Halk Partisi, Franco diktatörlüğünün eski bakanlarından Manuel Fraga'nın liderliğindeki Halk İttifakı (AP) partisinin 1989 yılında yeniden kuruluşudur. Franco sonrası proto-partilerin ittifakı olarak 1976 yılında kuruldu. Yeni kurulan parti, muhafazakar AP'yi birkaç küçük Hristiyan demokrat ve liberal partiyle birleştirdi; bu görüşü "Reformist Merkez" olarak adlandırdı. Manuel Fraga 2002 yılında onursal "Kurucu Başkan" unvanını aldı. Partinin gençlik örgütü İspanya Halk Partisi'nin Yeni Nesilleri'dir.
24 Mayıs 2018'de Ulusal Mahkeme, partinin 1989'daki kuruluşundan bu yana partinin resmî yapısına paralel olarak işleyen yasadışı bir muhasebe ve finansman yapısının varlığını teyit ederek, PP'nin Gürtel davasındaki yasadışı ihale karşılığı komisyon planından kâr elde ettiğini tespit etti; mahkeme PP'nin "merkezi, özerk ve yerel kamu ihalelerinin manipülasyonu yoluyla gerçek ve etkili bir kurumsal yolsuzluk sistemi" kurulmasına yardımcı olduğuna hükmetti.[20][21] Bunun üzerine Mariano Rajoy hükûmeti hakkında gensoru önergesi verildi ve İspanya'nın demokrasiye geçişinden bu yana ilk başarılı önergeyle 1 Haziran 2018'de düşürüldü.[22] Rajoy 5 Haziran 2018 tarihinde PP liderliğinden istifa ettiğini açıkladı.[23][24]
21 Temmuz 2018 tarihinde Pablo Casado, PP'nin yeni lideri olarak seçildi. Casado'nun liderliğinde partinin, aşırı sağcıVox partisi ile yerel ittifaklar kurmak da dahil olmak üzere sağa kayacağı iddia ediliyordu.[25] Ancak Casado daha sonra Vox ile bağlarını koparmayı tercih etti[26] ve PP içinde benzeri görülmemiş bir liderlik krizine neden oldu.[27] Bunun ardından Casado'nun Madrid topluluğunun popüler başkanı Isabel Díaz Ayuso'ya usulsüzlük iddiasıyla casusluk emri verdiğine dair söylentiler çıktı, bu da gelecekteki ulusal seçimler için yapılan kamuoyu yoklamalarına göre PP'ye olan halk desteğini çökertti,[28] Casado'nun istifası ve deneyimli Alberto Núñez Feijóo'nun partinin seçim beklentilerini iyileştiren yeni lider olarak atanmasıyla çözüldü. Parti, 2023 genel seçimlerinde en çok oyu alan parti oldu, ancak parlamentoda çoğunluğu sağlayamadı.[29][30]
Tarihi
Kuruluşu
Partinin kökleri, 9 Ekim 1976 tarihinde eski Franco'cu bakan Manuel Fraga tarafından kurulan Halk İttifakı'na dayanmaktadır. Fraga, Franco rejiminin reformist fraksiyonunun bir üyesi olmasına rağmen, demokrasiye son derece kademeli bir geçişi destekledi. Ancak halkın Franco'ya karşı duyduğu hoşnutsuzluğu fena halde hafife aldı. Ayrıca, reformist bir imaj çizmeye çalışsa da, parti içindeki çok sayıda eski Franco yanlısı, halkın partiyi hem gerici hem de otoriter olarak algılamasına yol açtı. Haziran 1977 genel seçimlerinde AP oyların sadece yüzde 8.3'ünü alarak dördüncü sırada yer aldı.
1977'deki seçimleri takip eden aylarda, taslak belge hazırlanırken ortaya çıkan anayasal sorunlar nedeniyle AP içinde muhalefet patlak verdi. Fraga, başından beri partiyi geleneksel bir Avrupa muhafazakâr partisi olarak damgalamak istiyordu ve daha büyük bir merkez sağ parti oluşturmak için AP'yi siyasi merkeze doğru hareket ettirmek istiyordu. Fraga'nın kanadı mücadeleyi kazandı ve hayal kırıklığına uğrayan gericilerin çoğunun partiden ayrılmasına yol açtı. AP daha sonra Demokratik Koalisyonu (Coalición Democrática, CD) kurmak üzere diğer ılımlı muhafazakarlarla birleşti.
Bu yeni koalisyon, 1977'de Demokratik Merkez Birliği'ne (UCD) oy vermelerine rağmen Adolfo Suárez hükûmetinden hoşnut olmayanların desteğini alacağı umuluyordu. Ancak Mart 1979 genel seçimlerinde CD oyların yüzde 6.1'ini alarak yine uzak ara dördüncü oldu.
AP'nin Aralık 1979'daki İkinci Parti Kongresi'nde parti liderleri CD'ye katılımlarını yeniden değerlendirdiler. Birçoğu koalisyonun kurulmasının sadece seçmenlerin kafasını karıştırdığını düşündü ve AP'nin bağımsız kimliğini vurgulamaya çalıştı. Fraga partinin kontrolünü yeniden ele aldı ve parti kongresinde kabul edilen siyasi kararlar AP'nin muhafazakar yönelimini yeniden teyit etti.
1980'lerin başında Fraga, sağın çeşitli bileşenlerini kendi liderliği etrafında toplamayı başardı. AP'yi canlandırma çabalarında UCD'nin giderek dağılması Fraga'ya yardımcı oldu. Ekim 1982'de yapılan genel seçimlerde AP hem eski UCD destekçilerinden hem de aşırı sağdan oy aldı. Halk oylarının yüzde 25.4'ünü alarak İspanyol Sosyalist İşçi Partisi'nin ana muhalefet partisi haline geldi. AP'nin parlamentodaki temsil oranı 1979'da 9 sandalyeye düşmüşken, parti küçük Hristiyan demokrat Halkın Demokratik Partisi (PDP) ile ittifak yaparak 1982'de 106 sandalye kazandı.
^abcHloušek, Vít; Kopeček, Lubomír (2010), Origin, Ideology and Transformation of Political Parties: East-Central and Western Europe Compared, Ashgate, s. 159, ISBN978-0-7546-7840-3, 12 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Ocak 2016, From its original emphasis on a 'united and Catholic Spain', in the 1980s and 1990s it gradually evolved under the leadership of José Maria Aznar into a pragmatically-oriented conservative formation, with Christian democratic and, even more strongly, economically liberal elements.
^Annesley, Claire (2005), A Political And Economic Dictionary Of Western Europe, Routledge, s. 260