James Fenimore Cooper

James Fenimore Cooper

James Fenimore Cooper (d. 15 Eylül 1789, Burlington, New Jersey, ABD) - (ö. 14 Eylül, 1851), Amerikalı yazardır. Erken 19. yüzyıl Amerikalı yazarıdır. Denizcilikle ilgili romanlar, tarih araştırmalar, siyasal ve sosyal eleştiri niteliği taşıyan romanlar yazdı.

Yaşamı

New Jersey'de çok sayıda mülkü olan zengin bir ailenin 12 çocuğundan yetişkin olana denk hayatta kalabilen yedisinden biri olarak dünyaya geldi. Annesinin adı Elizabeth Fenimore Cooper, babasınınki William Cooper'dır. Yazar, ileride annesinin kızlık adı olan Fenimore'u kendi adına ikinci ad olarak eklemiştir.

Kökleri, ABD'ye 1600lü yıllarda yerleşmiş olan, İngiliz Kuvaykır mezhebine mensup bir topluluğa dayanır. Babası William Cooper, o daha bir yaşındayken, New Jersey'deki mülklerini satıp yukarı NewYork'a taşındı ve orada yeni bir yerleşim kurarak ABD'ye yeni gelen göçmenlere mülk sattı. Cooperstown adını verdiği yerleşimin kurucusu oldu. Aynı zamanda bir hakimdi ve 1795'te ve 1799'da, ABD'nin 4. ve 6. Kongrelerinde kongre üyesi olarak yer alan bir devlet adamıydı.[1]

İmtiyazlı bir ailenin çocuğu olarak James, Albany'de bir özel okulda okudu. On üç yaşında Yale Koleji'nde eğitim görmeye başladı.[2] Bu okuldaki üçüncü yılında, yaptığı şakalar yüzünden (sınıfa bir eşek getirmek gibi) okuldan atıldı. Bir ticaret gemisinin mürettebatına girdi. Yolculuklarında deniz ve denizcilik yaşamına dair işittiği anlatıları ileride yazdığı romanlarda değerlendirdi. Bu denizcilik deneyiminin ardından, 1808-1811 arasında donanmaya katıldı. 1809 yılında babası öldüğünde, kendisine yüklü miktarda para ve mülk miras kaldı. 1811'de donanmadan ayrıldı ve aynı yıl, New York valisinin kızı olan Susan Augusta De Lancey ile evlendi.

Evlendikten sonra on yıl boyunca pek çok konuda okuyan, fakat edebi bir üretimde bulunmayan bir sanatsever ve entelektüel olarak yaşadı. Bir kitap okurken, bu kitaptan daha iyisini kendisinin yazabileceğini düşünerek bir kurgu eser yazmaya karar verdi ve amatör bir ruhla ilk romanı Precaution'ı (Önlem) 1820'de yazdı. Jane Austen'in tarzını acemice taklit ettiği bu romanın ileride adı pek anılmadı ancak 1821'de yazdığı ikinci romanı Spy (Casus) çok sattı. Bu ikinci romanda, bir başka İngiliz romancı olan Walter Scott'u örnek aldı. Bu dönemde, babasından kalan miras, ABD'deki siyasi ve ekonomik gelişmelerin ve ağabeylerinin hatalı yatırım kararlarının ve aşırı tüketimlerinin sonucu tükenmişti. Ölen ağabeylerinden kalan borçları kapatma ve geniş Cooper ailesinin geçimini sağlama sorumluluklarını üstlenen yazar için, ikinci romanıyla kazandığı ticari başarı çok gerekliydi. Sonraki on yıl boyunca, eserlerinin çoğu popüler oldu. 1823'te yazdığı The Pioneers (Öncüler) adlı eserde, Natty Bumppo adlı karakteri yarattı. Daha sonra aynı karakterin baş kahraman olduğu dört eser daha yazdı.[3] Leather Stocking Tales (Meşin Çorap Hikâyeleri) adıyla anılan bu kitap dizisi şu beş kitabı içermekteydi: The Deerslayer (Geyik kesen), The Last of the Mohicans (Mohikanlar'ın Sonuncusu), The Pathfinder (İzci) ve The Prairie (Çayır).

1826-1833 arasında Avrupa'ya giderek oradaki siyasal ve sosyal olayların gözlemcisi oldu. Demokrasi, politika ve toplum hakkında başarısız kitaplar yazdı. Walter Scott ve Marquis de Lafayette ile arkadaş oldu.[2]

Cooper, ömrü boyunca yazmaya devam etti. Yazdığı 32 romanın üçte ikisi, 1840lardan sonra yazılmıştır. Genç yazarların sayısının ve magazinlerdeki dizi yazılarının artması, kitapların yeni basım teknikleri sayesinde ucuzlaması gibi sebeplerle ömrünün son döneminde geçimini kalemiyle sağlamayı sürdürebilmek için çok daha üretken olması gerekmiştir. 1850lerde kronik karaciğer rahatsızlığından şikayetçiydi. Son yıllarını Coopertown'da geçirdi. 1851 yılında, 62. yaş gününden bir gün önce öldü. Babasının da yatmakta olduğu mezarlığa gömüldü.

Yazarın beşi yetişkinliğe kadar hayatta kalabilen toplam yedi çocuğu olmuştur. Kızı Susan Fenimore Cooper yazar olmuştur. Doğa hakkında ve kadın hakları hakkında yazmıştır ve babası eserlerini düzeltmek ve yayınlanmalarını sağlamak için emek vermiştir. Oğullarından biri olan Paul Fenimore Cooper ise avukat olmuştur.

Edebiyata katkıları

James Fenimore Cooper'ın yazdığı "The Last of the Mohicans" (Mohikanların Sonuncusu) adlı kitaptaki bir sahnenin illüstrasyonu

Yaşadığı dönemdeki Amerika'da okuyuculara sunulan romanların ekseriyetle İngiliz toplumu hakkında olmasını eleştirerek Amerikan toplumunu anlatan ve günümüzde Amerikan edebiyatı klasikleri arasına giren romanlar kaleme aldı. Eserlerinde, Amerika'nın yerlileri ile ilk sömürgeciler arasındaki savaşı destansı bir havayla anlattı. Yeni Dünya'dan doğa manzaraları betimledi ve Amerika'nın yerlilerinin törelerni anlattı. Bu tasvirlerin gerçekle ilgisi azdır. Doğa ve uygarlık karşıtlığını gösteren tasvirleri, o çağda Balzac ve diğer romantikler tarafından beğenildi ve yazar, yaşadığı dönemde yalnız ABD'de değil, Avrupa’da da ünlendi.[4] 32 macera romanı yazdı. Amerika'nın ilk çoksatar roman yazarı olarak anılır.[5] Avrupa seyahatlerinde ve denizcilikle geçirdiği yıllarda yaptığı gözlemleri de eselerine aktardı.

Yazarın Amerikan edebiyatı ve kültürüne bir katkısı da, günümüzde halen pek çok romanda, filmde ve tv dizisinde benzerleri görülen sağlam karakterli, romantik, doğasever bir kurgu karakteri (Natty Bumppo) yaratmış olmasıdır. Bu karakterin farklı yaşlardaki maceralarının anlatıldığı beş kitabının içinden en çok okunanı, 1826'da yayınlanan The Last of the Mohicans (Son Mohikan) olmuştur.

Cooper, romanlarında çok sayıda Amerikan yerlisi karaktere yer vermiştir ancak bu karakterler yaşadığı dönemin Amerikan yerlilerine yönelik kalıp yargılarını yansıtır. Doğal yaşamla iç içe ve medeniyetten uzak yaşamalarının onlara hem bazı erdemler kazandırdığını yönelik, hem de onları ilkel ve vahşi kıldığına yönelik o zamanın Batılı düşüncelerini yansıtacak şekilde, eserlerindeki Amerikan yerlisi karakterlerin bazılarını erdemli, saf ve bilge olarak, bazılarını ise kaba ve barbar olarak kurgulamıştır.

Mizahi anlatımı, Amerikan kültürüne dair analizleri ve tema seçimleri nedeniyle okurların ilgisini kazanmıştır. Dönemin insanını en iyi tahlil ettiği eserlerinden biri, Bir Cep Mendilinin Otobiyografisi'dir.

Cooper, döneminin kültür insanlarını çok etkilemiş bir yazardı. Avusturyalı besteci Schubert'in günlerinde Cooper okuduğu, Henry Thoreau'nun stilinde Cooper'dan etkilendiği söylenir.

Eserleri

Tarih Başlık: Altbaşlık Tür Başlık, Yer, Dönem
1820 Precaution [1] 21 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman İngiltere, 1813-1814
1821 The Spy: A Tale of the Neutral Ground [2] 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Westchester County, New York, 1778
1823 The Pioneers: or The Sources of the Susquehanna Roman Leatherstocking, Otsego County, New York, 1793-1794,
1823 Tales for Fifteen ya da Imagination and Heart [3] 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2 Kısa Hikâye "Jane Morgan" takma ad ile yazılmıştır
1824 The Pilot: A Tale of the Sea [4] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman John Paul Jones, England, 1780
1825 Lionel Lincoln ya da The Leaguer of Boston Roman Battle of Bunker Hill, Boston, 1775-1781
1826 The Last of the Mohicans: A narrative of 1757 [5] 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Leatherstocking, Fransız ve Kızılderili Savaşı, George Gölü & Adirondacks, 1757
1827 The Prairie [6] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Leatherstocking , American Midwest, 1805
1828 The Red Rover: A Tale [7] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Newport, Rhode Adası & w:Atlantik Okyanusu, korsanlar, 1759
1828 Notions of the Americans: Picked up by a Seyahatling Bachelor non-fiction Avrupalı okurlar için Amerika
1829 The Wept of Wish-ton-Wish: A Tale [8] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Batı Connecticut, Puritenler ve Kızılderililer, 1660-1676
1830 The Water-Witch: or the Skimmer of the Seas [9] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman New York, Kaçakçılar, 1713
1830 Letter to General Lafayette politik Fransa ABD karşılaştırması, Hükümetin maliyeti
1831 The Bravo: A Tale [10] 20 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Venedik, 18. yüzyıl
1832 The Heidenmauer: or, The Benedictines, A Legend of the Rhine Roman Alman Rhineland, 16. yüzyıl
1832 No Steamboats Kısa Hikâye  
1833 The Headsman: The Abbaye des Vignerons [11] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Cenevre, İsviçre, & Alpler, 18. yüzyıl
1834 A Letter to His Countrymen politik Neden Cooper geçici olarak yazmayı kesti?
1835 The Monikins [12] 20 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Antarktika, Aristokrat Maymunlar. 1830'lar
1836 The Eclipse [13] 28 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. inceleme yazısı Cooperstown'da güneş tutulması, New York 1806
1836 Gleanings in Europe: Switzerland (Sketches of Switzerland) Seyahat İsviçre'de yürüyüş, 1828
1836 Gleanings in Europe: The Rhine (Sketches of Switzerland, Part Second) Seyahat Fransa Seyahatleri, Rhineland & İsviçre, 1832
1836 A Residence in France: With an Excursion Up the Rhine, and a Second Visit to Switzerland [14] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Seyahat  
1837 Gleanings in Europe: France Seyahat Fransa'da Yaşam, Seyahat, 1826-1828
1837 Gleanings in Europe: England Seyahat İngiltere Seyahatleri, 1826, 1828, 1833
1838 Gleanings in Europe: Italy Seyahat İtalya'da Yaşam, Seyahat, 1828-1830
1838 The American Democrat : or Hints on the Social and Civic Relations of the United States of America non-fiction ABD toplumu ve hükûmeti
1838 The Chronicles of Cooperstown Tarih Cooperstown, New York yerel tarihi
1838 Hommeward Bound: or The Chase: A Tale of the Sea [15] 20 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Atlantik Okyanusu & Kuzey Afrika Kıyısı, 1835
1838 Home as Found: Sequel to Homeward Bound [16] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Eve Effingham, New York City & Otsego County, New York, 1835
1839 ABD Deniz Kuvvetleri Tarihi Tarih Günümüze kadar ABD Deniz Kuvvetleri tarihi
1839 Old Ironsides [17] 24 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tarih Fırkateyn Tarihi, ABD Anayasası, 1st pub. 1853
1840 The Pathfinder, or The Inland Sea [18] 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Leatherstocking, Batı New York, 1759
1840 Mercedes of Castile: or, The Voyage to Cathay Roman Batı Hindistan: Christopher Columbus, 1490'lar
1841 The Deerslayer: or The First Warpath Roman Leatherstocking, Otsego Gölü 1740-1745
1842 The Two Admirals Roman English Channel, İskoç ayaklanması, 1745
1842 The Wing-and-Wing: le Le Feu-Follet [19] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Jack o Lantern) Roman İtalyan Kıyıları, Napolyon Savaşları, 1745
1843 AutoBiyografi of a Pocket-Handkerchief [20] 26 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., also published as
  • Le Mouchoir: An Autobiographical Romance
  • The French Governess: or The Embroidered Handkerchief
  • Die franzosischer Erzieheren: oder das gestickte Taschentuch
 Küçük Romanlar Sosyal Hiciv, Fransa & New York, 1830'lar
1843 Richard Dale    
1843 Wyandotte: ya da The Hutted Knoll. A Tale [21] 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [22] 13 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Otsego County, New York'ta bulunan Butternut Vadisi, 1763-1776
1843 Ned Myers: or Life before the Mast [23] 16 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Biyografi Cooper'ın gemi arkadaşının, 1813 yılında fırtınada batan küçük savaş gemisinde hayatta kalışı
1844 Afloat and Ashore: or The Adventures of Miles Wallingford. A Sea Tale [24] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Ulster County, New York ve dünyaçapında, 1795-1805
1844 Miles Wallingford: Sequel to Afloat and Ashore [25] 20 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Ulster County, New York ve dünyaçapında, 1795-1805
1844 Proceedings of the Naval Court-Martial in the Case of Alexander Slidell Mackenzie, &c.    
1845 Satanstoe: or The Littlepage Manuscripts, a Tale of the Colony [26] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman New York City, Westchester County, Albany, Adirondacks, 1758
1845 The Chainbearer; or, The Littlepage Manuscripts Roman Westchester County, Adirondacks, 1780'ler (gelecek kuşak)
1846 The Redskins; or, Indian and Injin: Being the Conclusion of the Littlepage Manuscripts Roman Kira Karşıtı Savaşları, Adirondacks, 1845
1846 Lives of Distinguished American Naval Officers Biyografi  
1847 The Crater; or, Vulcan's Peak: A Tale of the Pacific [27] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Mark's Reef) Roman Philadelphia, Bristol (PA), & çölleşen Pasifik adası, erken 1800'ler
1848 Jack Tier ya da the Florida Reefs [28] 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
a.g.e. Captain Spike ya da The Islets of the Gulf 		Roman Florida Keys, Meksika Savaşı, 1846
1848 The Oak Openings ya da the Bee-Hunter [29] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Kalamazoo River, Michigan, 1812 Savaşı
1849 The Sea Lions The Lost Sealers [30] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roman Long Island & Antarktika, 1819-1820
1850 The Ways of the Hour Roman "Dukes County, New York," cinayet/mahkeme gizem Roman, kanuni çürüme, Kadın Hakları, 1846
1850 Upside Down ya da Philosophy in Petticoats Oyun sosyalizm'in hicvi
1851 The Lake Gun [31] 12 Mayıs 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kısa Hikâye New York, Seneca Gölü, Folklör kökenli politik hiciv
1851 New York: or The Towns of Manhattan [32] 26 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tarih Biteremedi, New York Şehrinin hikâyesi, İlk Baskı: 1864

Kaynaklar

  1. ^ Baker, Charles Robert (26 Temmuz 2017). "Fenimore Cooper, James". Oxford Research Encylopedias. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023. 
  2. ^ a b "Cooper, James Fenimore 1789-1851 | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023. 
  3. ^ "James Fenimore Cooper". authorscalendar.info. 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023. 
  4. ^ "James Fenimore Cooper Kimdir,Hayatı - Hakkında Bilgi". 29 Mart 2014. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023. 
  5. ^ "James Fenimore Cooper imzalı bir 19. yüzyılın New York yaşantısı". Ensonhaber. 6 Mart 2023. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023. 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!