Destan, Âşık edebiyatında bir nazım şeklidir. Kökeninin Farsça "dâstân" kelimesi olduğu düşünülmektedir. Destan “hikâye, masal, sergüzeşt, manzum hikâye (kıssa), vak‘a, tarih, roman ve hayvan masalı (fabl)” gibi anlamlara da gelmektedir.[1] Destan, şekil itibarıyla koşmaya benzemektedir. Ancak ezgisel olarak farklılık gösterebilir. 40 dörtükten, 100 dörtlüğe kadar örnekleri görülmektedir.[2]
Halk edebiyatında destan, savaş, afet, salgın, güldürücü olaylar ve kahramanlık üzerine kurulabilir. Aynı zamanda eleştiri, dönemin sosyal olayları olağanüstü ögelerle harmanlanarak verilebilir. Kısacası destanlar oldukça geniş konuları ele alır. Âşık edebiyatında birçok halk ozanı gördükleri geçirdikleri zorluklar veya güzellikler neticesinde ya da anonim olarak bildikleri destanları derleyerek birçok eser meydana getirmişlerdir.
Âşıklar Tarafından Ortaya Konulmuş Bazı Destanlar:
- Âşık Ömer- İstanbul Destanı, Pire Destanı (17.yy.)
- Karacaoğlan - Nemçe Destanı, Yaş Destanı (17.yy.)
- Kayıkçı Kul Mustafa - Genç Osman Destanı (17.yy)
- Geredeli Figanî - Nasihat Destanı (19.yy.)
- Sümmânî- Deprem Destanı (19.yy.)
- Âşık Huzûrî - Ters Öğüt Destanı, Para Destanı, Lozan Barışı Yıl Dönümü Destanı (20.yy.)
- Âşık Müdamî - Tahtakurusu Destanı (20.yy.)
- Âşık Murat Çobanoğlu - Cumhuriyet Destanı (20.yy.)
- Konyalı Mehmet Yakıcı- Tahtakurusu Destanı, Konya Destanı (20.yy.)
- Kağızmanlı Hıfzî - Sefil Baykuş (20.yy) ağıt-destan[3]
Kaynakça
