g-suit veya daha doğru kullanımıyla anti g-suit,g kuvvetine maruz kalan genellikle havacılar ve astronotlar tarafından giyilen bir uçuş kıyafetidir. Ani hızlanma sırasında g kuvvetinden dolayı vücudun alt kısmında kan birikmesinin neden olduğu göz kararmasını ve g-LOC'ı (g kuvveti kaynaklı bilinç kaybı) önlemek amacıyla tasarlanmıştır.[1] Tarihte Göz kararması ve g-LOC sebepli bir dizi ölümcül uçak kazası yaşanmıştır.[2]
İşleyiş
Vücudun alt bölgelerinde kan birikmesine izin verilirse, beyin kandan mahrum kalacak ve geçici hipoksiye yol açacaktır. Hipoksi ilk önce grileşmeye (görme kararması), ardından tünel görüşüne ve sonunda tamamen 'görme kaybı' ve ardından g kuvveti kaynaklı bilinç kaybına (g-LOC) neden olur. Uçak pilotları için g-LOC ihtimali daha yüksektir, çünkü yüksek g'lere çıkıldıkça g kuvvetinin azalması esnasında, duyular tam anlamıyla tekrar kazanılmadan önce bir yönelim bozukluğu vardır. Bir g-suit, g eşiğini çok fazla arttırmaz, ancak aşırı fiziksel yorgunluk olmadığı sürece yüksek g'ye dayanıklılığı normale göre daha çok arttırır. Tipik bir kişinin g toleransı kişiye bağlı olarak 3g ile 5g arasındadır. Tipik olarak bir g-suit ise bu sınıra 1g daha fazla tolerans ekleyecektir. g-suit yeterli toleransı sağlayamadığından dolayı pilotlar alt gövdede kan birikmesini azaltmak amacıyla kan damarlarını sıkmak zorundadırlar. Bu nedenle g kuvvetine maruz kalınan anlarda karın kaslarını gerdirerek yapılan 'g-straining manevrasını' uygulamak gereklidir. Yüksek g, bir g-suit'le bile rahat değildir. Eski savaş uçaklarında, 6g yüksek bir seviye olarak kabul edilirdi, ancak modern savaş uçakları 9g veya daha fazla g kuvvetine dayanıklı olarak tasarlanırlar. Bu, pilotu yakın hava muharebesinde yüksek manevra kabiliyetini sürdürmede kritik faktör haline getirir.[3]
Tasarım
g-suit özel bir giysidir. üstüne giyilen elbisenin altına veya üstüne (tasarıma bağlı olarak) sıkı oturan bir pantolon şeklini alır. g-suit hava taşıtındaki veya uzay aracındaki g kuvvetine duyarlı bir valf aracılığıyla basınçlandırıldığında karın ve bacaklara basınç uygular. Böylece ani yüksek hızlanma anlarında kanın beyinden uzaklaşmasını kısıtlar.[4]
g-suit için çeşitli tasarımlar geliştirilmiştir. İlk olarak alt vücut ve bacakların etrafında su dolu mesaneler kullanıldı. Daha sonraki tasarımlarda mesaneleri şişirmek için basınçlı hava kullanıldı. Bu g-suit tasarımı sıvı dolu versiyonlardan daha hafifti, bu nedenle günümüzde hala yoğun olarak kullanılmaktadır. Bununla birlikte, İsviçre şirketi Life Support Systems AG ve Alman Autoflug GmbH, ortama göre sıvıya dönüşen ve performansı diğer tasarımlara göre daha çok arttıran Libelle suit adı verilen g-suit'leri, Eurofighter Typhoon uçaklarıyla kullanılmak üzere için işbirliği yaptı. Libelle suit, ABD Hava Kuvvetleri tarafından da onaylandı.
