Roma festivalleri ya da Latince söylenişiyle feriae, Roma İmparatorluğu'nda yılın belli zamanlarında farklı tanrısal varlıklar için kutlanılan bayram ya da festival günleridir. Bu festivallerin en önemlileri Saturnalia(günümüzde Noel) ve Consualia, Lupercalia ve Bona Dea kutlamalarıdır.
Festivallerin özellikleri
Roma Feriae kutlamaları halka açık ya da kapalı olabiliyordu. Halka açık olanların en önemli farkı, masraflarının kamu bütçesinden karşılanmasıydı.
Roma festivalleri üç farklı türdedir:
Stativae, yılın belli bir günü ya da belli bir mevsimde yapılan festivaller.
Conceptivae, yılın değişken zamanlarında düzenlenebilen festivaller. Bunun bir örneği, hangi gün düzenleneceği hakimler ya da rahipler tarafından zamanı belirlenen paskalya şenlikleridir.
Imperativae, şehrin yöneticileri tarafından düzenlenen ve özel bir olayı anma ya da kutlama amacıyla yapılan festivaller.
Roma festivallerinin tarihleri
Ocak
1 Ocak (MS 153 yılından itibaren): Roma konsüllerinin göreve başladığı gün. Bugün aynı zamanda Esculapio ve Veiove festivalleri de kutlanmaktadır.
9 Ocak, Agonalia: Janus onuruna bir siyah koçun kurban edildiği bayram. Agonalia yılda dört kez ve her birinde farklı bir tanrı için düzenlenirdi.
Şubat
7-17 Şubat, Fornacalia: Fırıncıların koruyucu tanrısı Fornace'nin onuruna düzenlenen festival.
13-15 Şubat, Lupercalia: Bereketin koruyucusu Lupercus için düzenlenirdi.
13-21 Şubat, Parentalia: Aile büyüklerini anmak adına yapılan bayram.[1]
22 Şubat, Caristia: Aile bireyleri arasında sevgi ve şefkate adanan festival.
Mart
1 Mart: Roma takviminin ilk günü. Bugün Vesta için yakılan ateş tazelenirdi.
15-16 Mart, Bacchanalia: Roma'nın MÖ 496 yılında yaşadığı kıtlık sonucu Sibylla kitaplarına danışılarak Roma'ya getirdikleri kutsal üçlüden tanrı Bacchus adına yapılan dinsel ayin ve bayram. Antik Yunanlar'da Dionysos adına düzenlenen kutlamaların devamıdır.[2] Bacchanalia festivali kontrolden çıkan gizem ritüellerinden dolayı M.Ö. 186 yılında senato tarafından yasaklanmıştır. Daha sonra bu festivalin yerine eski bir festival olan Liberalia festivali düzenlenmeye başlanmıştır. 17 Mart tarihinde düzenlenen bu festivalde, gençlerin toga giymesi ve Bacchus adına geçit alayları düzenlenmesi gibi etkinlikler yapılırdı.[3]
17 Mart, Agonalia: Yılda dört kez yapılan bu festival, mart ayında Mars onuruna düzenlenirdi.
30 Mart: Sağlık tanrıçası Salus için düzenlenen festival.
Nisan
1 Nisan, Veneralia: Aşk ve güzellik tanrıçası Venüs'ün onuruna yapılan festival.[1]
Mayıs
21 Mayıs, Agonalia: Agonalia festivallerinin üçüncüsü Veive adına düzenlenirdi.
23 Mayıs, Tubilustrium: Roma askeri sefer mevsiminin başında düzenlenen bu festival; ateşin ve yanardağların, sanatın, silahların, demirin ve tanrılarla kahramanların zırhlarının üreticisi olan Vulcanus'un onuruna düzenlenirdi.
Haziran
11 Haziran, Mater Matuta: Şafak vakti ve sabahın tanrıçası olan Mater Matuta, aynı zamanda doğumların da koruyucusuydu. Sadece bakire kız ve yeni evlenmiş kadınların katılabildiği bu festival, her yıl 11 Haziran'da düzenlenirdi.
Temmuz
5 Temmuz, Poplifugia: Roma'nın Galyalılarca yağmalanması ve sonrasındaki kurtuluşunun (MÖ 390) şerefine, tanrı Jüpiter'i onurlandırmak için kutlanırdı.
7 Temmuz, Caprotinia Festivali. Iuno onuruna düzenlenen ve hizmetçi kadınların ön planda olduğu festival.[1]
Ağustos
19 Ağustos, Vinalia Festivali. Jupiter ve Venüs adına düzenlenirdi. Şarabın ön planda olduğu bir festivaldir.[1]
21 Ağustos, Consualia: Tohumların koruyucusu Consus'un onuruna yarışmaların yapıldığı gün.
Kasım
24 Kasım, Brumalia: Bacchus adına kutlanan, kış mevsimi başlangıcı festivali. Bacchus'a bu dönemde keçiler kurban edilirdi.
