Evrenye, Kastamonu ilinin İnebolu ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
1487-1582 arası Osmanlı kayıtlarında Evrenye adıyla bir yerleşim bulunmamakta olup sonraki yıllarda 17. yüzyılda yerleşimin kurulduğu anlaşılmaktadır. Yerleşimin kuruluşuyla ilgili Ahi Evran'ının müritlerinin veya Evran adındaki oğlunun buraya yerleşmesine izafen köyün isminin Evranye/Evrenye olduğu rivayeti doğrulanamamaktadır. 1640 yılı avarız kaydında Ginolu Kazasına bağlı bir köy olarak görülmektedir. Söz konusu deftere göre yerleşimde 15 hanede 38 neferân (aile reisi) kaydedilmiş olup avarız hanesi de 14 aile reisinden oluşmaktadır. 19. yüzyıl başlarında burayı gezen Minas Bijişkyan, limanı olmayan birkaç ev ve dükkanın bulunduğu kayda değer olmayan bir yerleşim olarak tasvir etmiştir. 1840'larda Evrenye Divanı, 1860'larda da Evrenye kaza ve nahiye olarak tanımlanmaktadır. 1840 yılı Evrenye Nüfus Defterlerinde 35 hanede 220, 1842 yılında ise 165 erkek nüfus kaydedilmiştir. 1845 yılı Evrenye Temettuat Defterlerinde hane sayısı 55 olarak kaydedilmiştir. Yerleşimdeki 48 kişi reis veya mellah olarak kaydedilmiş olup bu durum yerleşimde denizciliğin önemli bir geçim kaynağı olduğunu göstermektedir. 1869-1882 yılları arasında İnebolu kazasının nahiyesiyken 1882'de Abana'nın nahiye olmasıyla buraya bağlı köy olmuştur. 1896 yılı Kastamonu Vilâyet Salnâmesi'nde Abana nahiyesine bağlı bir köy olan Evrenye'de 69 hanede, 216 erkek ve 230 kadın olmak üzere toplam 446 kişi yaşamaktadır. 1916 yılı Ocak ayında Kastamonu Vilayet Meclisi tarafından nahiye merkezinin Abana'dan Evrenye'ye taşınması kararlaştırılırken yerleşimin ismi de Enver Paşa'ya ithafen onun adıyla değiştirilmiştir. Abanalılar bu duruma itiraz etse de, beş yüz hane ve 2500 nüfusun yaşadığı Evrenye'de, iki yüzden fazla dükkân ve mağaza ile dinî ve resmî binaların bulunduğu, bu anlamda ticari ve ekonomik olarak gelişmiş bir yerleşim olduğu gerekçesiyle itirazları kabul görmemiştir. Abanalıların Enver Paşa ve Abana olarak iki ayrı nahiye kurulması teklifi ise kabul görmüş, Mart 1917'de Dahiliye Nezareti iki nahiyenin kurulmasını kabul ederken yerleşime verilen Enver Paşa ismini kabul etmemesi üzerine yerleşim yeniden Evrenye adıyla anılmaya başlamıştır. Ancak bu durumda uzun sürmemiş, 1919 yılı başında Abanalılar'ın hükümetten düşmüş İttihat rejimini suçlayarak tekrar eski köyleriyle nahiye merkezi olma girişimleri valilikçe uygun görülmüş ve gerekli yazışmalardan sonra 2 Mart 1919'da Evrenye köy olarak Abana nahiyesine bağlanmıştır. Evrenye halkı, Türk Kurtuluş Savaşında İstiklal Yolu üzerinden Ankara Hükümetine silah ve malzeme ikmalinde görev almıştır.[4]
Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasıyla birlikte Abana nahiyesinin köyü olma durumunu sürdüren yerleşim, 29 Nisan 1949'da İnebolu ilçesine bağlanmıştır.[5] 1960 yılı nüfus sayımında da Evrenye adıyla[6] görülen yerleşimin ismi "Gemiciler" olarak değiştirilmiş ve 1965 yılı nüfus sayımında yeni adıyla kayıtlarda yer almaya başlamıştır.[7] 2010 yılında eski adı iade edilmiştir.[8]
Coğrafya
Köy, Kastamonu il merkezine 102 km, İnebolu ilçe merkezine 12 km uzaklıktadır.[9]
Nüfus
Kaynakça
Dış bağlantılar
|
|---|
| Köyler | |
|---|
| Mahalleler (eski köyler) | |
|---|
