Hayal Gücü Enflasyonu

Hayal gücü enflasyonu, hiç yaşanmamış bir olayı hayal etmenin olay hafızasına olan güveni arttırdığı bir tür hafıza bozukluğudur [1]

Hayal gücü enflasyonunun etkisini arttıran çeşitli etkenler gösterilmiştir. Sahte bir olayı hayal etmek olaya olan aşinalığı arttırır ve kişiler bu aşinalığı olayın yaşandığına dair kanıtlarla karıştırırlar.[2][3] Hayal gücü enflasyonu, kaynak karışıklığının veya kaynak izleme hatalarının sonucu da olabilir. Sahte bir olayı hayal etme sürecinde, insanlar olay hakkında hafızalarında depolanan bilgiler üretirler. Daha sonra, bu hatıranın içeriğini hatırlayabilir, ancak kaynağını hatırlayamaz ve hatırladıkları bilgiyi yanlışlıkla gerçek bir deneyimle bağdaştırırlar.

Hayal gücü enflasyonu, bellek, biliş ve özellikle de sahte anı çalışmalarıyla alakalıdır . Hayal gücü enflasyonu genellikle bastırılmış hatıraları geri getirme sırasında oluşur (örneğin, kurtarılan bellek terapisi) ve yanlış veya çarpık anıların gelişmesine yol açabilir.[2] Ceza adaletinde, sahte itiraflar hayal gücü enflasyonuna bağlıdır çünkü polis sorgulamaları şüphelilerin bahsi geçen suçu işlediğini veya planladığını hayal etmelerini ister.[1][4]

Araştırma

Erken Araştırma

Elizabeth Loftus, Maryanne Garry, Charles Manning ve Steven Sherman, orijinal hayal gücü enflasyonu çalışmasını 1996 yılında gerçekleştirdi. Çalışmada bir çocukluk olayını hayal etmenin çocukluk anıları üzerindeki etkisini incelendi.[1] Bu çalışma, önceki çalışmalardaki sosyal baskı gibi diğer faktörlerin yokluğunda, yanlış olayları hayal etmenin bellek üzerindeki etkilerini inceleyen ilk çalışmaydı.[2] Çalışmada, cankurtaran tarafından kurtarılma veya eliyle cam kırma gibi aslında deneyimlenmemiş çocukluk olaylarını hayal etme eylemi, olayların gerçekten yaşandığına dair inancı artırdı. Düşük ilk güven derecesine sahip olayları (ilk başta yaşamadıklarını söyledikleri olaylar) hayal ettikten sonra bu insanlar, hayal edilmemiş olaylara kıyasladığımızda olayların gerçekten yaşandığına dair daha emin hale geldiler.

Birinin yalnızca kendi bildirimlerine dayalı olarak verilen deneyimi yaşayıp yaşamadığından emin olması belleğin güvenilmezliği'nden dolayı mümkün değildir.[5] Bu, hayal gücünün geçmişteki yanlış olaylar hakkındaki inançlar üzerinde herhangi bir etkisi olmadığını hatta bunun yerine insanların doğru deneyimlerinin gerçek anılarını geri getirmesine yardımcı olma olasılığını açık bırakır. Lyn Goff ve Henry Roediger 1998 yılında, teyit edilebilir olaylar için hayal enflasyon etkisini incelemek adına farklı bir yöntem kullandı. Ayrıca güven derecelendirmelerinden ziyade hayal gücünün tanıma raporları üzerindeki etkisine de baktılar. Katılımcılar, belirli eylemleri (kürdan kırma) gerçekleştirdiler ancak diğerlerini yapmadılar, daha sonra başka eylemler yapmayı hayal ettiler. Sonunda katılımcılara çalışmanın ilk iki bölümündeki eski eylemlerin listesi ve yeni eylemler verildi. Katılımcıların, yanlışlıkla hayali eylemler gerçekleştirdiklerini söyleme olasılıkları hayal edilmemiş eylemlere kıyasla daha yüksekti.

Daha fazla araştırma

Daha sonraki çalışmalar bir dizi olayın ön test derecelendirmesi, olayları kullanarak araya giren bir bilişsel görev ve test sonrası güven derecelendirmesi gibi benzer yöntemler kullandı. Bunlar, benzer bir hayal gücü şişirme etkisinin, hayal etmek yerine, insanların basitçe olayların nasıl olabileceğini açıkladıkları [6] ya da başka sözcüklerle anlattıkları zaman ortaya çıktığını göstermiştir.[7] Bulgular, "hayal gücü enflasyonunun'' gerçekleşmesi için canlı hayal gücünün her zaman gerekli olmadığını göstermektedir; açıklama ya da başka sözcüklerle anlatma, yanlış olayın daha akıcı ve dolayısıyla tanıdık görünmesi sağlama işlevini ayrıntılı bir görüntü üretmeden ortaya koyar.

Diğer bir araştırma, Goff ve Roediger' in[5] yöntemine benzer bir yöntem kullanarak, hangi tür olayların hayal gücü şişirme etkisi gösterebileceğini araştırmıştır; bu yöntemde, katılımcılar bazı eylemleri gerçekleştirirken bazılarını yapmazlar, sonra bazılarını hayal ederler ve daha sonra yanlışlıkla hayal edilen eylemleri gerçekleştirip hayal edilmemiş olanları kontrol etmediklerine inandılar. Bir karşılaştırma, Goff ve Roediger'in çalışmasındakilerle aynı eylemler (kürdan kırma) ve bu tür eylemlerin değiştirilmiş, tuhaf versiyonları (büyüteci öp)[8] için benzer bir hayal gücü şişirme etkisi buldu. Bir diğeri, insanlar otomat makinesini öpmek ya da kanepede uzanarak Sigmund Freud[9] ile konuşmak gibi oldukça sıra dışı bir eylem hayal ettiğinde bir etki buldu. Bazı insanlar, kendilerinin değil de başka birinin garip ya da daha sıradan olaylar[2] gerçekleştirdiğini hayal ettikten sonra bile onları deneyimlediklerine dair yanlış inançlar geliştirmiş.

Nedenler

Hayali enflasyon tesirinin sebebi tartışmalıdır. Kaynak izleme hatasının, aşinalık yanlış atıf teorisinin ve duyusal detaylandırmanın etkilerinin, hayal gücü şişirme kanalıyla yanlış anıların oluşumuna katkıda bulunduğuna dair kanıtlar vardır. Bu etkilerin ve öteki meçhul etkilerin hepsinin hayal gücü şişirme etkisine katkıda bulunmuş olduğu farz edilmiştir..[10]

Kaynak İzleme Hatası

Thomas ve ötekiler tarafınca geliştirilen kaynak izleme hatası, geçmiş anıların reel ya da imgesel olarak belirlenmediğini belirtir. Dolayısıyla bu çerçevede, bir olayı hayal ettikten sonra, bu anının reel olup olmadığını ayırt etmek güçtür.[10]

Aşinalık Yanlış Atıf Teorisi

Aşinalık yanlış atıf teorisine göre, bir olayı düşlemek o vakaya aşinalığı arttırdığı için hayal gücü şişirme tesirinin meydana gelmesi olasıdır. Bu aşinalık sonrasında yanlış atfedilir ve olayın reelde meydana geldiğinin kanıtı olarak yorumlanır.[10]

Duyusal Detaylandırma

Thomas ve diğerleri, hayal etme durumunun algısal bileşenlerinin, ayrıntılandırma sebebiyle reelde yaşanmış anıları karıştırdığını öne sürer. Katılımcılar imgesel vakaları hatırlarken duyusal bilgileri dahil ettiklerinde, katılımcıların hayal edilen vakaları yanlış anımsama olasılıkları daha fazlaydı. Katılımcıların, hayal güçlerinin hususi ve detaylı doğası sebebiyle hayal edilen vakaları reel vakalarla karıştırdıkları düşünülmüştür. Çalışmanın sonuçları, detaylandırmanın (canlı duyusal detaylar şeklinde) sahte anıların oluşumunun artmasına sebep olduğunu savunuyor.[11]

Etkileri

Sahte İtiraflar

Hayal gücü enflasyonunun ceza adaleti sistemi, özellikle sorgulama ve mülakat süreçleri üstünde etkileri vardır. Şüphelilerden tekrar tekrar bir suçu işlediklerini hayal etmelerini isteyen sorgulayıcılar, şüphelileri fail oldukları konusunda daha emin kılmakta ve nihayetinde masum şüphelilerden sahte itiraflar üretmektedir.[1] 1990'larda Amerika Birleşik Devletleri'ndeki bir vakada, yoğun bir polis sorgusunun ardından, başta kızlarına tecavüz etme suçlamalarını reddetmiş bir adam, kendisini suçlayanlar tarafından bile reddedilen suçları itiraf etti; çocuklarını istismar etmek ve bebekleri kurban eden şeytani bir tarikata önderlik etmek de dahil. Psikolog Richard Ofshe, bu itirafların tekrarlanan telkinlerle yaratılmış sahte hatıralar olduğunu iddia etti.[12][13]

Başka bir sorgulama tekniğinde, sorgulayıcılar şüphelilerden bir suçun nasıl işlenmiş olabileceğini veya bunu nasıl kendilerinin yapmış olabileceğini anlatmalarını isterler. Bu teknik, masum bir şüpheliyi kendi suçluluklarıyla ilgili inandırıcı bir hikâye yaratmaya zorladığı için, kişilerin kendi ürettikleri yanlış itirafların bir başka nedeni olarak öne sürülmüştür.[4][14] Bu fikir, insanların sahte bir çocukluk olayının nasıl gerçekleşmiş olabileceğini açıkladığı ve açıklamadan sonra olayın gerçekleştiğine dair daha emin hale geldiği araştırmalarla destekleniyor.

Eleştiriler

Ortalamaya regresyon

2001'de meydana getirilen bir eleştiri, 1996 hayal gücü enflasyon çalışmasının özgün bulgularının aslına bakarsak geçmişle alakalı hayal gücü yöntemiyle değişen inançları yansıtmadığını, bunun yerine bu bulguların ortalamaya regresyon bir ürünü olduğunu savundu. Yani, ilk ölçüm anında güven aralığı ölçeğinin uç (düşük ya da yüksek) noktalarında olan olayların yalnızca gözlemsel hata sebebiyle bu tür puanlara sahip olduğunu ve son testte daha ılımlı hale geldiğini savundu. 1996 makalesinin yazarları, bu yoruma katılmayarak, Pezdek'in muhakemesinde buldukları birkaç soruna işaret ettiler. Özellikle, ortalamaya regresyonun kendi verilerinde mevcut bulunduğunu ve ikinci testte güvendeki genel değişikliklere tesir ettiğini kabul ettiler. Fakat, ortalamaya regresyonun bütün vakalara eşit biçimde tesir etmesi icap ettiğinden, ortalamaya regresyonun güveni düşük olan vakaları hayal etmenin, güveni düşük olup hayal edilmeyen vakalara kıyasla derecelendirmelerde daha büyük bir artışa yol açmış olduğu bulgusunu açıklayamadığını belirttiler.

Kaynakça

  1. ^ a b c d Garry (1996). "Imagination inflation: imagining a childhood event inflates confidence that it occurred". Psychonomic Bulletin & Review. 3 (2): 208-214. doi:10.3758/bf03212420. PMID 24213869. 
  2. ^ a b c d Garry (2000). "Imagination and memory". Current Directions in Psychological Science. 9 (1): 6-10. doi:10.1111/1467-8721.00048. 
  3. ^ Loftus (2001). "Imagining the past". The Psychologist. 14 (11): 584-587. ProQuest 619639001. 
  4. ^ a b Laws, P.R.; Hollin, C., (Ed.) (2004). The road to perdition: Extreme influence tactics in the interrogation room. Handbook of Forensic Psychology. NY: Elsevier, Academic Press. ss. 897-996. doi:10.1016/B978-012524196-0/50037-1. ISBN 978-0471177715.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ a b Goff (1998). "Imagination inflation for action events: Repeated imaginings lead to illusory recollections". Memory & Cognition. 26 (1): 20-33. doi:10.3758/BF03211367. PMID 9519694. 
  6. ^ Sharman (2005). "Explain this: explaining childhood events inflates confidence for these events". Applied Cognitive Psychology. 19 (1): 67-74. doi:10.1002/acp.1041. 
  7. ^ Sharman (2004). "Imagination or exposure causes imagination inflation". The American Journal of Psychology. 117 (2): 157-168. doi:10.2307/4149020. PMID 15209367. 
  8. ^ Thomas (2002). "Creating bizarre false memories through imagination". Memory & Cognition. 30 (3): 423-431. doi:10.3758/BF03194942. PMID 12061762. 
  9. ^ Seamon (2006). "Do you remember proposing marriage to the Pepsi machine? False recollections from a campus walk". Psychonomic Bulletin & Review. 13 (5): 752-756. doi:10.3758/bf03193992. PMID 17328368. 
  10. ^ a b c Jacoby (1981). "On the relationship between autobiographical memory and perceptual learning". Journal of Experimental Psychology: General. 110 (3): 306-340. doi:10.1037/0096-3445.110.3.306. ISSN 1939-2222. 
  11. ^ Thomas (June 2003). "Exploring the role of repetition and sensory elaboration in the imagination inflation effect". Memory & Cognition. 31 (4): 630-640. doi:10.3758/bf03196103. ISSN 0090-502X. PMID 12872878. 
  12. ^ Ofshe (1992). "Inadvertent hypnosis during interrogation: False confession due to dissociative state: Mis-identified multiple personality and the satanic cult hypothesis". International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis. 40 (3): 125-156. doi:10.1080/00207149208409653. PMID 1399152. 
  13. ^ Remembering Trauma. Cambridge, M.A: Belknap Press/Harvard University Press. 2003. ISBN 9780674018020. 10 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2014. 
  14. ^ Sharman (2005). "Explain this: Explaining childhood events inflates confidence for those events". Applied Cognitive Psychology. 19: 67-74. doi:10.1002/acp.1041. 

Read other articles:

Chemical compound DeoxygeduninClinical dataOther names14,15-DeoxygeduninATC codeNoneIdentifiers IUPAC name (1R,6R,7R,10R,11R,16R,18R)‐6‐(Furan‐3‐yl)‐1,7,11,15,15‐pentamethyl‐4,14‐dioxo‐5‐oxatetracyclo[8.8.0.02,7.011,16]octadeca‐2,12‐dien‐18‐yl acetate CAS Number21963-95-1 YPubChem CID23241800ChemSpider10341832UNIIZ8ANY33BM5CompTox Dashboard (EPA)DTXSID90631483 Chemical and physical dataFormulaC28H34O6Molar mass466.574 g·mol−13D model (JSmol)Interactive...

 

Консоль «Pong» первого поколения в ретро-инсталляции 1970-х годов в Берлинскиом музее компьютерных игр Это статья о режиме сетевых игр. О термине теории игр см. Кооперативная теория игр. Кооперативная игра (от англ. cooperative game — совместная игра, сокращённо co-op) — вид мн...

 

Robert Thalmann Plaats uw zelfgemaakte foto hier Persoonlijke informatie Volledige naam Robert Thalmann Geboortedatum 1 februari 1949 Geboorteplaats Menznau, Zwitserland Overlijdensdatum 23 mei 2017 Overlijdensplaats Bormio, Italië Nationaliteit  Zwitserland Sportieve informatie Discipline(s) Weg Ploegen 197319751977 AllegroGS AllegroAllegro Portaal    Wielersport Robert Thalmann (Menznau, 1 februari 1949 - Bormio, 23 mei 2017) was een Zwitsers wielrenner. Carrière Thalmann w...

Pour les articles homonymes, voir PRS. Cet article est une ébauche concernant une entreprise et la guitare. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?). Une page sur une entreprise étant sujette à controverse, n’oubliez pas d’indiquer dans l’article les critères qui le rendent admissible. Paul Reed Smith Guitars Création 1985 Fondateurs Paul Reed Smith Personnages clés Paul Reed Smith Forme juridique Entreprise privée Siège social Stevensville, Mar...

 

American literary critic, social theorist For the Canadian football offensive lineman, see Michael Warner (Canadian football). For the American politician, see Michael J. Warner. Michael WarnerBornMichael David Warner (1958-09-09) September 9, 1958 (age 65)Academic backgroundAlma materUniversity of Wisconsin–MadisonJohns Hopkins UniversityThesisThe Letters of the Republic[1] (1986)Academic workDisciplineLiteratureAmerican studiesSub-disciplineAmerican literatureliterary cr...

 

Emil Cioran etwa 1947 Emil M. Cioran, rumän. [tʃoˈran] (Ausspracheⓘ/?), frz. [sjɔˈʀɑ̃], (* 8. April 1911 in Rășinari in Siebenbürgen, Österreich-Ungarn; † 20. Juni 1995 in Paris) war ein rumänischer Philosoph und Essayist, der seit 1937 in Frankreich lebte. Er publizierte vor allem Aphorismensammlungen und Essays, die von einem starken Pessimismus gekennzeichnet sind. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Werk 3 Anekdoten 4 Werke (chronologisch) (Auswahl) 5 Literatur 6 Weblinks 7 Einz...

La Rioja Province Bendera Coat of arms Division 18 departments Ibukota La Rioja Area 89.680 km2 (34.626 sq mi) Population 289.983 (2001) Density 3,23 / km² (8 / sq mi) Gubernur Ricardo Quintela  - Senator Julio Martínez, María Clara Vega, Ricardo Guerra ISO 3166-2 code AR-F Bangsa Riojano Website: http://www.larioja.gov.ar La Rioja (pengucapan bahasa Spanyol: [la ˈrjoxa]) adalah sebuah Provinsi di Argentina yang terletak di sebelah timur lau...

 

Naraka – in der Mitte der Totengott Yama, zu seiner Linken der Schreiber Yamaduta und im Umfeld Darstellungen der verschiedenen Höllenstrafen, zu denen auch das Ziehen der Zähne gehört (um 1895) Höllendarstellung auf einer japanischen Schriftrolle mit der Abbildung des ausschließlich Frauen vorbehaltenen Blutteichs (jigoku) Naraka (Sanskrit: नरक) oder Narakaloka ist das Sanskritwort für die Unterwelt. Der Begriff findet sich in allen vier indischen Religionen (Hinduismus, Jainis...

 

この記事は検証可能な参考文献や出典が全く示されていないか、不十分です。出典を追加して記事の信頼性向上にご協力ください。(このテンプレートの使い方)出典検索?: ルイ・フィリップ・ロベール オルレアン公 – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii · J-STAGE · NDL · dlib.jp · ジャパンサーチ · TWL(2015年11月) ルイ・フィ

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يونيو 2019) أساهل بوش   معلومات شخصية الميلاد 4 يونيو 1824  ويستفيلد، ماساتشوستس  الوفاة 23 ديسمبر 1913 (89 سنة)   سايلم  مواطنة الولايات المتحدة  الحياة العملية ...

 

Scaled Composites ATTT f2 Typ STOL-Versuchsflugzeug Entwurfsland Vereinigte Staaten Vereinigte Staaten Hersteller Scaled Composites Erstflug 29. Dezember 1987 Stückzahl 1 Die Scaled Composites ATTT (Advanced Technology Tactical Transport, auch AT³) war ein zweimotoriges Versuchsflugzeug des US-amerikanischen Herstellers Scaled Composites, das im Auftrag der DARPA gebaut wurde. Diese von Burt Rutan konstruierte Maschine diente als Versuchsflugzeug zum Nachweis neuartiger Möglichkeiten ...

 

Exploring properties of the integers with complex analysis Riemann zeta function ζ(s) in the complex plane. The color of a point s encodes the value of ζ(s): colors close to black denote values close to zero, while hue encodes the value's argument. In mathematics, analytic number theory is a branch of number theory that uses methods from mathematical analysis to solve problems about the integers.[1] It is often said to have begun with Peter Gustav Lejeune Dirichlet's 1837 introducti...

Electricity company in Karnataka Karnataka Power Transmission Corporation LimitedNative nameಕರ್ನಾಟಕ ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರಸರಣ ನಿಗಮ ನಿಯಮಿತTypePublic companyIndustryPower TransmissionPredecessorKarnataka Electricity BoardFounded1 August 1999; 24 years ago (1999-08-01)HeadquartersBengaluru, IndiaArea servedKarnatakaKey people Siddaramaiah, Chairman Pankaj Kumar Pandey , IAS MD Mahesh Karjagi KAS, Director (Administration and H...

 

British painter Eliza Bridell FoxBorn1824London Borough of HackneyDied1903NationalityBritish Portrait of her father, William Johnson Fox in 1862 Portrait of Elizabeth Barrett Browning, drawn in 1859 in Rome Eliza Bridell Fox, née Eliza Florance Fox (1824–1903), was a British painter and teacher. Family background She was born in Hackney as the daughter of William Johnson Fox, preacher and politician, Unitarian minister of the South Place Chapel, and Eliza nee Florance. He was a friend of r...

 

Yesus Kristus, sang Mesias dari orang-orang Yahudi dalam agama Kristiani, Islam, Kepercayaan Bahá'í, dan agama Abrahamik lainnya. Mesianisme adalah kepercayaan pada kedatangan seorang mesias yang bertindak sebagai penyelamat atau pembebas dari sekelompok orang.[1] Mesianisme aslinya adalah sebagai salah satu kepercayaan dalam agama Abrahamik, tetapi agama-agama lain memiliki konsep yang berhubungan dengan mesianisme. Agama dengan konsep mesias meliputi Zoroastrianisme (Saoshyant), J...

Stacy's Momsingolo discograficoScreenshot tratto dal videoclip del brano: il ragazzo viene scoperto da Stacy a masturbarsi.ArtistaFountains of Wayne Pubblicazione21 ottobre 2003[1] Durata3:19 Album di provenienzaWelcome Interstate Managers Dischi1 Tracce3 Genere[1]Power popNew wavePop rockRock alternativo EtichettaVirgin Records CertificazioniDischi d'oro Australia[2](vendite: 35 000+) Stati Uniti[3](vendite: 500 000+) Dischi di...

 

Dotter Dotter i Melodifestivalen 2020.FödelsenamnJohanna Maria JanssonFödd10 juni 1987 (36 år)[1] Arvika Östra församling, Värmlands länGenrePopSkivbolagWarner/Chappell Music Scandinavia[2]ArtistsamarbetenMåns Zelmerlöw Joakim LundellBidrag i Melodifestivalen 2018 Cry 2020 Bulletproof 2021 Little Tot Johanna Maria Jansson, född den 10 juni 1987 i Arvika Östra församling, Värmlands län,[1][3] är en svensk sångare och låtskrivare. Hon är verksam under artistnamnet Dotter....

 

County in Georgia, United States County in GeorgiaGrady CountyCountyGrady County CourthouseLocation within the U.S. state of GeorgiaGeorgia's location within the U.S.Coordinates: 30°53′N 84°14′W / 30.88°N 84.23°W / 30.88; -84.23Country United StatesState GeorgiaFoundedAugust 17, 1905; 119 years ago (1905)Named forHenry W. GradySeatCairoLargest cityCairoArea • Total460 sq mi (1,200 km2) • Land455...

Asa de Henle Esquema del túbulo renal y de su suministro vascular. (El asa de Henle se ve en el centro a la izquierda).Información anatómicaRegión túbulo renalSistema Urinario humano [editar datos en Wikidata] En el riñón, el asa de Henle es un tubo con forma de horquilla (similar a la letra U) siendo una estructura que se encuentra en las nefronas. Es la porción de la nefrona que conduce desde el túbulo contorneado proximal hasta el túbulo contorneado distal. Llamada así...

 

Questa voce o sezione sull'argomento centri abitati dell'Abruzzo non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Forca di VallefrazioneForca di Valle – VedutaSentiero nel bosco che da Forca di Valle risale verso Cima Alta LocalizzazioneStato Italia Regione Abruzzo Provincia Teramo ComuneIsola del Gran Sasso d'Italia TerritorioCoordinate42...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!