Enerji tarihi

Bu madde enerjinin bilimsel kavramının tarihi hakkındadır. İnsanlığın enerjiyi kullanma şekli için Enerji sayfasına bakınız.

Thomas Young, 1802'de modern anlamda "enerji" terimini kullanan ilk kişi.

Grekçe ἐνέργεια (energeia)'dan türetilen enerji kelimesi, ilk olarak Aristoteles'in MÖ 4. yüzyıldaki çalışmalarında (Fizik, Metafizik, Nikomakhos'a Etik^[1] ve Ruh Üzerine adlı yazıları) geçmektedir.

Enerji kavramı Leibniz'in bir maddenin kütlesi ve onun yer çekimi alanı olarak tanımladığı vis viva'dan (yaşam gücü) gelmektedir. Leibniz toplam vis viva'nın korunduğuna inanmaktaydı.

Émilie marquise du Châtelet, 1740'ta yayınlanan Institutions de Physique (Fizik Dersleri) isimli kitabında Leibniz'in fikrini Gravesande'in pratik gözlemleriyle birleştirerek, hareket eden bir cismin "hareket miktarının", cismin kütlesinin ve hızının karesinin çarpımıyla doğru orantılı olduğunu yazmıştı.^[2]

Thomas Young, 1802'de Kraliyet Cemiyeti'nde verdiği derslerde, vis viva yerine modern anlamda enerji kelimesini kullanan ilk kişi oldu.^[3] 1807'de bu derslerin basılı yayımlarında enerjiyi şu şekilde tanımlamıştır:

Bir cismin kütlesinin hızının karesiyle çarpımı, bu cismin enerjisi olarak adlandırılabilir.^[4]

Gaspard-Gustave Coriolis,1829'da "kinetik enerjiyi" modern anlamıyla tanımladı ve William Rankine 1853 yılında "potansiyel enerji" teriminini ortaya koydu.

Ayrıca bakınız

• Termodinamik ve istatistiksel fizik kronolojisi
• Fizik tarihi
• Termodinamik tarihi
• 1840 yılında yayımlanan, Ebenezer Cobham Brewer tarafından yazılmış, bilindik olaylara açıklamalar sunan bir kitap olan A Guide to the Scientific Knowledge of Things Familiar

Kaynakça

1. "Aristotle, "Nicomachean Ethics", 1098a, at Perseus". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
2. Du Châtelet, Gabrielle Emilie Le Tonnelier de Breteuil (1740). Institutions de physique (Fransızca). doi:10.3931/e-rara-3844. 
3. Smith, Crosbie (1998). The Science of Energy - a Cultural History of Energy Physics in Victorian Britain. The University of Chicago Press. ISBN 0-226-76420-6. 
4. Young, Thomas (1807). A Course of Lectures on Natural Philosophy and the Mechanical Arts 13 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., s. 52.

Konuyla ilgili yayınlar

• Hecht, Eugene. "An Historico-Critical Account of Potential Energy: Is PE Really Real? 31 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." The Physics Teacher 41 (Nov 2003): 486–93.
• Hughes, Thomas. Networks of Power. Electrification in Western society, 1880-1930 (Johns Hopkins UP, 1983).
• Martinás, Katalin. "Aristotelian Thermodynamics," Thermodynamics: history and philosophy: facts, trends, debates (Veszprém, Hungary 23–28 July 1990), 285–303.
• Mendoza, E. "A sketch for a history of early thermodynamics." Physics Today 14.2 (2009): 32–42.
• Müller, Ingo. A history of thermodynamics (Berlin: Springer, 2007)

Dış bağlantılar

• The Journal of Energy History / Revue d'histoire de l'énergie (JEHRHE) 13 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Timeline of history of energy for children 5 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.