Muhammed Eyüb Han (14 Mayıs 1907 - 19 Nisan 1974), Pakistanlı asker ve siyasetçi. 1958-1969 arasında Pakistan cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.
Hindistan'ın Uttar Pradeş eyaletindeki Aligarh Müslüman Üniversitesi'nde ve İngiltere'de, Sandhurst'teki İngiliz Kraliyet Askeri Okulu'nda öğrenim gördü. 1928'de Hindistan Kara Kuvvetleri'nde subay oldu. II. Dünya Savaşı'nda Myanmar'da bir tabura kumanda etti ve 1947'de İngiliz Hindistanı'nın bölünmesinden sonra Pakistan ordusunda önce tuğgeneral (1948), ardından başkomutan olarak (1951) hızla yükseldi. Bu arada kısa süre de savunma bakanlığı yaptı (1954).
Pakistan'da birkaç yıl süren siyasi kargaşadan sonra, 1958'de ordu desteğiyle anayasayı fesheden devlet başkanı İskender Mirza tarafından sıkıyönetim başkomutanlığına atandı. Muhammed Eyüb, kısa bir süre sonra kendini devlet başkanı ilan etti ve Mirza sürgüne gönderildi. Yönetimi yeniden düzenleyen Eyüb Han, tarım reformları yapıp sanayiyi canlandırarak ülke ekonomisini iyileştirmeye girişti. Ayrıca yabancı yatırımlar da teşvik edildi.
Eyüb Han, 1960'ta temel demokrasiler sistemini yürürlüğe koydu. Sistem yönetimle bireyler arasında bağlantı sağlamayı amaçlayan yerel özerk organlardan oluşan Üyeleri 800-1.000 kişilik seçmen gruplarınca seçilecek birincil yönetim birimleri, yerel işleri yürütecekti. Seçilen bu birimler arasında yapılan ulusal referandumla Eyüb Han'ın devlet başkanlığı onaylandı. Aynı sistemle Eyüb Han 1965'te, karşısında Muhammed Ali Cinnah'ın kızı Fatıma Cinnah önderliğinde birleşen bir muhalefet olmasına karşın yeniden seçildi.
1962'deki Çin-Hindistan anlaşmazlığı sırasında ABD Hindistan'ı yeniden silahlandırmaya başlayınca, Çin ile yakın ilişkiler kurdu; bu ülkeden önemli ölçüde askeri yardım aldı. Bu arada, Cemmu ve Keşmir konusunda Hindistan ile giderek kızışan anlaşmazlık, 1965'te savaşa yol açtı. İki hafta süren savaştan sonra taraflar Birleşmiş Milletler'in çağrısıyla ateşkes imzalayarak bir sınır anlaşmasına vardılar.
Oy hakkı kısıtlamaları üzerine çıkan öğrenci ayaklanmaları ve Keşmir'in alınamaması, ülke içindeki huzursuzluğu iyice artırdı. Bunun üzerine 1968 sonunda Eyüb Han, seçimlere katılmayacağını açıkladı. Karışıklıkların sürmesi üzerine 26 Mart 1969'da istifa ederek yerini ordu başkomutanı Yahya Han'a bıraktı.
Kaynakça
