Ginsburg Yüksek Mahkeme Binası'nda defnedilmeden önce tabutuyla sergilenen ilk kadın oldu ve sonraki gün de ilk yargıç.[3] 25 Eylül'de Amerikan Kongre Binası'nda tabutu tutuldu ve burada yatan ilk kadın ve ilk Yahudi oldu.[4][5] Özel bir define töreni Arlington Ulusal Mezarlığı'nda gerçekleşecek.[6]
Sağlığı ve ölümü
Ginsburg'a daha önce kolon kanseri teşhisi konmuştu, 1999'da hafiflemişti ve 2009 yılında da pankreas kanseri teşhisi kondu. 2014 yılında stent değişimi için ameliyat oldu. Akciğerlerindeki tümörler bir düşüşten sonra kırılmış kaburga kemikleri incelenirken Aralık 2018'de tespit edildi.[7] Gingsburg Eylül 18, 2020'de, 87 yaşında metastatik pankreas kanserinden doğan komplikasyonlardan ötürü öldü.[7][8][9] Ölümünden birkaç gün önce avukat torunu Clara Spera'a bir beyan dikte etti, bir kısmı şu şekildeydi: "Benim en önemli isteğim yeni bir başkan seçilene kadar yerime birinin atanmaması."[9][10]
Anma törenleri
Ginsburg'un ölümünün duyulmasından sadece saatler sonra yüzlerce insan Washington D.C.'deki Yüksek Mahkeme'nin önünde toplandı. Mournes Kaddish yas tutanlar tarafından okundu, "Amazing Grace" ve "America the Beautiful" gibi başka şarkılarla beraber ve liberal bir Yahudi yorumcu ondan "tzadeikes" olarak söz etti, doğruluğun temsili insan.[11] Başka şehirlerde de çeşitli anmalar gerçekleştirildi. Online anma törenleri farklı sosyal medya platformlarında oldu.[6] Diğer sabaha mahkemenin merdivenlerinde derme çatma bir anıt konuldu.[1][12][13]
19 Eylül'de Yüksek Mahkeme'de konmuş anı göstergeleri kaldırıldı ve binanın önüne barikat kuruldu.[2] Yaklaşık 2,500 insan o akşamki anma törenine katıldı. Gerçekleştirilen törendeki konuşmacılar arasında senatörler Kirsten Gillibrand (Demokrat, New York) ve Elizabeth Warren (Demokrat, Massachusetts) vardı. Warren Senato'nun çoğunluk liderini eleştirirken büyük alış topladı. Birçok konuşmacı kürtaj erişimine göndermelerde bulundu, Ginsburg'un taraf olduğu bir konu; Planned Parenthood'dan Jasmine Clemons "Kendi hayatım, geleceğim ve hayatım için en iyi kararı aldım. Bu Yargıç Ginsburg gibi kadınlar sayesinde mümkün oldu." dedi.[14]
ABD'de çeşitli gece nöbetleri düzenlendi.[2] Bazı toplantılar Women's March organizatörleri tarafından yerel mahkemelerde ayarlandı.[2] Yüzlerce insan Chicago'da,[15]Kingston, New York,[16]Portland, Maine,[17]Minneapolis[18][19] ve San Francisco[20]'da toplandı. Ginsburg'ün bir resmi ve "teşekkürler", "güç içinde uyu" mesajları New York'ta, New York Eyaleti Sivil Yüksek Mahkemesi'ne yansıtıldı.[6][21] Beyaz kırmalı dantel yakalar, Ginsburg'un giydikleri gibi, New York City'deki birkaç heykele giydirildi, özellikle New York Menkul Kıymetler Borsası'nın önündeki Fearless Girl (Türkçe: Korkusuz Kız) heykeline.[22]
Anıtlar ve haraçlar
Yargıtay'ın mahkeme salonu kapıları, Ginsburg'un koltuğu ve koltuğunun önündeki bankın her biri ölümünün ertesi günü siyaha büründü.
23 Eylül'de arka planda Kongre Binası ile Yüksek Mahkeme'de yarıya indirilmiş bir Amerikan bayrağı
1873 kadar erken bir tarihte Başyargıç Salmon P. Chase'nin vefatının ardından başlayan geleneğe göre Yüksek Mahkeme'nin mahkeme kapıları, Ginsburg'ün koltuğu ve önündeki bank siyahla örtülmüş.[23] Eylül 18'de Temsilciler Meclisi'nin sözcüsü Nancy Pelosi US.Capitol'daki bayrakların Ginsburg anısına yarıya çekilmesi talimatını verdi.[24] 19 Eylül'de Başkan Donald Trump da Ginsburg'ün defnedilmesine kadar tüm federal binalarda bayrakların yarıya çekilmesini söyledi.[25]
Ginsburg'ün ölümünden çok kısa sonra birçok heykel ve mekanların yeniden isimlendirilmesi teklifinde bulunuldu. Belediye başkanı Bill de Blasio, New York City'deki Brooklyn Belediye Binası'nın Brooklyn'de doğup büyümüş Ginsburg anısına yeniden adlandırılacağını söyledi.[26] Ayrıca New York valisi, Andrew Cuomo, Brooklyn'de Ginsburg'ün bir heykelinin dikileceğini söyledi.[27] Bir sanatçı ve lokasyon bulunması konusunda komisyon atacağını belirtti.[28][29]
New York eyaleti genelinde, 19 Eylül'de Ginsburg anısına birçok anıt mavi ışıkla aydınlatıldı, bu binaların arasında One World Ticaret Merkezi, Grand Central Terminali, Kosciuszko Köprüsü, Niagara Şelaleleri ve Mid-Hudson Köprüsü vardı.[30] Temsilci Raja Krishnamoorthi, Capital Rotunda'da Ginsburg'ün bir büstünün dikileceğini belirtti.[31] Minnesota'da başkan Jacob Frey ve St.Paul'da başkan Melvin Carter kendi şehirlerinde 21 Eylül'ü "Ruth Bader Ginsburg Günü" ilan ettiler.[32][33][34] 25 Eylül 2020'de New York şehrindeki Empire State Binası Ginsburg anısına kırmızı, beyaz ve mavi renkleriyle aydınlatıldı.[35][36][37]
Tepkiler
Amerika Birleşik Devletleri
Ginsburg'ün hukuktaki kariyeri Başyargıç John Roberts tarafından vurgulandı, onu "tarihe damga vurmuş bir nama sahip" olarak adlandırdı ve Yüksek Mahkeme'nin çok değer verilen bir iş arkadaşı kaybettiğini, ayrıca gelecek neslin onu "asla pes etmeyen ve kararlı adalet savaşçısı" olarak hatırlayacağından emin olduğunu söyledi.[38]
Hem Başkan Trump hem de başkan adayı Joe Biden Minnesota'da kampanyalarını yürütürken Ginsburg'ün ölüm haberi yayıldı. Trump o sırada mitingde konuşma yaparken Biden kampanya uçağında sıkıntılı bir Wi-Fi sistemiyle Wilmington, Delaware'e uçuyordu. Bunun sonucunda ikisi de haber duyulur duyulmaz açıklama yapamadılar; konuşma sonrası Trump Air Force One'a geçiyorken yorum yapabildi,[39] Biden da New Castle Airport'a iniş yaptıktan sonra. Trump Ginsburg'ün ölüm haberini ilk defa duyduğunda onun "harika bir hayata sahip harika bir kadın" olduğunu söyledi.[40] Biden gazetecilere ölümünün "çok üzücü bir haber" olduğunu söyleyerek en kısa sürede ardılının seçilmesi gerektiğini vurguladı.[39] Beyaz Saray da Ginsburg'ü öven bir beyanda bulundu, birçok şeye ilaveten, "Onun görüşleri, kadınların ve engellilerin yasal eşitliğini ilgilendiren kararları, bütün Amerikalıları ve birçok jenerasyondaki hukuki dehaları etkiledi." dendi.[41]
Sözcü Pelosi sempatisini belirtmek için Twitter'ı kullandı ve Ginsburg'ün ölümünü "demokrasimiz ve çocuklara daha iyi bir gelecek sağlamak için fedakarlık yapan ve çabalayan herkes için akıl almaz bir kayıp" olarak tanımladı.[42] Vali Cuomo Ginsburg'ü "gerçeği ve adaleti kutuplara bölünmüş bir dünyada kovalayan, sesi olmayanlara ses veren ve kenara nefret veya umursamamazlıktan ötürü itilmişleri yükselten biri" olarak tanımladı.[28][29]Hillary Clinton, Ginsburg Yüksek Mahkeme'ye ilk atandığı zamanki first lady, "onun gibi biri asla bir daha gelmeyecek" dedi.[43] 20 Eylül'de eski ABD Başkanı Bill Clinton, Ginsburg'ü Yüksek Mahkeme'ye atayan ve onunla ölümünden bir yıl önce Little Rock, Arkansas'da miting düzenleyen,[44][45] Ginsburg'ü Face The Nation'ın Margaret Brennan ile olan canlı programında andı ve diğer şeylere ilaveten "İnsanlar ona doğru çekiliyorlar, ona yöneliyorlardı, çünkü onun eşitlik ve adalete olan yaklaşımını hissediyorlardı ve düşündüler ki, şu anki politikanın aksine, o herkesi anlayabilecek seviyedeydi." dedi.[44]
21 Eylül'deki Fox & Friends yayını sırasında Başkan Trump, herhangi bir kanıt sunmadan Ginsburg'ün ölümünden önce dikte ettiği beyanın Demokrat Parti'nin Kongre'de bulunan Sözcü Pelosi, Senatör Schumer, New York'u temsil eden azınlık lideri ve California'dan temsilci Adam Schiff üyeleri tarafından hazırlanmış olabileceğini söyledi.[10] Demokratlar bu ithamı öfkeyle reddettiler. NPR muhabiri Nina Totenberg, Yüksek Mahkeme haberlerini ele alan ve Yargıç Ginsburg'ün son isteğinin orijinal raporunu yayımlayan bunu onayladı. Totenberg odada Ginsburg'ün torunu dışında doktoru gibi birçok tanık bulunduğunu söyledi.[46] Trump'ın ithamı sonrasında sosyal medyada hızlıca yayılan ve toplumda göz önündeki muhafazakar kişilikler tarafından da benimsenen bir komplo teorisi ortaya çıktı. Fox News muhabiri Tucker Carlson'a göre Yargıç Ginsburg'ün böyle bir ölüm isteğinde bulunması "acınası" olurdu ve böyle bir şey dediğine inanmıyordu.[47] Takibinde Texas'dan cumhuriyetçi Senatör Ted Cruz, ABD Senatosu'nun Ginsburg'u yücelten kararını ölmeden önceki isteğinden söz ettiğinden ötürü engellemek istedi.[48]
Uluslararası
Avrupa Komisyonu lideri Ursula von der Leyen, Ginsburg'ü "kadın haklarının, hukukun ve adaletin önderi" olarak tanımladı.[49] Kanada başbakanı Justin Trudeau şöyle yazdı: "Derinden korkusuz bir kadın hakları, eşitlik ve adalet savunucusu, Ruth Bader Ginsburg'ün etkisi muhakkak kuşaklar boyu hissedilecektir. Düşüncelerim ailesiyle, iş arkadaşlarıyla ve onun hayat boyu çalışmasından ilham almış herkesle beraber."[50] Fransız başkanı Emmanel Macron ise şöyle yazdı: "Gerçekten sıra dışı bir kadın aramızdan ayrıldı. Ruth Bader Ginsburg bütün hayatı boyunca adalet, cinsiyet eşitliği ve temel haklara saygı konusunda çalıştı. Onun bıraktığı inanılmaz miras uzun süre ilham kaynağımız olacaktır."[49] ABD'deki Alman konsolosu Emily Haber şöyle yazdı: "Almanya çoğu zaman Atlantik'in karşısına baktı- yalnızca ABD'ye değil, fakat bizzat Yargıç Ginsburg'e- kadınlar için bir önder, bir bayrak taşıyıcı, savaşçı."[49]Pedro Sanchez, İspanya başbakanı "en içten duygularını ailesine, adalet dünyasındakilere ve Amerikan halkına ilettiğini" söyledi.[49]
Cenaze işlemleri
Yüksek Mahkeme Binası
Ginsburg'ün tabutu halkın göreceği şekilde Yüksek Mahkeme Binası'nda iki gün tutuldu, 23-24 Eylül arasında.[51][52] Önceki yardımcı yargıçlar için olan seremoniler sadece bir gün sürmüştü, Başyargıç William Rehnquist veya yardımcı yargıçlar William J. Brennan Jr., John Paul Stevens, Antonin Scalia gibi.[3] Halka açık beklemesi ilk gün 11'den 22'ye, ikinci gün ise 9'dan 22'ye sürdü.[53] Ginsburg tabutu Yüksek Mahkeme'de sergilenen ilk kadın oldu.[54]
Cenazesi 23 Eylül'de sabah 9:30 civarında, tabutu Yüksek Mahkeme'ye vardığı zaman başladı. Temyiz yargıcı ve sonrasında Yüksek Mahkeme yargıcı olduğu zamandan yanında çalışan 100'den fazla hukuk memuru merdivenlerde dizildiler. Yüksek Mahkeme Polisi'nden sekiz subay tabutu taşıtı ve önceden oraya Abraham Lincoln'ün cenazesi için konulmuş olan catafalque'a yerleştirdiler.[55][56] Washington'daki Muhafazakar bir Yahudili sinagogundan, Adas Israel Cemaati üyesi Rabbi Lauren Holtzblatt seremoniye Psalm 23'ten bir yas şarkısı olan "Adonai Roi" ile başladı, hem İbranice hem İngilizce,[55] ve "El Malei Rachamim" ile bitirdi, vefat edenler ardından okunan ve merhametli bir Tanrı'dan söz eden dua.[57] Yargıç Ginsburg'ün eski hukuk memurlarından Ari Holtzblatt'in karısı rabbi,[58] Ginsburg'ü bir "Amerikan kahramanı" olarak tanımladı. Dedi ki, "Nadiren gelen peygamber sadece yeni bir dünya hayal etmez, ama bu yeni dünyayı yaşadığı süre boyunca gerçeğe dönüştürür. Bu Yargıç Ruth Bader Ginsburg'ün zekası ve öngörüşüydü."[55] Bunun takibinde Başyargıç Roberts Ginsburg'den "bir rock star... güçlü, cesur, savaşçı, kazanan ve aynı zamanda düşünceli, merhametli, dürüst" olarak söz etti. Bu kısa seromonide yer alan sekiz yargıcın yanında emekli yargıç Anthony Kennedy de bulundu.[56]
Saat 11 civarında Ginsburg'ün tabutu dışarı taşındı ve Yüksek Mahkeme merdivenlerinin tepesine yerleştirildi. Yüzlerce insan saygılarını göstermek için sıra beklediler.[55] Sırayı kontrol altına alabilmek için East Capitol Caddesi'ne metal bir barikat yerleştirildi. Kalabalık kapatılmış olan caddeyi 1'den 2.Cadde'ye kadar kapladı, 2.Cadde'nin kaldırımlarından Thomas Jefferson Binası'nın park alanına kadar uzandı. Bazıları Pennsylvania, Lousiana ve Vermont'tan gelmişti.[56] Bazı medya kişilikleri de o gün tabutu ziyaret ettiler, aralarında Başkan Yardımcısı Mike Pence ve karısı Karen Pence,[59]Bill ve Hillary Clinton vardı.[60] Büyük miktarda Demokrat Parti kanun yapıcıları da tabutu ziyaret ettiler, aralarında Senatör Schumer ile beraber Massachusetts'ten Senatör Ed Markey, Delaware'den Chris Coons ve Vermont'tan Patrick Leahy de vardı. Bernie Sanders, Vermont'tan bağımsız senatör ve Susan Collins, Maine'den Muhafazakar senatör de saygılarını ilettiler.[55]
Ertesi gün, Ginsburg'ün tabutu yeniden Yüksek Mahkeme basamaklarının tepesine yerleştirildi. Başkan Trump ve First Lady Melania Trump saat 10'dan önce tabutu ziyaret ettiler.[61] Bu saate kadar insanlar ziyaret için toplanmışlardı. Başkan Trump tabutun arkasında belirince kalabalıktan bazıları onu yuhaladılar.[62] "Trump'ı ele!",[63] "İsteğine saygı duy!" gibi sözler tekrarlandı, Ginsburg'ün dikte edilmiş son isteğine göndermede bulunularak.[59]
Meclis binası
Ginsburg'ün tabutu 25 Eylül'de ABD Kongre Binası'na taşındı, bu onura sahip ilk Yahudi ve ilk kadın oldu.[64][note 1] Başyargıç William Howard Taft'tan ki sonrasında 27.başkan seçilmişti, sonraki ilk yargıç oldu.[66][67] O günün sabahı tabutu bir cenaze arabasına yerleştirildi ve Yüksek Mahkeme Binası'ndan Capitol'e taşındı,[68] sadece sokağın karşısındaydı. Cenaze arabası devam etmeden önce Yüksek Mahkeme'nin önünde bir süre duraksadı.[69]
Saat 10 civarında, ABD ordusundan bir şeref taburu tabutu Capitol'ün merdivenlerinden National Statuary Salonu'na taşıdı.[68][70] Tabut yeniden Lincoln'ünü catafalque'una yerleştirildikten sonra[71] tabur Capitol Polisi ile yer değiştirdi, tabutun dört köşesinde durarak nöbet tuttular.[69] Sözcü Pelosi seromoniyi Ginsburg'ü öven bir konuşmayla başlattı.[64][72] Takibinde Ginsburg'ün en sevdiği opera şarkıcılarından Denyce Graves manevi "Deep River"'ı Laura Ward'ın piyano çalması eşliğinde söyledi.[64][72][73] İki gün önce Yüksek Mahkeme'de Ginsburg'e övgüler düzen Rabbi Holtzblatt bu sefer de Capitol'de böyle bir konuşma yaptı.[64][72] Sonrasında Graves, Gene Scheer'in "American Anthem"ini söyledi.[64][72] Seremoni şu anki ve önceki kaanun yapıcıların tabuta yaklaşıp saygılarını belirtmeleriyle bitti.[69][71] Bazı Cumhuriyetçiler de katılmalarına rağmen McConnell ve Meclis'in azınlık lideri Kevin McCarthy seremonide bulunmadılar.[64] Ginsburg'ün spor eğitmeni, eski bir ABD ordusu gazisi Bryant Johnson tabutun önünde 3 kere şınav çekti.[74][75] Ginsburg'ün tabutu orada bulunurken Capitol Polisi'nden iki kişi aralıksız tabutun yanında nöbet beklediler. Gece saat 12:50 gibi şeref taburu tabutu Capitol'dan dışarı, merdivenlerden aşağı taşıdılar ve polis arabaları eşliğinde ilerleyen bir cenaze arabasına yerleştirdiler, böylece topluma açık seremonilerin sonu gelmiş oldu.[76][77][78]
Arlington Ulusal Mezarlığı
Özel bir cenaze ve anma töreni gelecek hafta Arlington Ulusal Mezarlığı'na yerleştirilecek, Ruth Bader Ginsburg kocası Martin D. Ginsburg,[3][4] bir ABD ordusu gazisinin yanına defnedilecek.[79]
Ginsburg'un ölümünün ABD siyasetine etkisi
The Washington Post'ta James Hohmann Ruth Bader Ginsburg'ün ölümü ve yerine geçecek ABD Yüksek Mahkeme üyesinin seçiminin yakın oluşunun ABD politik arenasında "seismik" bir etki göstereceğini söyledi, özellikle de 2020 ABD başkanlık ve meclis seçimleri yaklaşıyorken.[80] The Financial Times Ginsburg'ün ölümünü zaten dengesiz olan seçime "daha da dengesizlik ekleyecek" olarak yorumladı.[81]
Ginsburg'ün ölümü Yüksek Mahkeme'de cumhurbaşkanlığı seçimlerine sadece 6 hafta kala bir boşluk oluşturdu ve halefinin seçimi ve atanması konusunda konuşmalara sebep oldu.[82][83][84] Özellikle şimdiye karar daha geride kalmış kürtaj konusu Ginsburg'ün ölümüyle beraber seçimdeki odak noktası haline geldi.[85][86][87]
Cumhuriyetçi tarafta Başkan Trump'ın Ginsburg yerine Yüksek Mahkeme'de yeni birini atama isteğinin hızı Evanjelikleri ve muhafazakarları önceden Trump'tan uzaklaşmış olmalarına rağmen bir araya getirdi. Beyaz Saray yetkililerinden birinin The Washington Post'a Ginsburg'ün ölümünden kısa süre sonra ilettiğine göre "Bu bütün sağı etkileyen bir durum. Mitt Romney'den en ağır MAGA Trump insanına kadar herkesi Trump'ın ihtiyacı tam da buyken bir araya getiriyor."[88]
Ölüm haberini takip eden saatlerde 20 milyondan fazla dolar, ActBlue bağış merkezi aracığılıyla çeşitli Demokrat politikacılara önceki rekor toplamdan 5 kat daha fazla bağışlandı.[89] ActBlue aracılığıyla yapılan bağışın 80 milyon civarına 24 saat içinde[90] çıktığı belirtildi, ölümünden dört gün sonra ise 100 milyon.[91] Bu miktarın yaklaşık 20 milyonu şu an Pod Save America'ya ev sahipliği yapan eski Obama yönetimi yetkilileri tarafından yürütülen "Get Mitch or Die Trying" çevrimiçi kampanyası aracılığıyla geldi.[91][92]
Trump'ın ve McConnell'ın hemen Ginsburg'ün halefinin seçimine özellikle seçimler bu kadar yakınken ve Merrick Garland'in 2016'daki ataması hatırlanırken odaklanmalarına sinirlenen birçok Demokrat, Demokrat aday başkanlığa seçildikten ve Meclis'in çoğunluğu demokrat olduktan sonra ABD Yüksek Mahkemesi'nin üye sayısının artırılmasını tartıştılar.[93][94]
Biden'ın başkanlık kampanyası, Yargıç Ginsburg'ün ölümü, devam eden COVID-19 pandemiği ve diğer sağlık koşullarıyla alakalı sıkıntıları, özellikle de Obamacare ya da Uygun Sağlık Yasası'nın Yüksek Mahkeme'de görülen, mahkemede duyuluşu seçim tarihinden bir hafta sonra gerçekleşecek California v. Texas davasını bir araya getirdiler.[95] Trump idaresi California v. Texas'ı Obamacare'i kaldırmak adına destekliyor. Biden de bu oldukça popüler, Obamacare'in parçasını kaldırmak isteyen Trump'ı eleştiriyor. Obamacare'in kaderi büyük ölçüde Ginsburg'ün mahkemeden ayrılığına bağlı, çünkü önceden Ginsburg Obamacare'i desteklediğini ve geçerliliğini belirtmişti.[96]
Hukuk analistleri ayrıca Yargıç Ginsburg'ün ölümü ve Yüksek Mahkeme'den ayrılığının birçok hukuki sıkıntının sonuçlarını farklı etkileyeceğini söyledi, örneğin posta ile kullanılan oy.[97] Başkan Trump Ginsburg'ün halefinin Ekim 3'e kadar kabul edilmesini ve seçim sonuçlarıyla alakalı tartışmaların da bitmesini beklediğini söyledi.[98] 26 Eylül'de Trump Barrett'ın adaylığını resmiyete döktü.[99][100]
Ayrıca bakınız
Biden yönetimi
Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesine adaylık listesi
Thurmond yönetimi
Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesine başarısız adaylıklar
^Baker, Peter (23 Eylül 2020). "Trump says he wants a conservative majority on the Supreme Court in case of an Election Day dispute". The New York Times. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2020. 'I think this will end up in the Supreme Court,' Mr. Trump told reporters at a White House event on social media, adopting an argument for quick action made by his ally, Senator Ted Cruz, Republican of Texas. 'And I think it’s very important that we have nine justices,' instead of the eight seats currently filled.