"Son deyiş" ve "Son söz" buraya yönlendirilmektedir. Aygün Kazımova albümü için Son söz (albüm) sayfasına bakınız.
Epilog (Grekçe ἐπίλογος epílogos, ἐπί epi yani "son" ile λόγος logos yani "söz"), bir edebî eserin sonunda yer alan ve genellikle eseri kapatmak için kullanılan bir yazı parçasıdır.[1] Hikâye içi bakış açısıyla sunulur. Yazar devreye girdiğinde ve doğrudan okuyucuyla konuştuğunda bu daha doğru bir son söz olarak kabul edilir. Epiloğun tam tersi ise bir edebiyat veya tiyatro eserinin başında yer alan, genellikle hikâyeyi açmak ve ilgi çekmek için kullanılan yazı parçası olan prologdur.[2] Televizyon programları ve video oyunları gibi bazı türler, son sözü "introduction" (giriş) için "intro" kullanımına dayanarak "outro" (final, çıkış) olarak adlandırır.
Epiloglar genellikle hikâye bittikten sonra gelecek bir zaman diliminde geçer. Seri hâlinde yayımlanan bazı çalışmalarda bir sonraki çalışmaya dair ipuçları içerebilir. Aynı zamanda okuyucunun merakını tatmin etmek ve hikâyenin yarım kalan kısımlarını kapatmak için de kullanılır.[3]
Terimin tarihçesi
Epilog kelimesinin bilinen ilk kullanımı 15. yüzyılda olmuştur ve edebi eserlerin sonuç bölümü olarak kullanılmıştır.[4]Orta İngilizce ile Orta Fransızcada "epilogue" terimi kullanılırken Latincede ise Grekçe epilogos'tan "epilogus" ve ardından "epilegein" kullanılmıştır.[4] 1564 yılındaki Oxford English Dictionary'de "epilogue" kelimesine ilk atıf şöyledir: "Artık nihayet epiloğa (deyim yerindeyse) ya da çalışmanızın tam sonuna geldiniz."[5]
Epilog kelimesi, Orta Çağ oyunlarındaki konuşmaların sonunu tanımlamak için benimsenmiş ve bu dönemde, sonraki eser için bir ipucu içermiştir. Yunan oyunlarının çoğu korodan gelen dizelerle biterken bu oyunlar, erken modern oyun yazarlarının epiloglarından ve Antik Roma oyunlarından farklıydı.[5]