Species Plantarum ("Bitki Türleri"), Carl Linnaeus tarafından 1753'te yayımlanan ve o dönemde bilinen tüm bitkitürlerinincinslere göre sınıflandırıldığı bir eserdir. Eser, ikili adlandırma sistemini tutarlı bir şekilde uygulayan ilk çalışmadır ve bitkilerin bilimsel olarak isimlendirilmesi için başlangıç noktası olmuştur.
Yayınlanma
Species Plantarum[Note 1] 1 Mayıs 1753 tarihinde Laurentius Salvius tarafından Stockholm'de iki cilt halinde yayımlanmıştır.[1][2][Note 2] Eserin ikinci baskısı 1762-1763 yılları arasında yayımlandı.[1] 1764 yılında yapılan üçüncü baskı ise ikinci baskıdan çok farklı değildi.[4] Takip eden baskılar L.'un 1778'deki ölümünden sonra Willd.'in yönetiminde gerçekleşti.[5]
Önemi
Species Plantarum ikili adlandırma sistemini tutarlı bir şekilde uygulayan ilk botanik çalışmadır (Linnaeus'un 1758 yılında yayımladığı Systema Naturae adlı eserinde aynı sınıflandırmayı ilk kez hayvanlara da uygulamıştır). Bu çalışmadan önce, bitki türleri çok sayıda kelimeden oluşan uzun bir isme sahipti. Örneğin; "Plantago foliis ovato-lanceolatis pubescentibus, spica cylindrica, scapo tereti"[6] ya da "Nepeta floribus interrupte spicatis pedunculatis". Species Plantarum ile bu uzun ve karmaşık adlar, tek kelimelik bir cins adı ve tek kelimelik tür epiteti içeren iki bölümlü adlarla değiştirildi. Buna göre yukarıdaki iki örnek sırasıyla Plantago media ve Nepeta cataria oldu.[7]
İki terimli isimlendirmenin tutarlı bir şekilde uygulandığı ilk çalışma olduğu için, Species Plantarum çoğu bitkinin isimlendirilmesi için "başlangıç noktası" olarak seçilmiştir.[6]
İçindekiler
Species Plantarum yayımlandığı tarihte L. tarafından bilinen binlerce bitki türünün açıklamalarını içeriyordu. İlk baskıda türler Acalypha australis ile başlayıp Zygophyllum spinosum ile sona eriyordu ve 5.940 tür vardı.[8] L., eserin girişinde 10.000'den az bitki türünün var olduğunu tahmin ettiğini ifade etmişti[9] Ancak günümüzde yaklaşık 400.000 çiçekli bitki türü olduğu öne sürülüyor.[10]
Bitkiler, L.'un cinsel sınıflandırma sistemine göre 24 sınıfa ayrılan yaklaşık bin cinse göre düzenlenmiştir.[11] Species Plantarum'da cinslerin tanımı yoktur. Bu nedenle Genera Plantarum ("Bitki Cinsleri"), Species Plantarum'un beşinci baskısı ile eş zamanlı olarak yayımlanmıştır.[12] L.'un cinsel sistemi artık, ortak ataları doğru bir şekilde yansıtan bir sistemden ziyade yapay bir sistem olarak kabul ediliyor, ancak sistemin basitliği, özellikle bu alanda uzman olmayanların herhangi bir bitkinin doğru sınıfını hızlı bir şekilde bulmasını kolaylaştırmıştır.[1]
Notlar
^Eserin tam adı "Species plantarum, exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas, cum differentiis specificis, nominibus trivialibus, synonymis selectis, locis natalibus, secundum systema sexuale digestas" idi.
^Aslında kitap, ilki 24 Mayıs ve ikincisi 16 Ağustos olmak üzere iki cilt halinde yayınlandı. Ancak uygulamada kolaylık olması adına iki cildin de basım tarihi 1 Mayıs olarak belirlendi. bkz. Stearn, W.T. (1957), The preparation of the Species Plantarum and the introduction of binomial nomenclature, in: Species Plantarum, A Facsimile of the first edition, London, Ray Society: 72 and ICN (Melbourne Code)[3] Art. 13.4 Note 1: "The two volumes of Linnaeus' Species plantarum, ed. 1 (1753), which appeared in May and August, 1753, respectively, are treated as having been published simultaneously on 1 May 1753."