Suhoy Superjet 100

Superjet 100 Суперджет 100
Test uçuşu sırasında bir SSJ100.
Ulusal köken	Rusya
Üretici	BUŞ[1]/İrkut (Kasım 2018'den itibaren)[2]
İlk uçuş	19 Mayıs 2008[3]
Hizmete giriş	21 Nisan 2011 (Armavia ile)
Durumu	Üretimde
Ana kullanıcı	Aeroflot
Üretim aralığı	2007–günümüz
Üretim sayısı	172[4] (15 Temmuz 2019)

Superjet 100, bilinen eski adı ile Suhoy Superjet 100 (Rusça: Сухой Суперджет 100) veya kısaca SSJ100, Suhoy tarafından tasarlanan ve Birleşik Uçak Şirketi tarafından üretilen bir bölgesel jet. Gelişimine 2000 yılında başlanmıştır. İlk uçuşunu 19 Mayıs 2008'de yapan uçak, hizmete 21 Nisan 2011'de Armavia ile girmiştir.

46-49 t (101.000-108.000 lb) azami kalkış ağırlığına sahip olan uçak genellikle 87 ila 98 yolcu taşıyor. Fransız Safran SA ve Rus NPO Saturn'ün ortak geliştirdiği, her biri 77-79 kN (17.000-18.000 lbf) güç üretebilen iki tane PowerJet SaM146 turbofan motoru güç ünitesi olarak kullanılıyor. Mayıs 2018 itibarı ile 127 uçak hizmete girmişti ve Eylül itibarı ile filo toplamda 300,000 uçuş sırasında 460,000 saat uçtu. Mayıs 2021 itibarı ile 3 uçak kaza sonucu hurdaya ayırıldı ve 86 kişi hayatını kaybetti.

Tasarım

Mayıs 2000'de Suhoy Anonim Şirketi, Sovyet-sonrası Rusya'nın ilk ticari uçağını geliştirmek için kurulmuştur.^[5] Rus Bölgesel Jetine (RRJ) yönelik çalışmalar 2001 yılında başladı.^[6] Rus piyasasını analiz ettikten sonra Suhoy, yeni uçağın diğer bölgesel jetlere göre daha fazla olan 3.000 ila 4.500 km'lik bir menzile sahip olması gerektiğini tanımladı.^[6] İlk başta üç model planlandı: 60 koltuk kapasiteli RRJ60, 78 koltuk kapasiteli RRJ75 ve 98 koltuk kapasiteli RRJ95. Suhoy, 250 ila 300'ü Rusya ve BDT'den, toplamda 800 uçaklık bir piyasanın olduğunu varsaydı.^[6]

Suhoy Superjet 100 Embraer E-Jet Serisi ve Bombardier CRJ Serisi uçaklar ile rekabet etmek için tasarlanmıştır. Suhoy, SSJ'nin fiyatının 27.8 milyon USD olacağını ve muadili Embraer ve Bombardier uçaklarına göre %10-15 oranında daha düşük işletme maliyetlerine sahip olacağını beyan etmiştir.

Üç farklı modeli vardır ve başlangıçta her modelin ortalama yolcu kapasitesini belirtecek şekilde RRJ-60, RRJ-75 and RRJ-95 olarak adlandırılmıştır. Ancak daha sonra projenin adının Superjet 100 olarak değişmesiyle birlikte RRJ-75 modeli Superjet 100-75 (ya da kısaca SSJ 100-75), RRJ-95 modeli ise Superjet SSJ 100-95 olarak yeniden adlandırılmıştır. En küçük model olan SSJ 100-60 geçici olarak ertelenmiş ve çalışmalar en büyük model olan SSJ 100-95 ve daha sonrasında SSJ 100-75 üzerinde yoğunlaştırılmıştır. SSJ 100-110 ve SSJ 100-125 olarak adlandırılan daha uzun modeller ve ayrıca business, VIP ve kargo modelleri geliştirilmesi de^[7] planlanmıştır.

PowerJet SaM146 motorları PowerJet tarafından geliştirilmiştir. Gürültü ve emisyon seviyeleri mevcut ICAO gereksinimlerini fazlasıyla karşılamaktadır.

• Stratejik Ortak: Alenia Aeronautica
• Risk-paylaşım ortaklığı: Snecma
• Danışmanlık: Boeing
• Ana Sistem Sğlayıcıları: Thales Group, Liebherr, Messier Dowty, Intertechnique, B/E Aerospace, Autronics, Honeywell, Ipeco, Parker, Hamilton Sundstrand, Vibro-Meter, Goodrich.

Tasarım Rusya, Commonwealth ülkeleri, ABD ve Avrupa birliğindeki havayollarının özel gereksinimlerini karşılamaktadır ve Havacılık Kuralları'nın AP-25, FAR-25, JAR-25 gereksinimlerine uygundur. Aynı zamanda 2006 yılından beri geçerli olan ICAO Bölüm 4 ve FAR 36 Bölüm 4 yer gürültü seviyesi gereksinimlerine de uygundur.

İlerleme ve teslimat takvimi

Firma renkelrine boyanmış Sukhoi Superjet 100-95 in.

Teslimatların 2008 yılı sonunda başlaması planlanmıştı ve Suhoy 2016 yılı sonuna kadar 163 adet farklı model uçak teslimatı tahmin etmekteydi.^[8] 7 Temmuz 2008'de Suhoy teslimat planının fazla iyimser olduğunu ve ilk teslimatların ancak Eylül 2009'da yapılabileceğini resmî olarak açıkladı.^[9][10]

28 Ocak 2007'de ilk SSJ Zhukovsky Merkezi Hava Hidrodinamiği Enstitüsü 'ndeki yer testleri için bir Antonov 124 ile Komsomolsk-on-Amur 'dan Moskova yakınlarındaki Zhukovsky şehrine transfer edildi.^{[kaynak belirtilmeli]} 13 Kasım 2007'de bir Suhoy Sivil Havacılık temsilcisi ilk uçuşun yapılabilmesi için statik testlerin tamamlanması gerektiğini belirtti.^{[kaynak belirtilmeli]}

Şubat 2008 ortasında SaM146 motorlarının testleri başarıyla tamamlandı ve 19 Mayıs 2008'de Komsomolsk-on-Amur Hava Aracı Üretim Birliği tesislerinde ilk uçuş gerçekleşti.^[11] Motor testleri Gromov Uçuş Araştırma Enstitüsü 'nde, test uçağı olarak kullanılan bir İlyuşin İl-76 üzerinde devam etti. Kasım 2008 gibi onaylanarak uçuşa başlaması beklenmektedir.^[12]

Jetin ilk resmî piyasa tanıtımı Komsomolsk-on-Amur 'daki Komsomolsk-na-Amure Dzemgi Havaalanı 'nda 26 Eylül 2007'de yapılmıştır.^[13] İlk test uçuşu yine Dzemgi Havaalanı 'nda 19 Mayıs 2008 tarihinde gerçekleşti.^[3] İlk Superjet havada 1 saat 5 dakika kalmış ve 1,200 metre yükseklikten uçuş gerçekleştirmiştir.

Temmuz 2008: Testler başarıyla devam etmekteydi.^[14]

Ekim 2008: Suhoy Superjet 100’ün uçuş testleri programının ilk aşaması başarıyla tamamlandı. İkinci SSJ100 prototipi üzerinde çalışılmaya başlandı ve sertifikasyon süreci başladı.^[15]

Aralık 2008: 4 adet SSJ100 prototipinden ikincisi havalandı.^[16] İlk görev uçuşunda uçak geleneksel stabilite ve kontrol edilebilirlik testlerinin yanı sıra sistem testlerinden de geçirildi. Uçuş testi mühendisleri ve test pilotları 2 no'lu prototipin genel performansından memnun kaldıklarını açıkladılar.^[17]

Ocak 2009 itibarıyla ilk iki uçak toplamı 300 saati bulan 90'ın üzerinde uçuş gerçekleştirdi ve motorlar hava ve yer testlerinde 2300 saat denenmiş oldu.^[18]

1 Nisan 2009'da 95001 and 95003 no'lu iki Superjet-100 uçağı Novosibirsk'ten to Moskova'ya 3,000 kilometrenin üzerindeki ilk uzun mesafeli uçuşu başarıyla gerçekleştirdiler.^[19]

17 Nisan 2009'da Avrupa Havacılık Güvenliği Kurumu (EASA) pilotları 95001 ve 95003 no'lu iki Suhoy Superjet 100 uçağı üzerinde ilk deneme uçuşlarını gerçekleştirdiler. Pilotların yorumu uçağın uçurması kolay ve pilot açısından konforlu olduğu yönündeydi.^[20]

2009 Paris Havacılık fuarı'nda Malev Macaristan Havayolları toplam 1 milyar $ değerinde 30 uçaklık bir sipariş verebileceğini açıklamıştır.^[21]

Aeroflot 'un ardından Ermenistan'dan Armavia ilk iki uçağını teslim alacaktır. Aeroflot toplam 30 adet uçak siparişi vermiş, 15 uçak için de opsiyon bildirmiştir. Uçağın diğer müşterileri arasında Rusya'dan Avialeasing Firması, İsviçre'den Ama Asset Management Advisor Firması ve Endonezyalı Kartika Havayolları sayılabilir.^[21]

Haziran 2009 itibarıyla 13 adet uçak üretimi yapılmaktadır ve ilk dördü 2009 yılı sonunda kullanıcılara teslim edilecektir. 2012 yılından itibaren firma yılda 70 Superjet üretecektir.^[21]

26 Temmuz 2009'da dört prototipten 95004 no'lu üçüncüsü havalandı.^[22]

Görev tarihçesi

Armavia'nın ilk işletmecisi olduğu bir SSJ100 uçağı.

Superjet 100'ün sertifikasyon süreci devam ettiğinden henüz herhangi bir ticari teslimat yapılmamıştır.^[23] Endonezya'da içindeki 50 kişiyle kaybolan Rus yapımı yolcu uçağının, başkent Cakarta'nın güneyindeki dağlık araziye düştüğü ortaya çıktı. Tanıtım uçuşu sırasında düşen uçaktaki yolcuların çoğunluğunu, havayolu şirketlerinin üst düzey yöneticileri oluşturuyordu. Enkaza ulaşan yetkililer, kazadan kurtulan olmadığını açıkladı.

Siparişler ve Opsiyonlar

Date	Airline	EIS	Type
			Superjet 100-75	Superjet 100-95	Options
22 November 2005	Finance Leasing Company25 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	2009		10
7 December 2005	Aeroflot	2009-2011		30	15
14 June 2007	ItAli Airlines	2010		10	10
14 September 2007	Armavia	2010		2	2
15 July 2008	Avia Leasing	2010		24	16
16 July 2008	AMA Group	2011		5 (VIP version)
16 July 2008	Superjet International10 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	2011/2012		20	5
5 December 2008	Kartika Airlines	2011		15	15
15 June 2009	Malév Hungarian Airlines	2011		15	15
16 June 2009	Gadair European Airlines	2011		2	2
17 June 2009	Gazprom	2011		10[24]	0
Sub-totals				143	80
Totals:			223

Teslimat Takvimi

• Ağustos 2005 - Finance Leasing Company ve Suhoy Sivil Havacılık 10 adet yeni RRJ uçağı için 262 milyon $ tutarında satış sözleşmesi imzaladılar.^[25][26]
• Aralık 2005 - Aeroflot 30 adet Suhoy Superjet 100 uçağı siparişi vererek programın ilk müşterisi oldu. Sözleşmenin yaklaşık değeri 820 milyon $'dır.^[27]
• Aralık 2006 - Suhoy Sivil Havacılık uzak doğulu Dalavia Havayolları 'ndan 170 milyon $'lık bir sipariş aldı.^[28]
• Mayıs 2007 - Aeroflot ve Suhoy Sivil Havacılık Şirketi 15 adet Suhoy Superjet 100 alımı için niyet mektubu imzaladıklarını duyurdular. Aeroflot öncesinde 30 adet SSJ-100 siparişi vermişti. Mektuba göre havayolu teslimatlar Mayıs 2011'de başlayacak şekilde 15 adet standart donanımda SSJ100/95 uçağı teslim alacaktır. Havayolu ayrıca 5 adet aynı ailaden uçak için de opsiyon bildirmiştir. Anlaşmanın toplam bedeli 400 milyon $'ın üzerindedir.^[29]
• Eylül 2007 - Armavia yerel uçuşlarda kullanılmak üzere 4 adet SSJ-100 uçağı satın almak için anlaşama imzaladı.^[30]
• Temmuz 2008 - Avia Leasing Farnborough Havacılık Gösterisi'nin 2. gününde 24 adet standart donanımda Suhoy Superjet 100 uçağı siparişi verdi. Ayrıca 16 uçak için de opsiyon bildirdi. Anlaşmanın toplam bedeli 630 milyon $'ın üzerindedir.^[31] 16 Haziran 2009 Paris Havacılık Fuarında sipariş kesinleştirildi.
• Temmuz 2008 - SuperJet International ve AMA Asset Management Advisors (İsviçre) toplam maliyeti yaklaşık 150 milyon $ olan 5 yeni Superjet 100 alımı için anlaşma imzaladı.^[32]
• Temmuz 2008 - SuperJet International adı gizli tutulan tanınmış bir Avrupalı müşteriden 20 yeni Suhoy Superjet 100 uçağı için yaklaşık 600 milyon $ değerinde sipariş alındığını açıkladı.^[33] Siparişin daha önce raor edildiği gibi Icelandair değil SuperJet International tarafından girildiği ortaya çıktı.^[34]
• 5 Aralık 2008, Cakarta - Suhoy Sivil Havacılık Şirketi ve Kartika Havayolları 15 adet Suhoy Superjet 100 ve 15 adet te opsiyon olmak üzere 448 milyon $ değerinde anlaşma imzaladı. Böylece Kartika Havayolları GüneyDoğu Asya'daki ilk SSJ100 müşterisi oldu.^[35]
• 15 Haziran 2009, Paris Havacılık Fuarı - Malév Macaristan Havayolları 15'i opsiyonlu 30 adet Superjet 100-95 siparişi verdi.^[36]
• 16 Haziran 2009, Paris Havacılık Fuarı - Gadair European Airlines 2'si opsiyonlu 4 adet Superjet 100 siparişi verdi.^[37]
• 17 Haziran 2009, Paris Havacılık Fuarı - Gazprom 10 adet Superjet 100 uçağı siparişi verdi.^[38]

Teknik Tablo

Özellikler	Superjet 100-60 ^1	Superjet 100-75	Superjet 100-95
Kanat Açıklığı, ft (m)	91.21 (27.80)
Uzunluk, ft (m)	78.31 (23.87)	86.38 (26.33)	97.86 (29.82)
Yükseklik, ft (m)	33.73 (10.28)
Yolcu Kapasitesi: Tek Sınıf iki sınıf	63 53	78 68	98 86
Kargo Hacmi, cu ft (m³)	360.8 (10.22)	530.07 (15.01)	775.8 (21.97)
Menzil (MTOW, normal yük): basic, NM (km) LR, NM (km)	1730-2630 (3200-4870)	1761-2571 (3260-4760)	1646-2421 (3050-4480)
Seyir Hızı, mach	0.78-0.8
Azami Uçuş Yüksekliği, ft	40,000
Maksimum Kalkış Ağirliği: basic, lb (kg) LR, lb (kg)	78,905– (35,790-) 85,870 (38,950)	85,585– (38,820-) 93,210 (42,280)	93,740– (42,250-) 101,150 (45,880)
Motorlar	İki adet PowerJet SaM146 turbofan
Asgari Kalkış Mesafesi, basic, ft (m)	4190 (1280)	4970 (1515)	5033 (1534)
Normal Kalkış Mesafesi, LR, ft (m)	4980 (1520)	4970 (1515)	5915 (1803)
İniş Katogorisi (ICAO)	IIIA (IIIB)*
Mürettebat	2 Pilot

Kazalar ve olaylar

Endonezya'daki kazaya karışan uçak olan RA-97004.

Mayıs 2021 itibarı ile 3 uçak kaza sonucu hurdaya ayırıldı ve 86 kişi hayatını kaybetti.

• 9 Mayıs 2012'de, Endonezya'da yapılan bir gösteri uçuşu sırasında RA-97004 tescilli uçak Salak Dağı'na çarptı. Uçakta bulunan, çoğu Suhoy personeli ve havayolu temsilcileri olan 45 kişi hayatını kaybetti. Pilotların, o an kokpitte bulunan potansiyel bir müşteriye odaklandıkları ve uçağın ikaz sistemini görmezden geldikleri ortaya çıktı.^[39]
• 21 Temmuz 2013'te, Keflavík Uluslararası Havalimanına tek çalışan motor ile otomatik iniş sistemini denerken yorgun pilotlar, pisti pas geçmeye çalışırken yanlış motora gaz vermişlerdir. Uçak irtifa kaybetmeye devam edip en sonunda iniş takımı açık olmadan piste inmiştir. Tahliye sırasında beş mürettebat'tan biri yaralanmıştır. Kaza sonrası İzlanda Havacılık Kazaları Araştırma Kurumu dokuz tane öneri sunmuştur.^[40][41][42]
• 10 Ekim 2018'da, Yakutia Airlines'a ait bir SSJ100 Yakutsk Havalimanı'nda iniş takımının çökmesi sonucu pistten çıkmıştır. 87 yolcu ve beş mürettebatın hepsi güvenli bir şekilde yara almadan tahliye edilmiştir.^[43] Olayın pistteki buz veya havalimanının kötü durumundan kaynaklandığı düşünülmektedir.^[44] Uçak tamir edilemeyecek hasar almıştır ve hurdaya ayırılmıştır.^[45]
• 5 Mayıs 2019'da, Aeroflot'a ait 1492 sefer sayılı uçuş Şeremetyevo Uluslararası Havalimanı'ndan kalktıktan sonra yaklaşık 6.900 ft (2.100 m) yükseklikte yakındaki bir kümülonimbus bulutundan çıkan bir şimşek tarafından vurulmuştur. Uçuş ekibi Şeremetyevo'ya geri dönüp acil iniş yapmak istemiştir. İniş çok sert olduğundan uçak pistte sekmiştir ve dördüncü temastan sonra uçağın arka tarafında bir yangın başlamıştır. Uçak pist kenarında durduktan sonra bir acil tahliye başlatılmıştır fakat uçaktaki 78 kişiden 41'i hayatını kaybetmiştir.^[46]

Galeri

• 
• 
• 
• 
• 

Ayrıca bakınız

Karşılaştırılabilir görev, biçim ve dönemin uçakları

• Airbus A220
• Antonov An-148
• Comac ARJ21
• Embraer E-Jets
• Mitsubishi MRJ 70/MRJ 90

Kaynakça

1. https://uacrussia.ru/en/aircraft/lineup/civil/ 10 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Products of United Aircraft Corporation
2. Charpentreau, Clement (29 Kasım 2018). "Sukhoi Superjet 100 changes hands... and name". www.aerotime.aero. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021. 
3. ^ PICTURE: Superjet 100 makes maiden flight 20 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Flight International, Erişim tarihi: 19 Mayıs 2008.
4. Michael Gubisch (20 Ağustos 2019). "The United Aircraft of Russia". Flightglobal. 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021. 
5. "Superjet 100 > History". United Aircraft Corporation. 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2019. 
6. ^ Kingsley-Jones, Max (6 Şubat 2007). "Russian Revolution: The Sukhoi Superjet". Flightglobal. 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2016. 
7. "Flight International: Russian Revolution: The Sukhoi Superjet". 24 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2009. 
8. Aviation Week & Space Technology, 29 Ekim 2007 sayısı, sayfa 66.
9. "The Superjet is being delayed (in Russian)". 30 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2009. 
10. Russia Sukhoi sees Superjet delivery Q3 '09
11. "Russian News and Information Agency". 19 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2009. 
12. "News." Airliner World : 11.
13. Russia unveils new passenger jet 30 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. , Reuters, Erişim tarihi: 26 Eylül 2007
14. "July 2008 first 13 flights". 15 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2009. 
15. "October 2008 - 25 Hours in the Air". 15 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2009. 
16. "Second Sukhoi SuperJet 100 starts test flights". 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2009. 
17. "Second prototype took to the skies". 27 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2009. 
18. "VIDEO: First two Superjet 100s in formation flight". 31 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2009. 
19. "Russia's Sukhoi Superjet-100 tested for long haul flight". 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2009. 
20. EASA pilots perform familiarization flights on board Sukhoi Superjet 100^{[ölü/kırık bağlantı]}
21. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2009. 
22. The Third Sukhoi Superjet 100 Joins the Flight Test Campaign^{[ölü/kırık bağlantı]}
23. "Arşivlenmiş kopya". 11 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2012. 
24. "Arşivlenmiş kopya". 20 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2009. 
25. Financial Leasing Company buys 10 Sukhoi Superjet 100^{[ölü/kırık bağlantı]}
26. "Financial Leasing Company (FLK)". 25 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
27. "Aeroflot signed the contract for delivery of 30 Sukhoi Superjet 100". 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
28. "Dalavia to buy Sukhoi Superjet 100". 27 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
29. "Aeroflot announced the signature of the Letter of Intent to purchase 15 SSJ-100 aircraft". 17 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
30. "Armavia buys 4 Sukhoi Superjet 100 airplanes". 5 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
31. "Avia Leasing acquired 24 SSJ-100 aircraft". 4 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
32. "SuperJet International signs agreement with AMA Asset Management Advisors (Suisse) for 5 Sukhoi Superjet 100" (PDF). 30 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
33. SuperJet International announces order for 20 Suhoy Superjet 100 regional aircraft by an undisclosed customer^{[ölü/kırık bağlantı]}
34. "Arşivlenmiş kopya". 12 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
35. "Kartika Airlines is the first SSJ100 customer in South-East Asia". 27 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
36. "Arşivlenmiş kopya". 20 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
37. "Arşivlenmiş kopya". 19 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
38. "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
39. "Indonesia blames pilot error for deadly Sukhoi crash". Agence France-Presse. 18 Aralık 2012. 21 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
40. "Report on aircraft accident: Runway excursion during flight testing on 21 July 2013 at Keflavik Airport" (PDF). Icelandic Aircraft Accident Investigation Board. 23 Mart 2016. 26 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Mart 2018. 
41. "Accident: Sukhoi SU95 at Keflavik on Jul 21st 2013, belly landing". The Aviation Herald. 30 Mart 2016. 28 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2016. 
42. David Kaminski-Morrow (30 Mart 2016). "Fatigued Superjet test pilot used wrong throttle before crash". Flightglobal. 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2016. 
43. "Yakutia Superjet damaged in Yakutsk landing excursion". Flightglobal. 10 Ekim 2018. 11 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2018. 
44. "Passenger plane rolls off runway on landing in Siberia". Reuters. 10 Ekim 2018. 10 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2018. 
45. "Yakutia's Superjet 100 damaged beyond repair in runway excursion". Russian Aviation Insider. 10 Ekim 2018. 19 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2018. 
46. "Aircraft accident Sukhoi Superjet 100-95B RA-89098 Moskva-Sheremetyevo Airport (SVO)". Aviation Safety Network. 6 Mayıs 2019. 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2019. 

Dış bağlantılar

• Resmî site