Mareşal Emin Paşa

Emin Paşa (Rusça. Эмин паша), 19.yüzyılın ilk yarısında Osmanlı İmparatorluğu'nun en saygın bilim adamlarından biri olan siyasi bir figür ve bilim insanıdır. Seçkin bir matematikçinin oğludur. Cambridge Üniversitesi'nden mezun olan ilk Kırım Tatarı'dır.^[1]

Biyografisi

Emin Rıfkı, 1780-1790'lı yıllarda doğduğu tahmin edilmektedir, ancak doğumunun kesin tarihi bilinmemektedir.

1835 yılına kadar İstanbul Sultan Akademisi'nde okudu. Sultan Akademisi'nde temel bir Avrupa eğitimi almak için İngiltere'ye bir grup genç öğrenci göndermeye karar verildiğinde, seçilen adaylar arasında o zamanlar bile büyük umutlar veren Emin Bey'de vardı.

Cambridge Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesi'ne kayıt olduktan sonra, Emin Bey kısa bir süre sonra en iyi öğrencilerden biri oldu. Üniversiteden mezun olduktan sonra, Cambridge öğretim görevlisi olarak görev yapmak için Rektörlüğe bir diploma (Fransızca yazılmış) gönderdi. Çalışmaları çok takdir edildi ve eğitim görevlisi oldu. Kısa bir süre sonra öğretim faaliyetlerine başladı, ancak bu hizmeti bilinmeyen nedenlerden dolayı kısa sürdü. Ve bu durum onu Osmanlı İmparatorluğu'na geri döndürdü.^[2]

İstanbul'a döndükten sonra, Emin Bey Tümgeneral unvanını aldı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri eğitim kurumlarında sektörün önde gelen askeri okullarından biri olan Sultan askeri okulu Müdürü olarak atandı. Kısa sürede Fen Bilimleri ve askeri alanda en yetkili Osmanlı bilim adamlarından biri haline geldi. Birkaç yıl sonra, Emin Bey artık bir dizi askeri eğitim kurumunun üst düzey yetkililerinden biri olur ve bir süre sonra Paşa'nın Onursal unvanını almaya hak kazanır. Sonradan Askeri Konsey üyesi ve daha sonra da Başkanlığına atanmıştır.

Emin Paşa, 19. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı İmparatorluğu'nun yeni entelektüel kesimin en parlak temsilcilerinden biri oldu. Sultan ve Divan, onun eğitim ve askeri alanındaki hizmetini çok takdir eder. Zamanla, başka bir Onursal Devlet organı olan Meclis'e ve aynı zamanda Devlette eğitimi yöneten Maarif Teşkilatına önderlik etti.^[3]

Mareşal Emin Paşa Rumeli'deki Osmanlı birliklerine komuta etti ve sonra Şam Valisi oldu. 1851 yılında vefat etti. Vefatından sonra Emin Paşa geride matematik, fizik ve askeri sanat üzerine bir dizi yayınlanmış bilimsel makale bıraktı.

Kaynakça

1. "ВИДАТНІ КРИМСЬКІ ТАТАРИ ОСМАНСЬКОЇ ІМПЕРІЇ". 27 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
2. "Крымские татары в общественно-политической жизни Османской империи". 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
3. Усеинов Мемедула Адилович. Математик Хусейн Рыфкы Тамани ибн Мухаммад ибн Кырым Гази // Золотоордынское обозрение. — 2015. — Т. 03 — История. Исторические науки, № 3. — С. 143-150. УДК:929.23.