Eşek hıyarı

Eşek hıyarı
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae Şube: Tracheophyta Sınıf: Magnoliopsida Takım: Cucurbitales Familya: Cucurbitaceae Cins: Ecballium Tür: E. elaterium
İkili adlandırma
Ecballium elaterium (L.) A.Rich., in J.B.G.Bory de Saint-Vincent, Dict. Class. Hist. Nat. 6: 19 (1824). Vikitür'de Ecballium elaterium ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur. Wikimedia Commons'ta Ecballium elaterium ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Eşek hıyarı (Ecballium elaterium), bir çiçekli bitkiler familyası olan Cucurbitaceae (kabakgiller) içinde bulunan Ecballium cinsinin bilinen tek türü.

Acı hıyar veya it hıyarı olarak da bilinir. Bu bitkinin taze meyvesi sıkıldığında, bitkinin tohumlarını da içeren mukus benzeri bir salgı fışkırtır. Bu özelliği nedeniyle, örneğin İngilizcede "squirting cucumber" (fışkırtan hıyar) olarak anılır. Meyvenin içindeki basınç 6 bar'a ulaşarak, içindeki tohumların kapsül patladığında 36 km/h ulaşmasını sağlar. Sinüzit tedavisinde kullanılabildiğine dair yorumlar olmasına karşın ciddi zararlara yol açabilir. Bu zararlar arasında mukoza tabakasında hasar, boğazda yanma, nefes almada güçlük sayılabilir. Uzman hekime danışılmadan kullanılması son derece tehlikelidir.^[1]

Sinüzit tedavisinde kullanımı

Meyvesi zehirli olan ve antik çağlarda hamilelikte düşük yapmak için kullanılan bu bitkinin taze sıkılmış suyu, Türkiye'de bitkisel kocakarı ilacı olarak sinüzit tedavisi için doğrudan burun deliklerine uygulandığı belirtilmiştir. Gönüllü hastalar üzerinde uygulanan klinik testler, çift yüksek dozda uygulanan iyileşme oranının tek düşük doza göre daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur (iyileşme oranı sırasıyla %71.0 ve %56.6). Sinüslerin tamamen röntgen muayenesinde tahliye edilmemiş olmasına rağmen ek olarak, görülen tüm sendromlardan tamamıyla kurtulma oranı ise hastaların %20'sinde görülmüştür.^[2]

2 gramdan fazla alınan bitki dojazı, ciddi alerjik reaksiyonlardan dolayı ani nefes durmasına yol açabileceğinden öldürücü etkiye sahip olup sinüzit için doğru kullanımı en iyisi bir doktor eşliğinde yapılmasını gerektirir. Bu bitkinin 1 tatlı kaşığı meyve suyu bir çay bardağı suyla seyreltilerek sadece 2 - 3 damla buruna damlatılır.^[3]

Resim galerisi

• 
• 
• 
• 
• 

Dipnotlar

1. Yol açabileceği zararlar hakkında http://journals.indexcopernicus.com/fulltxt.php?ICID=855040 8 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. dan bilgi alınabilir.
2. "Research on the Turkish medicinal plant". Chemistry of Natural Compounds. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
3. Acı Kavun 21 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Şifalı Bitkiler Erişim tarihi 19.04.2012

Kaynakça

• Ecballium elaterium ( İngilizce Wikipedia. Sürüm tarihi: 23 Temmuz 2006 )..
• Altan, S. (9 Eylül 2004). Gelibolu - Karainbeyli Köyünde Tıp Folkloru. Gelibolu: geltag - Gelibolu'yu Tanıtma Gönüllüleri. (Erişim: 17 Ağustos 2006).