ve Nuri Demirağ'ın babaları Ömer Bey, Mengücek Han'ın Anadolu'ya yerleşirken beraberinde getirdiği dört Türk ailesinden biri olan Mühürdarzadelerin 19. Yüzyıldaki torunuydu.[2]
Turgut Demirağ, ilköğrenimini Sivas'ta tamamladıktan sonra babası ve amcasının ortak işleri nedeniyle taşındıkları İstanbul'da[2] Boğaziçi Lisesi ve Kabataş Lisesi'nde okudu.[4] 1939'da Ziraat Mühendisliği eğitimi için ABD'ye gitti. 1941'de mühendislik eğitimini bırakıp Güney Kaliforniya Üniversitesi'nin sinemacılık bölümünde eğitim gördü.1943-1945 yıllarında Paramount Stüdyolarında stajyer olarak çalıştı.[5] Babasının ölümü üzerine ABD'deki sinema çalışmalarını bırakıp 1945 yılında Türkiye'ye döndü ve adını babasının isimlerinin baş harflerinden alan And Film adlı bir film yapım şirketi kurdu. Bu şirkette yapımcı ve yönetmen olarak çalıştı.[6] Beyoğlu'nda And Sineması'nı (daha sonra Şan Sineması adını aldı) kurdu.[7]
Demirağ, Reşat Nuri Güntekin'in aynı adlı eserinden Bir Dağ Masalı'nı (1947) çekerek yönetmenliğe başladı. Sinemanın Anadolu’ya yayılmasının ilk örneklerinden biri olan Bir Dağ Masalı, Türk sinemasında o güne kadar çekilen en pahalı film unvanını aldı.[4] Film, ticari başarı sağlayamadı ancak 1948 yılında Yerli Film Yapanlar Cemiyeti'nin düzenlediği yarışmada En İyi Film ödülüne değer görüldü.[5]
İlk filmini, Hülya (1947), Kanlı Taşlar (1948) ve Fato / Ya İstiklal Ya Ölüm (1949) filmleri izledi. Çekimlerine 1947 yılında başladığı Evvel Zaman İçinde (1951) adlı animasyon filmin yönetmen ve yapımcılığının yanı sıra görüntü yönetmenliğini de üstlendi. Tamamı renkli çekilen bu filmle “ilk uzun metrajlı film” in yanı sıra “ilk renkli film” girişimini de başlattı.[8] Bu film, 1951 yılında tamamlandı. 35 mm profesyonel formata basılması için ABD'ye gönderdiği kayıtların kaybolması üzerine bu film izleyiciyle buluşamadı.[4]
Türk Film Prodüktörleri Cemiyeti (Film Yapımcıları Derneği) başkanlığı da yapan Demirağ, 19 film yönetti, 64 filmin yapımcısı oldu, ayrıca 19 filmin senaryosunu yazdı.
Demirağ, 1953 yılında caz sanatçısı Rüçhan Çamay ile evlendi ve bu evliliğinden oğlu Muhteşem ile kızı Melike doğdu.[2] Demirağ ikinci evliliğini 1970 Türkiye güzeli Afet Tuğbay ile yapmış ve bu evliliğinden kızı Nevbahar Demirağ dünyaya gelmiştir.
