Rusya'daki Türk halkları
Rusya Federasyonu Özerk Türk Devletleri
Rusya Federasyonu Özerk Türk Devletleri veya Rusya Türkleri Rusya dahilinde yaşayan Türk halkları .
Rusya içerisinde yaşayan pek çok Türk kökenli halk bulunmaktadır. Bu halkların birçoğu özerk statüye sahiptir. Bunların yanında Rusya 'nın çeşitli şehirlerinde dağınık halde de yaşarlar. Rusya Federasyonu içinde yaşayan Türk kökenli halkların dört bölge yoğunlaştığı görülmektedir.
Tatar, Kazak Türklerinin yoğun olduğu Orenburg oblastı
Volga çevresi
Kafkas bölgesi
Sibirya
Altay çevresi
Rusya Federasyonu içinde yaşayan Türk halkları ve sıralaması
Rusya Federasyonu'nda yaşayan toplam nüfusun %8,6'sını Türk halkları oluşturmaktadır. Bu oran 12,2 milyon insana tekabül etmektedir. Bu nüfusun yaklaşık %50'sini Tatarlar oluşturmaktadır.
Sıra
Halk
Nüfus
Tüm Rusya'ya göre oranı
1-
Tatarlar
5.554.601
%3,83
2-
Başkurtlar
1.673.389
%1,15
3-
Çuvaşlar
1.637.094
%1,13
4-
Kazaklar
653.962
%0,45
5-
Azerbaycan Türkleri
621.840
%0,43
7-
Yakutlar
443.852
%0,31
8-
Kumıklar
422.409
%0,29
9-
Tuvalar
243.442
%0,17
10-
Karaçaylar
192.182
%0,13
11-
Özbekler
122.916
%0,08
12-
Balkarlar
108.426
%0,07
13-
Kafkas Türkmenleri ve Türkler
95.672
%0,06
14-
Nogaylar
90.666
%0,06
15-
Hakaslar
75.622
%0,05
16-
Altaylar
67.239
%0,02
17-
Yaka Türkmenleri
33.053
%0,02
18-
Kırgızlar
31.808
%0,05
19-
Şorlar
13.975
%0,01
20-
Gagavuzlar
12.210
%0,01
21-
Dolganlar
7.261
%0,01
22-
Kırım Tatarları
4.131
%0,00
23-
Tofalar
837
%0,00
Rusya Federasyonu içerisindeki yönetim birimlerinde Türk halkları
Özerk Cumhuriyetlerde Türk halkları
Rusya Federasyonuna bağlı özerk cumhuriyetlerdeki Türk halklarının oranı listelenmiştir:
Bayrak
Cumhuriyet
Konumu
Türk halkları oran
Türk nüfusu
En çok bulunan grup
Diğerleri
Adige
Kafkasya
%0,7
~5.000
Tatar
-
Altay Cumhuriyeti
Altaylar
%41,2
~85.000
Altaylı
Kazak, Teleüt, Tuba, Telengit
Başkurdistan
Volga
%56,3
~2.300.000
Başkırt
Tatar, Çuvaş
Buryatya
Altaylar
%0,8
~9.000
Tatar
-
Çeçenistan
Kafkasya
%0,9
~9.000
Kumık
-
Çuvaşistan
Volga
%70,2
~930.000
Çuvaş
Tatar
Dağıstan
Kafkasya
%20,3
~520.000
Avarlar(Kafkasya halkı)
Nogay , Azeri , Kumık
İnguşetya
Kafkasya
%0,1
~1.000
Kumık
Nogay, Balkar
Kabardin-Balkar
Kafkasya
%12,3
~110.000
Balkar
Karaçay
Kalmuk
Kafkasya
%2,8
~9.000
Kazak
Türkmen, Nogay
Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti
Kafkasya
%42,4
~180.000
Karaçay
Nogay, Tatar
Karelya
Baltık
%0,1
-
Tatar
-
Hakasya
Altay
%14,3
~75.000
Hakas
Tatar
Komi Cumhuriyeti
Ural
%2,8
~30.000
Tatar
Çuvaş, Azeri
Mari El
Volga
%7,2
~50.000
Tatar
Çuvaş
Mordovya
Volga
%5,2
~50.000
Tatar
-
Kuzey Osetya
Kafkasya
%1,8
~ 13.000
Kumık
-
Yakutistan
Sibirya
%48,3
~450.000
Yakut
Dolgan, Tatar, Başkırt, Azeri, Çuvaş, Özbek
Tataristan
Volga
%56,4
~2.300.000
Tatar
Çuvaş, Başkırt, Azeri, Özbek, Kazak
Tuva
Altay
%78,1
~235.000
Tuva
Hakas
Udmurtya
Volga
%7,1
~110.000
Tatar
-
Kraylardaki Türk halkları
Rusya Federasyonunu oluşturan kraylardaki (Türkçesi; bölge veya eyalet) Türk halklarının oranı listelenmiştir:
Bayrak
Kray=Eyalet
Konumu
Türk halkları oran
Türk nüfusu
En çok bulunan grup
Diğerleri
Altay Kray
Altay
%1,1
~23.000
Tatar
Kazak
Kamçatka Kray
Uzakdoğu
%0,9
~3.000
Tatar
-
Khabarovsk Kray
Uzakdoğu
%0,6
~9.000
Tatar
-
Krasnodar Kray
Kafkasya
%1,1
~55.000
Tatar
Türkmen, Azeri, Çuvaş, Özbek, Kırım Tatarı
Krosnajarski Kray
Sibirya
%3,8
~105.000
Tatar
Dolgan, Azeri, Çuvaş, Hakas, Kırgız, Başkırt, Yakut, Özbek, Kazak, Tuva.
Perm
Ural
Primorsky Kray
Uzakdoğu
%1,5
~35.000
Tatar
Azeri, Çuvaş, Başkırt, Özbek, Kazak.
Stavropol Kray
Kafkas
%4
~95.000
Nogay
Karaçay, Azeri, Türkmen, Tatar.
Zabaykalsky Kray
Altay
%2,7
~25.000
Tuva
Tuva, Tatar.
Oblastlardaki Türk halkları
Rusya Federasyonu içinde Türklerin yoğun olarak yaşadığı oblastlar şunlardır: Astrahan, Orenburg, Samara, Ulyanovsk, Çelyabinsk, Omsk, Tümen, Kurgan ve Amur olarak sayılabilir. Örneğin; Astrahan Oblastı'nın %27'si, Ulyanaovsk Oblastı'nın %22'si Türk halklarından oluşmaktadır.
Rusya Federasyonunu oluşturan oblastlardaki (Türkçesi; yöre veya il) Türk halklarının oranı listelenmiştir:
Bayrak
Oblast=İl
Konumu
Türk halkları oran
Türk nüfusu
En çok bulunan grup
Diğerleri -
Amur
Uzakdoğu
%6,2
~7.000
Tatar
Tuva
Arkhangelsk
Baltık
%0,08
~1.000
Tatar
-
Astrahan
Hazar
%27,3
~270.000
Kazak
Tatar, Azeri, Nogay, Türkmen, Kumuk, Özbek, Astrahan Tatarı, Kafkas Türkmenleri
Belgorod
Batı
%0,8
~13.000
Azeri
Kafkas Türkmeni, Tatar.
Bryansk
Batı
%0,3
~5.000
Azeri
Tatar
Çelyabinsk
Volga
%12,3
~390.000
Tatar
Başkırt, Kazak, Çuvaş, Azeri, Özbek
Irkutsk
Altay
%0,01
~850
Tofa
Ivanovo
Merkez
%1,1
~13.000
Tatar
Azeri, Çuvaş
Kaliningrad
Batı
%0,8
~10.000
Tatar
Azeri, Çuvaş, Kazak, Özbek
Kaluga
Batı
%1
~11.000
Tatar
Çuvaş, Azeri,
Kemerovo
Altay
%1,4
~25.000
Tatar
Çuvaş
Kirov
Merkez
%2,4
~30.000
Tatar
-
Kostroma
Merkez
%0,6
~4.200
Tatar
Azeri
Kurgan
Volga
%5,7
~60.000
Tatar
Başkırt, Kazak
Kursk
Batı
%0,4
~4.700
Azeri
Tatar, Türk
Leningrad
Baltık
%0,9
~14.000
Tatar
Azeri, Özbek, Kazak
Lipetsk
Merkezi
%0,4
~5.200
Azeri
Tatar
Magadan
Uzakdoğu
%2,1
~3.600
Tatar
Azeri, Yakut, Çuvaş, Başkırt
Moskova Oblast
Merkez
%1,2
~130.000
Tatar
Çuvaş, Kazak, Özbek.
Murmansk
Baltık
%1,4
~12.000
Tatar
Azeri
Nijni Novgorod
Merkez
%2,3
~62.000
Tatar
Çuvaş
Novgorod
Merkez
%0,5
~4.000
Tatar
Azeri
Novosibirsk
Altay
%1,2
~30.000
Tatar
Kazak, Azeri, Çuvaş
Omsk
Altay
%7,1
~142.000
Kazak
Tatar, Azeri, Çuvaş
Orenburg
Volga
%19,1
~400.000
Tatar
Kazak, Başkırt, Çuvaş, Azeri, Özbek
Oryol
Batı
%0,4
~3.500
Tatar
Azeri
Penza
Volga
%2,1
Tatar
Pskov
Baltık
%0,3
~2.300
Tatar
Azeri, Çuvaş
Rostov
Kafkasya
%1,5
~75.000
Kafkas Türkmenleri (Türk)
Tatar, Azeri, Kazak, Çuvaş
Ryazan
Merkez
%1,2
~10.000
Tatar
Azeri, Çuvaş
Sakhalin
Uzakdoğu
%1,6
~6.000
Tatar
Azeri
Samara
Ural
%10,8
~310.000
Tatar
Çuvaş, Azeri, Kazak, Başkırt, Özbek
Saratov
Volga
%6,5
~170.000
Kazak
Tatar, Çuvaş, Azeri, Başkırt, Özbek.
Smolensk
Batı
%0,4
~4.000
Tatar
Azeri
Sverdlovsk
Ural
%5,5
~240.000
Tatar
Başkırt, Azeri, Çuvaş, Özbek, Kazak
Tambov
Volga
%0,7
~8.000
Çuvaş
Tatar, Azeri
Tomsk
Sibirya
%2,3
~24.000
Tatar
Azeri
Tula
Merkez
%0,9
~14.000
Tatar
Azeri, Çuvaş
Tver
Merkez
%1
~13.000
Tatar
Azeri, Çuvaş
Tümen
Ural
%12,3
~390.000
Tatar
Başkırt, Azeri, Çuvaş, Kazak, Kumık, Sibirya Tatarı, Özbek, Nogay, Kırgız, Gagavuz
Ulyanovsk
Volga
%22,3
~320.000
Tatar
Başkırt, Azeri.
Vladimir
Merkez
%0,9
~14.000
Tatar
Azeri, Çuvaş
Volgograd
Volga
%4,1
~95.000
Kazak
Tatar, Azeri, Çuvaş
Vologda
Merkez
%0,3
~3.600
Azeri
Tatar
Voronezh
Batı
%0,7
~18.000
Azeri
Tatar, (Kafkas Türkmeni) Türk, Çuvaş
Yaroslavl
Merkez
%1,1
~12.000
Tatar
Azeri
Federal Şehirlerdeki Türk Halkları
Rusya Federasyonunu oluşturan iki federal şehirde yaşayan (Türkçesi; yöre veya il) Türk halklarının oranı listelenmiştir:
Bayrak
Federal şehir
Konumu
Türk halkları oran
Türk nüfusu
En çok bulunan grup
Diğerleri
Moskova
Merkez
%3,1
~310.000
Tatar
Azeri, Özbek, Çuvaş, Kazak, Başkırt...
Sankt-Peterburg
Baltık
%1,3
~63.000
Tatar
Azeri, Çuvaş
Özerk Oblastlardaki Türk Halkları
Rusya Federasyonunu oluşturan özerk oblastlardaki (Türkçesi; özerk yöre veya özerk il) Türk halklarının oranı listelenmiştir:
Bayrak
Özerk İl
Konumu
Türk halkları oran
Türk nüfusu
En çok bulunan grup
Diğerleri
Yahudi Özerk İli
Uzakdoğu
%1,3
~2.500
Tatar
Azeri, Çuvaş, Başkırt, Özbek
Özerk Okruglardaki Türk Halkları
Rusya Federasyonunu oluşturan özerk okruglardaki (Türkçesi; özerk yöre veya özerk ilçe) Türk halklarının oranı listelenmiştir:
Bayrak
Özerk Okrug
Konumu
Türk halkları oran
Türk nüfusu
En çok bulunan grup
Diğerleri
Çukotka
Sibirya
%3,6
~2.200
Çuvaş
Tatar, Başkırt, Azeri
Nenets
Ural
%0,7
~250
Tatar
-
Rusya Federasyonunun yeni oluşturulmuş olan kraylardan (Eyaletlerinden) biri olan Krasnoyarsk Kray' ın özerk bölümlerinde yaşayan Türk halkları listelenmiştir:
Bayrak
Bölümleri
Konumu
Türk halkları oran
Türk nüfusu
En çok bulunan grup
Diğerleri
Taymir
Sibirya
%15,2
~7.250
Dolgan
Tatar, Azeri
Evenk
Sibirya
%7,3
~1.200
Yakut
Tatar, Hakas
Krasnoyarsk
Sibirya
%3,3
~95.000
Tatar
Özbek, Kazak, Hakas
Rusya Federasyonunun oblastlarından biri olan Tümen Oblastı nın özerk bölümlerinde yaşayan Türk halkları listelenmiştir:
Bayrak
Bölümleri
Konumu
Türk halkları oran
Türk nüfusu
En çok bulunan grup
Diğerleri
Khanty-Mansi
Ural
%15,1
~250.000
Tatar
Başkırt, Azeri, Çuvaş, Kumık, Özbek, Kazak, Nogay, Kırgız, Gagavuz, Türk.
Yamalia
Ural
%8,6
~45.000
Tatar
Azeri, Başkırt
Tümen
Ural
%8,4
~100.000
Tatar
Başkırt, Azeri, Çuvaş, Kumık, Özbek, Kazak, Nogay, Kırgız, Gagavuz, Türk.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Tablolardaki veriler İngilizce Wikipedia'nın Rusya'nın idari bölümleri ile ilgili maddelerinden derlenmiştir. Söz konusu veriler aynı zamanda Rusya devleti'nin 2002 tarihli resmi verileridir.