Gazze Şeridi tünelleri, İsrail tarafından ekonomik ve ticari ambargo uygulanan Filistinlilerin Mısır'dan Gazze'ye ticari taşımacılık yaptığı tünellerdir.
Tünel derinliği metrelerce olup, uzunluğu ise kilometrelere varan ve 14 kilometrelik sınır boyunca konuşlanmakta, bu tünellerden inşaat malzemesi başta olmak üzere gıda, ilaç, yakıt gibi ihtiyaçlar[1] Gazze’ye getirilmektedir. Hamas'ın bu tüneli kullananlardan vergi aldığı bilinmekte olup[2] 900 tünel bu yolla resmi olarak çalıştırılmaktadır. Ancak diğer kaçak olarak tanımlanan tünellerle bu sayı 2 bine ulaşmaktadır.
İsrail tarafından yasadışı olarak Gazze çevresindeki bariyerin varlığından ve Refah Sınır Kapısı'ndaki geçişlerin kontrolünü İsrail Savunma Kuvvetleri elinde tuttuğundan Filistinliler ihtiyaç malzemesi taşımak için bu yöntemlere başvurmuştur. 1994 yılında ilk tünel açılmış o günden günümüze ara ara İsrail Hava Kuvvetleri'nin bombardımanına uğramaktadır. İngiltere Parlamentosu'nun bir raporuna göre İsrail Gazze Şeridi'nde bulunan 4 bin ürünün sadece 73 tanesinin girişine resmen izin vermektedir.[3]
Yapı özellikleri
15 metre derinliğe kadar uzanan bazı tünellerde araba sürülebilecek genişlik mevcuttur. Tüneller çeşitli kaliteye sahip olup, yıkılma tehlikesi sürekli vardır; yine bazı tüneller beton ile kaplı olup bazı kamyonların geçişine izin verilebilmektedir.
Tünellerin kullanımı
İsrail hükûmetinin ticari taşımacılık, gıda, silah ve diğer ürünlerin Gazze'ye ulaşımını Refah Sınır Kapısı'nda vize yönünden engellemesinden ötürü Filistinli sivillerce açılan tüneller; vize ve sınır geçit protokolü ihlalinde cezai uygulamalara tabi tutulan Filistinlilerin geçişi, kapalı tutulan Refah Sınır Kapısı nedeniyle barınma, beslenme ve giyinme ihtiyacını karşılamak amacıyla gıda, ilaç ve silah geçişi yapmak için kullanılmaktadır. İsrail hükûmeti ile Mısır arasındaki işbirliği neticesinde sınır kapılarından geçişi sınırlamak dışında, deniz ve hava taşımacılığını ve bunun yanında uluslararası yardımların Gazze'ye geçişini kısıtlamakta veya Gazze Filosu Saldırısı'nda olduğu gibi tamamen engellemektedir.
Yaptırımlar
Tünellerin geçtiği topraklarda egemenliği bulunan İsrail, Mısır ile tüneller aleyhine taraf olan ABD ve diğer NATO ülkeleri toprak ve su üzerinde Gazze'ye taşımacılığın önlenmesi için nihai yaptım ve uygulamalar konusunda anlaştılar. 2008-2009 Gazze Savaşı ve 2012 İsrail-Gazze çatışmalarında İsrail Hava Kuvvetleri tünelleri hedef almış onlarca tünel imha edilmiştir.[4]