River Jude Phoenix (d. 23 Ağustos 1970 - ö. 31 Ekim 1993), Amerikalıoyuncu, müzisyen ve aktivisttir.
İlk yılları
Phoenix'in babası John Bottom ve annesi Arlyn Sharon Dunetz 1960'ların sonunda Güney Amerika'da misyonerlik çalışmalarını yürütüyorlardı. ABD'ye dönüşte "Phoenix" soyadını aldılar ve oğulları River Phoenix, River Jude Bottom adıyla dünyaya geldi. Jude adı Beatles şarkısı olan "Hey Jude"dan geliyordu. 1974 yılında Teksas'ta kız kardeşi Rain Phoenix dünyaya geldi. Aile misyonerlik çalışmaları yüzünden her zaman yer değiştiriyordu. Meksika ve Porto Riko'ya taşındılar. Bu arada Joaquin Phoenix de doğdu. 4. kardeş Liberty Butterfly'ın doğduğu Venezuela'da parasızlıktan River daha 6 yaşındayken, kız kardeşi Rain ile sokaklarda gitar çalarak para kazanmaya çalışıyordu. Amerika'ya dönüşten sonra 1978'de Summer Joy adlı beşinci kardeş de dünyaya geldi. River'ın babasının geçirdiği bir rahatsızlıktan dolayı işi bırakması aileyi ekonomik olarak çökertti.
1979'de ailesi River'ı yapımcıların önüne çıkarttı. River orada şarkılar söyledi. Yapımcıların dikkatini çekse de bir sonuç vermedi. Bu dönemlerde aklında müzisyenlik olan River Phoenix oyunculuğa da merak sardı. 1980'de yine kardeşi ile şarkı söylerken dikkat çekti ve "Real Kids" adlı bir TV şovuna kardeşi ile şarkı söylemek amacıyla çıktı. Program uzun sürmese de Phoenix dikkat çekti ve birçok dizide küçük roller aldı.
Oyunculuk yılları
1985'te ilk filmi olan Genç Astronotlar'da rol aldı. River'ın bu başarısı sayesinde diğer kardeşleri de dizilerde ve sinema filmlerinde yavaş yavaş boy gösteriyorlardı. 1986'da Benimle Kal filminde oynadı. Stephen King'in Ceset öyküsünden sinemaya uyarlanan film, 4 tane ergenlikte olan gencin bir ceset bulmak için geçirdikleri macerayı anlatıyordu. Yönetmen Rob Reiner, River Phoenix'e 4 çocuğun en olgunu ve o küçük çetenin lideri rolünü verdi. Film büyük bir başarı kazanırken River Phoenix'te eleştirmenler tarafından çok beğenildi ve artık bir şöhret oldu.
River ve ailesi, gelecek film için senaryoları çok dikkatli okuyorlardı. Birçok senaryo içinde Sivrisinek Sahili'ni kabul ettiler ve bu film de 1986'da yayınladı. River filmde Harrison Ford ve ilk kız arkadaşı olan Martha Plimpton ile oynamıştı. Bu sırada kardeşleri Rain, Summer ve Leaf filmlerde oynamaya devam ediyordu.
Artık bir genç olan River Phoenix 1988'de Uzun Bir Gece adlı filmde bir serseriyi oynayarak çocuk rollerinden ayrıldığını göstermişti. Film sırasında film müziğini yapmakla uğraşan River Phoenix müzikteki yeteneği ile de dikkat çekti ve kardeşi Rain ile birlikte Aleka's Attic adlı bir müzik grubu kurdu.
Aynı yıl önceki filminin tam tersi olarak yeni filmi Casus Aile'de dürüst bir çocuğu oynadı. Rol arkadaşı Sidney Poitier ile iyi bir arkadaşlık kurdu. Poitier ona hep hayat hakkında nasihatlar veriyordu. Yine aynı yıl Boşu Boşuna filminde sevgilisi Marthr Plimpton ile oynadı.
Bu dönemlerde kendini müziğe verdi. 1989'da Harrison Ford'un küçüklüğü yani Indiana Jones'un küçüklüğü olarak Indiana Jones: Son Macera filminde kısa bir rol aldı. Filmden sonra grubu Aleka's Attic ile bir turneye çıktı.
1989'da River, Boşu Boşuna ile En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Oscar'ına aday gösterildi. Törene sevgilisi ve rol arkadaşı Plimpton ile gitti ancak ödülün sahibi olamadı. 18 yaş 176 günlük iken Oscar'a aday gösterilen Phoenix, 2008 itibarıyla halen bu dalda Oscara en genç aday gösterilen 6. kişidir. Ölümüne Sevmek filmi çekimleri sırasında da sevgilisinden ayrıldı. 1990'da yayınlanan filmden sonra Sue Solgot ile çıkmaya başladı, grubuna ağırlık verdi ve zamanını ailesiyle geçirdi.
1990 tarihli Dogfight'ta saçlarını kazımış ve artık gençlerin sevgilisi olmayacağını gösteren roller seçmeye başlamıştı. 1991'de en önemli filmi Benim Güzel Idaho'm'u çekti. Gus Van Sant'ın yönettiği ve Keanu Reeves ile başrolünü paylaştığı bu filmde bir eşcinsel fahişe rolünde oynadı. Bu rolü kabul ettirmek için Gus Van Sant River'ın menajerlerinden habersiz gizlice River'a ulaşmışlardı. Yeni rollerde oynamak isteyen River da senaryoyu okuyup rolü kabul etmişti.
Bu filmden sonra Aleka's Attic'in en büyük turnesine çıktı. Bir yandan da sıkı bir vejetaryen olduğu için hayvan hakları ile ilgili büyük çalışmalar yapıyor ve bağışta bulunuyordu. Aynı şekilde yağmur ormanlarının korunmasına da yardım ediyordu. Aynı zamanda ada satın almıştı.
1991'de Sessiz Dil filminin çekimlerini bitirdi ancak film 1994'te ölümünden sonra yayınlanacaktı. 1992 tarihli büyük bütçeli Şifreciler filminde dostu Sidney Poitier ile tekrar oynadı. Zaman sorunu yüzünden sevgilisi Sue Solgot'tan ayrılan River, aynı yıl Aşk Denen Şey filminde oynadı ve 1993'te vizyona girdi. Yayınlanan filmden sonra Aleka's Attic, son turnelerine çıktı ve stüdyoda şarkılar kaydetti ama bu şarkılar yarım halde kaldılar.
Dark Blood filminin setinden çıktıktan sonra kardeşleri Rain ve Joauqin ile Johnny Depp'in sahip olduğu "The Viper Room" adlı bara gittiler. Saat 12'yi geçip 31 Ekim olduğunda River eroin ve kokain aldı ve burnundan çekip tuvalette birden kusmaya ve nefes alamamaya başladı. Rain onu dışarıya çıkarır ve Joaquin ambulans çağırdı. Ancak saat gece 01:51'de River Phoenix hayatını kaybetti. Otopsi sonucu aşırı dozdan öldüğü ortaya çıktı. Ailesinin düzenlediği cenaze töreni sonrası bedeni yakılıdı ve külleri ailesine aldığı çiftlikte savruldu.
Bilgiler
Dark Blood çekimleri 1993 yılında sürerken ünlü oyuncunun zamansız ölümü nedeniyle tamamlanamadı. İzleyici karşısına ilk kez 2012'de Hollanda'da çıkan filmin uluslararası prömiyeri de şubat ayında Berlin Film Festivali'nde yapıldı. Çekimlerin eksik kalan bölümlerini yönetmen George Sluizer'in sözlü anlatım yoluyla tamamlandı. Yapım 2013 yılında ABD'de vizyona girdi.
Red Hot Chili Peppers üyeleri ile iyi arkadaştı, Flea onunla birlikte My Own Private Idaho'da oynamıştı. Ayrıca öldüğü zaman ambulansta yanındaydı. John Frusciante ile Height Down adlı bir şarkı söylemiştir. Ayrıca Smile from the streets you hold şarkısını da ona adamıştır. Grup, One Hot Minute albümünde Transcending şarkısını da ona adamışlardı. Aynı zamanda R.E.M. de Monster albümünü River Phoenix'e adamıştır.
Total Eclipse ve Safe Passage adlı iki film için başrol olarak düşünülüyordu.
Natalie Merchant kendisi hakkında River adlı bir şarkı yazmıştır. Milton Nascimento, Nada Surf ve rapçi Tyler the Creator'da de River Phoenix'e adadığı şarkıları vardır. Rufus Wainwright da ona Matinee Idol adlı bir şarkı yapmıştır.