Sil Baştan (İngilizce özgün adıyla: Eternal Sunshine of the Spotless Mind), Oscar kazanmış 2004 yapımı Amerikan bilimkurgu romantik drama filmidir.
Lekesiz Zihnin Ebedi Güneşi 2004 Amerikalı bilimkurgu romantik drama yönetmenliğini yaptığı film Michel Gondry dayalı Charlie Kaufman's senaryo ve bir hikâye Gondry, Kaufman ve Pierre Bizmut. Filmin başrollerinde Jim Carrey ve Kate Winslet, yardımcı rollerde Kirsten Dunst, Mark Ruffalo, Elijah Wood ve Tom Wilkinson yer alıyor. Film, romantik ilişkilerinin sona ermesinin ardından birbirlerini anılarından silmek için bir prosedür uygulayan iki kişiyi anlatıyor. Filmin adı, Alexander Pope'un 1717tarihli Eloisa'dan Abelard'a şiirinden bir alıntıdır. Hafızanın ve sevginin doğasını keşfetmek için psikolojik drama, bilimkurgu ve doğrusal olmayan bir anlatı unsurlarını kullanır.[1]
Lekesiz Zihnin Ebedi Güneşi 19 Mart 2004'te Amerika Birleşik Devletleri'ndeki sinemalarda, görsel stili, kurguyu, yazıyı, skoru, temaları, Gondry'nin yönünü ve oyuncu kadrosunun performanslarını, özellikle Carrey ve Winslet'i selamlayan eleştirmenlerin ve izleyicilerin geniş beğenisine açıldı. Film, 20 milyon dolarlık bir bütçeyle 74 milyon dolar hasılat elde ederek gişe başarısı elde etti ve Amerikan Film Enstitüsü tarafından 2004'ün En iyi 10 Filminden biri seçildi.[2] 77. Akademi Ödülleri'nde Bizmut, Gondry ve Kaufman En iyi Orijinal Senaryo Akademi Ödülü'nü kazandı ve Winslet En iyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü'ne aday gösterildi. Film, gösterime girdiği yıllarda kült bir klasik haline geldi ve birçok eleştirmen tarafından 2000'lerin en iyi filmlerinden biri ve tüm zamanların en iyi filmlerinden biri olarak kabul ediliyor.[3][4]
Konu
Joel Barish, yabancılaşmış kız arkadaşı Clementine Kruczynski'nin New York Şehri firması Lacuna tarafından onunla ilgili anılarının silinmesi için bir prosedürden geçtiğini keşfeder. Kalbi kırık, aynı prosedürden geçmeye karar verir. Hazırlık aşamasında, değişken ilişkileriyle ilgili anılarını anlatan bir kaset kaydeder.
Lacuna çalışanları, dairesinde uyurken Joel'in beyni üzerinde çalışır, böylece prosedür hakkında hiçbir anı olmadan uyanır. Bir çalışan Patrick, Clementine'i görmek için ayrılır. Prosedüründen bu yana, Joel ve Clementine'in anılarını onu baştan çıkarmak için bir rehber olarak kullanıyor. Prosedür Joel'in beyninde sürerken, teknisyen Stan ve sekreter Mary uyuşturucu alır, eğlenir ve seks yapar.
Joel, son dövüşlerinden başlayarak Clementine ile ilgili anılarını silinirken yeniden yaşar. Daha erken, daha mutlu anılara ulaştığında, onu unutmak istemediğini fark eder. Clementine'e dair zihinsel izdüşümü, Joel'in onu içermeyen anılarda sakladığını gösteriyor. Bu, prosedürü durdurur, ancak Stan, gelip yeniden başlatan patronu Howard'ı arar. Joel, Clementine'le ilgili kalan son anısına gelir: ilk tanıştıkları gün, Montauk'ta bir plajda. Hafıza etraflarında dağılırken Clementine, Joel'e onunla Montauk'ta buluşmasını söyler.
Stan dışarıdayken Joel'in dairesinde Mary, Howard'a ona aşık olduğunu söyler ve öpüşürler. Howard'ın karısı gelir ve onları pencereden görür. Öfkeli, Howard'a Mary'ye gerçeği söylemesini söyler: Mary ve Howard'ın daha önce bir ilişkisi olduğunu ve Mary'nin anılarının silindiğini. Tiksinen Mary, Lakuna kayıtlarını çalar ve Joel ve Clementine de dahil olmak üzere hastalara postalarlar.
Joel uyanır, Clementine ile ilgili anıları silinir. Dürtüsel olarak Montauk'a gider ve trenle eve giderken yanlışlıkla Clementine ile tanışır. Birbirlerine çekilirler ve Boston'daki donmuş Charles Nehri'ne bir randevuya giderler. Joel, Clementine'i eve götürür ve Patrick, birbirlerini tekrar bulduklarını fark ederek ikisini görür. Joel ve Clementine Lakuna kayıtlarını alırlar ve kasetlerini dinlerler. Birbirlerine duydukları acı hatıralar karşısında şok olurlar ve neredeyse tekrar ayrılırlar, ancak tekrar denemeyi kabul ederler.
Yapım aşaması
"Sil Baştan" (orijinal adıyla Eternal Sunshine of the Spotless Mind), 2004 yapımı bir bilimkurgu romantik drama filmidir ve hikâyesi kurgusal olarak Montauk, New York’ta geçer. Montauk, Long Island’ın doğu ucunda, East Hampton’a oldukça yakın bir sahil kasabasıdır. Filmde ana karakterler Joel (Jim Carrey) ve Clementine (Kate Winslet), Montauk’ta tanışırlar ve burada birlikte birçok anı biriktirirler. Montauk sahilleri, filmde aşk ve unutulmuş anılar arasında geçen bu sıradışı hikâyeye fon oluşturur.
Filmin bütçesi 20.000.000 $'dır. Sevgilisini neden silmek istediğine dair yapılan kaset kayıtları sırasında Jim Carrey ve Kate Winslet’in gerçek hayatlarından aşk acılarını paylaştıkları konuşmalar filmdeki bazı diyaloglara kaynaklık etmiştir. Elijah Wood ve Mark Ruffalo arasında geçen diyaloglarda oyuncuların kendisi değişikliklere gitmiştir.[2]
Gösterim
Film ABD'de 19 Mart 2004'te gösterime girdi. İngiltere'de 30 Nisan, Almanya'da ise 20 Mayıs'ta gösterime giren film,[3]Türkiye'de yaklaşık 2 sene sonra, BirFilm dağıtımcılığında, 26 Mayıs 2006'da gösterime girdi.[4] Film kendi ülkesinde (ABD) 34,400,301 $, kendi ükesi dışında 37,857,825 $ ile toplamda 72,258,126 $ hasılata ulaşmıştır.[5]
Oyuncular
Jim Carrey, Joel Barish'i canlandırdı.Kate Winslet, Clementine Kruczynski'yi canlandırdı.
Daha birçok ödül alan film, İnternet Film Eleştirmenleri tarafından da En iyi Film dahil birçok dalda ödüle layık görüldü.[7]
Kate Winslet'in Clementine rolünde gösterdiği performans Premiere Magazine'in tüm zamanların en iyi 100 performansı listesinde (100 Greatest Performances of All Time) 81. sıradadır.
Film eleştirmenlerinin yorumlarının yer aldığı Rotten Tomatoes sitesinde film hakkında yer alan 208 film eleştirisinden %94'ü film hakkında olumlu yorum içermektedir. (Fresh: 195 Rotten: 13)[8]
2016 yılında açıklanan ve dünya çapında 117 sinema eleştirmenin düşünceleri ile yapılan ''21. Yüzyılın En İyi Filmleri'' listesinde 6. sırayı almıştır.[10]
