Evrenos Bey Hanı, Trajanopolis Hanı (Yunanca: Χάνα της Τραϊανούπολης), veya Kara Ilıca'daki Han,[2] Kuzey Yunanistan'da bulunan ve Balkanlardaki en eski Osmanlı eserlerinden olan bir kervansaraydır. 1370–1390 yılları arasında Gazi Ahmet Evrenos Bey tarafından Trajanopolis Kaplıcaları'nın yanında inşa ettirilmiştir.[3][4][5] Dedeağaç'ın on iki kilometre kuzeydoğusunda yer alan Evrenos Bey Hanı, 38.8 metreye 13 metre uzunluğunda dikdörtgen planlı bir yapıdır.[3]
Tarih
Trajanopolis, (MS 98–117 yılları arasında hüküm süren) İmparator Trajan tarafından antik Egnatia Yolu üzerinde kurulan önemli bir Roma kentiydi.[6] Kentte sıcak su kaynakları bulunduğundan bir kaplıca kasabası olarak şekillenmişti. Bizans hakimiyeti sırasında, yedinci ve on dördüncü yüzyıllarda, Trajanopolis'in Rodop eyaletinin dini merkezi olduğu ifade edilmektedir.[5]
Yapı, günümüze on altıncı yüzyıla tarihlenen hali ile ulaşan Osmanlı hamam kompleksinin yanında bir han olarak inşa edilmiştir. Yakın zamanda arkeolojik alan içerisine spa terapisi için modern tesisler inşa edilmiştir.[7] Evrenos Bey Hanı mimari, boyut ve inşaat yöntemleri açısından Bizans dönemi hamamlarından farklılık göstermektedir. Yapının temelinde, erken Hristiyan dönemine tarihlenen bir vaiz kürsüsü tabanı ve levhası kullanılmıştır.[5]
Günümüzde Aya Konstantinos ve Georgios kilisesinin bulunduğu tepede, Osmanlı gezgini Evliya Çelebi tarafından 1668 yılında bahsedilen Nefes Baba Türbesi/Tekkesi bulunmaktaydı.[5][8]
^Έρση Μπρουσκάρη (2008). Η Οθωμανική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισμού, Διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων. s. 333. ISBN978-960-214-792-4.
^"Τραϊανούπολη". Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας. 7 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2012.
^Yılmaz, Mehmet Emin (2023). Kiliseye Çevrilen Türk Eserleri. Ankara: YTB Yayınları. ss. 924-927. ISBN978-975-17-5676-3.|erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım)