"Son Gösteri ", 1998 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.[2]
Özet
1951 yılında Teksas'ta "Anarene" isimli küçük ve önemsiz bir kasabada yoksul bir çevreden gelmiş olan lise öğrencileri Sonny (Timothy Bottoms) ve Duane (Jeff Bridges) günlerini okul takımında futbol oynayarak, yaşlı kurt 'Aslan' Sam (Ben Johnson)'in salonunda bilardo oynayarak, kasabanın tek sinemasında film seyrederek ve tabii bir de kızların peşinde koşarak geçirirler. Duane, kasabanın zengini petrolcü Gene Farrow (Robert Glenn) ve Lois Farrow (Ellen Burstyn)'un kızları okulun en popüler kızı Jacy (Cybill Shepherd) ile çıkmaktadır. Sonny ise okulun futbol koçu Popper (Bill Thurman)'un ilgi yoksunu karısı Ruth (Cloris Leachman) ile ilişkiye girer. Bu ölü kasabada gençler için bir gelecek yoktur. Çokları hayatını kazanmak için büyük şehirlere göçmüştür. Gençlikten olgunluğa doğru geçerken gitmekle kalmak arasında kararsız bu iki genç hem dostları hem de akıl hocaları olan 'Aslan' Sam 'den yalnızlık, hayat ve kıskançlık hakkında esaslı dersler alırlar.
Filmin geçtiği hayali kasaba "Anarene" aslında romanın ve senaryonun yazarı Larry McMurtry'nin memleketi olan Archer City'dir. Filmin tamamı bu kasabada çekilmiştir. Çekimlerin burada yapılması kararı alındıktan sonra yönetmen Peter Bogdanovich filmin kasvetli ruhuna uygun olması için kasabadaki her şeyin donuk ve koyu gri renkte görünmesini istemiş. Bunun için önce binaların ve çevrenin bu renklerde boyanması gündeme gelmiş, ancak Bogdanovich'in yakın dostu yönetmen Orson Welles'in önerisi ile filmi siyah beyaz çekmeye karar vermişler.[3]
2007'de Amerikan Film Enstitüsü bu filmi "Tüm zamanların en iyi filmleri" arasında 95.ci sırada ilan etmiştir.
Filmin eski kuşaktan oyuncusu Ben Johnson bu filmdeki rolünü arkadaşı John Ford'un ısrarı ile kabul etmişti.
ABD doğumlu Peter Bogdanovich (d.1939) Nazi Almanyasından kaçmış piyanist-ressam Sırp bir baba ve zengin Avusturyalı Musevi bir annenin çocuğu idi. Başlangıçta aktör olarak çalışmış bir sinema hastasıydı. Yılda 400 film seyrediyordu. 1950'lerde Fransa'da Cahiers du Cinema dergisinde eleştiri yazıları yazdıktan sonra yönetmenliğe geçen "Yeni Dalga" nın yaratıcıları Jean-Luc Godard, Claude Chabrol ve Eric Rohmer gibi yazar/yönetmenlerden etkilendi. Özellikle de François Truffaut'ya hayrandı. Bogdanovich'in kendisi de benzer şekilde işe Esquire dergisine yazılar yazarak başladı. 1968'de Targets'ı yöneterek sinemaya geçti. Kendi çağdaşı genç yönetmenler arasında Amerikan sinemasının eski ustalarına ve sinema'nın 'Altın Çağı'ına en bağlı yönetmen Bogdanovich'ti. Özellikle de Howard Hawks ve John Ford onun idolleri idi. Zaten "Son Gösteri" hem teknik açıdan hem anlatımı ile Hawks ve Ford filmlerini anımsatır. Hawks ve Ford filmlerindeki kızılderililer, kovboylar ve yerleşimcilerin yerini burada can sıkıntısı çeken karıları ve kızları ile zengin petrolcüler, heyecan arayan liseli gençler almıştır. Filmdeki en güçlü erişkin, John Ford filmlerinin de kadrolu elemanı olan 'Aslan' Sam (Ben Johnson) dir. Kasabanın soylu "Eski Batı" ile olan son bağını temsil eder ve yaşlanıp sağlığını kaybettikçe kasabanın ve çağın yozlaşmasının da bir sembolü olur. Kasabanın acımasızca ve yavaş yavaş çöküşünün bir sembolü de kasabanın sinemasıdır. Sinemanın da sahibi olan Sam'in ölümü ile birlikte artık işlemez hale gelerek son bir kez gösterdiği Howard Hawks filmi Red River'la perdelerini kapatır.
1990 yılında Peter BogdanovichTexasville adı ile filmin devamını çevirdi. İlk filmin oyuncularından birçoğu renkli olarak çekilen bu filmde de oynadılar. Ancak film ilki kadar başarılı olamadı.
