Grozni Muharebesi (Ağustos 1996)

Grozni Muharebesi
Birinci Çeçen Savaşı
Tarih 6-20 Ağustos 1996 Bölge Grozni, Çeçenistan, Kuzey Kafkasya Sonuç Kesin Çeçen zaferi Hasavyurt Anlaşması
Taraflar
Rusya Çeçenistan	Çeçen İçkerya Cumhuriyeti Çeçenistan'daki Arap mücahitler
Komutanlar ve liderler
Konstantin Pulikovski Doku Zagayev	Aslan Mashadov Şamil Basayev Emir Hattab
Güçler
12,000 (Grozni'de kuşatma altında kalan 6.000-7.000 arası)[1]	1,300-3.000[1] (muharebenin ilk safhası) 7,000 (toplam)
Kayıplar
494 ölü 1,407 yaralı[2] 182 kayıp 18 tank 69 IFV/ZPT 3 helikopter imha edildi.[1]	Bilinmiyor
2,000+ sivil hayatını kaybetti.[1]

Grozni Muharebesi veya Çeçenlerin verdiği adla Cihad Operasyonu 6 Ağustos'ta Çeçen İçkerya Cumhuriyeti'ne bağlı savaşçıların Rus işgali altında olan, Çeçenistan'ın başkenti Grozni diğer adıyla Caharkale'ye başlattığı saldırı sonrası 2 hafta içinde kendilerinden çok daha güçlü olan Rus Ordusu'nu mağlup edip Grozni'yi yeniden ele geçirmesiyle sonuçlanan muharebe. Çeçen zaferi sonrası Hasavyurt Anlaşması imzalandı, Rusya'nın Çeçenistan'dan çekilmesi bu mağlubiyet sonrası yapılan anlaşmalarla kararlaştırıldı.

Öncesi

Rusya, 1994 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası kurulan Çeçen İçkerya Cumhuriyeti'ni işgal etme kararı aldı. Ruslar 5 Ağustos 1996 itibarıyla birçok Çeçen yerleşimini ele geçirse de dağlarda, köylerde ve ülkenin güneyindeki bazı yerleşimlerde hala Çeçen kuvvetleri bulunmaktaydı. 6 Ağustos'ta Çeçenlerin Grozni'ye sürpriz saldırısı sonrası savaşta dengeler değişti.

Muharebe

6 Ağustos 1996'da Çeçen birlikleri, Grozni'ye 1,300 ile 3,000 savaşçı ile saldırdı. Şehrin içinde ise 12,000 kişilik Rus garnizonu bulunuyordu. Çeçen lider Aslan Mashadov Rusların sayısal üstünlüğünü aşmak için şehre sızma yoluya girmek istedi. Çeçen birlikleri şehir hakkındaki bilgilerini kullanarak Grozni'ye sızmayı başardı fakat Rus mevzilerine Çeçenler tarafından saldırı yapılmadı.^[3] Çeçenlerin ana hedefi Hankale'deki^[4] askeri havaalanındaki komuta ve kontrol noktaları, Grozni Havalimanı ve bölgedeki Rus istihbarat servislerinin karargahlarıydı. Çeçen komutan Turpal Ali-Kaimov, 1,500 Çeçenin ilk etapta şehre sızdığını ve 47'sinin ilk saldırılarda hayatını kaybettiğini ifade etti.^[3] Direnişçiler 6 Ağustos günü saat 05:50'de üç saat süren operasyonla Grozni'ye saldırdı. Tüm kontrol noktalarını, kışlaları, polis karakollarını ve diğer Rus mevzilerini ele geçirmeye veya yok etmeye çalışmak yerine, çoğuna giden yolları kesti ve mevzileri kuşattı, Rus askerlerinin teslim olmalarını bekledi.^[5] Rus haber ajansı İnterfax 7,000 Rus askerinin kuşatıldığını iddia etti.^[6] Rus yanlısı Çeçen yönetimine bağlı binlerce polis ve askeri kuvvet saf değiştirerek Çeçen İçkerya Cumhuriyeti saflarına geçti, bunun sonucunda Çeçen direnişçi gücünün 7,000'e kadar çıktığı iddia edildi. Çatışmalar başladığından beri geçen 5 gün içinde Rusya birçok kez kuşatma altındaki askerlerini kurtarma girişiminde bulunsa da Çeçenler desteğe gelen Rus birliklerini geri püskürttü, bu süreçte Ruslar 18 tank, 69 zırhlı araç ve 3 helikopter kaybetti. Avrupa Birliği acil ateşkes çağrısında bulundu.^[7] 19 Ağustos'ta Rus General Kostantin Pulikovsky şehri kuşattı ve direnişçilerin Grozni'yi 48 saat içinde terk etmeleri, etmezlerse topyekun bir saldırıyla karşı karşıya kalacaklarını açıkladı. Çeçenler şehirden çıkmayınca 20 Ağustos'ta Rus bombardımanı başladı, sivil hastaneler de dahil olmak^[8] üzere yerleşimler hedef alındı, 220,000 sivil bombardıman bölgelerinden kaçtı. 20 Ağustos'ta Aleksandr Lebed yeni bir ateşkes emri verdi ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) yardımıyla Çeçen liderlerle doğrudan görüşmeler başladı. 22 Ağustos'ta Rusya, Çeçenistan'daki tüm güçlerini Hankale ve Grozni Havalimanı'ndaki üslerine çekmeyi kabul etti. 30 Ağustos 1996'da Generaller Aleksandr Lebed ve Aslan Mashadov, Birinci Çeçen Savaşı'nın sonunu belirleyen bir anlaşma olan Hasavyurt anlaşmasını imzaladı.

Ayrıca Bakınız

• Çeçen-Rus çatışması
• Birinci Çeçen Savaşı

Kaynakça

1. ^ https://archive.org/details/chechenwars00matt
2. "Arşivlenmiş kopya". 5 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021. 
3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021. 
4. "Arşivlenmiş kopya". 5 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021. 
5. "Arşivlenmiş kopya". 5 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021. 
6. https://web.archive.org/web/20030322151230/http://edition.cnn.com/WORLD/9608/09/chechnya.fighting/index.html
7. https://web.archive.org/web/20080503034658/http://edition.cnn.com/WORLD/9608/11/russia.grozny/
8. "Arşivlenmiş kopya". 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021.