Hantavirüs (Latinceː Orthohantavirus), Bunyavirales takımının Hantaviridae ailesinden negatif anlamlı tek iplikçikli bir RNA virüsü cinsidir.[1] Genellikle kemirgenleri etkileyen virüsler, bu canlılarda hastalığa neden olmamaktadır.[1] Hantavirüslerin insanları enfekte etmesinden neredeyse tamamen kemirgen dışkısı sorumlu olup, insandan insana bulaşma Güney Amerika'da 2005 ve 2019 yıllarında Andes orthohantavirus adlı türde iki kez rapor edilmiştir.[2]
Pek çok farklı kemirgen türü hantavirüs taşıyıcısıdır. Avrupa'da Puumala ile Dobrava-Belgrade virüsleri insanlarda böbrek sendromlu kanamalı ateşe sebep olmakta olup, Myodes glareolus, Apodemus flavicollis, Apodemus agrarius ile Apodemus ponticus gibi Avrasya'nın geniş kesimlerine yayılmış kemirgenlerce taşınırlar.[4]
Bir başka taşıyıcı canlı pamuk faresi adı verilen Sigmodon hispidusdur. Bu farenin anavatanı Güney, Orta ve Kuzey Amerika'dır. Bu fare kırsal bölgelerde yaşar ve ancak şehirlere ulaştığında insanlar için bir tehlike oluşturur. Farelerin kendileri virüsten etkilenmezler. Bu yüzden hastalık hakkında laboratuvar deneyleri ile çok fazla bilgi edinilememektedir.
Pamuk faresi Sigmodon hispidus bir hantavirüs taşıyıcısıdır ve kırsal bölgelerde ve şehirlerde insanlar için bir tehlike teşkil ederler.
Belirti ve bulgular
Ani başlayan ateş, titreme, baş ağrısı, kas ağrısı, eklem ağrısı, bulantı, kusma ve ishal, böbreklerin görevlerini yerine getirememesi sonucu az veya hiç idrar yapamamadır. Belirtilen şikayetleri olan kişilerin en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna gitmesi hastalığın erken dönemde teşhisi ve tedavisi açısından önemlidir.
Epidemiyoloji
Hantavirüs genel olarak çok yaygın olmayan bir virüstür. En çok görüldüğü yerler Güney ve Kuzey Amerika'dır. Ayrıca Çin, Kore, Rusya'da da rastlanmaktadır. Dünyada en sık görüldüğü yerler Arjantin, Şili, Brezilya, ABD, Kanada ve Panama'dır. Ayrıca Hindistan'da da görülmektedir.[5] Almanya'da 2017' yılında Robert Koch Enstitüsü tarafından 1.713 hantavirüs enfeksiyonu rapor edilmiştir.[6] Hantavirüsler Türkiye'de de sporadik veya epidemik bulaşmalara neden olmaktadır.[7]
Kaynakça
^ab"Rodent-borne diseases". European Centre for Disease Prevention and Control (İngilizce). 23 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2018.
^Martinez VP, Bellomo C, San Juan J, Pinna D, Forlenza R, Elder M, Padula PJ (2005). "Person-to-person transmission of Andes virus". Emerging Infectious Diseases. 11 (12). ss. 1848-1853. doi:10.3201/eid1112.050501. PMC3367635 $2. PMID16485469.
^Vapalahti O, Mustonen J, Lundkvist A, Henttonen H, Plyusnin A, Vaheri A (2003). "Hantavirus infections in Europe". The Lancet Infectious Diseases. 3 (10). ss. 653-661. doi:10.1016/S1473-3099(03)00774-6. PMID14522264.
^Hofmann J, Krüger DH, Loyen M: "Hantavirus-Infektionen in Deutschland – ein Rückblick auf das Ausbruchsjahr 2017Şablon:-". Epid Bull 2018;15:143–146. DOI:10.17886/EpiBull-2018-01.
