Değişik şuur hâllerinden birinin EEG ile görüntülenmesi
Değişik şuur hâlleri, parapsikolojide insanın uyanıkken bulunduğu olağan şuur hâlinden farklı şuur hâllerini kapsayan bir terim olarak kullanılmaktadır.
Terim ilk kez Amerikalı psikoloji profesörü ve parapsikolog olan Charles Tart tarafından ortaya atılmıştır. Elektroansefalograf aygıtının icadı, beyin dalgalarının ölçülebilmesine ve insanın “uyanık şuur hâli”nden farklı olan şuur hâllerinin sınıflandırılabilmesine olanak sağlamıştır. (Beyin dalgalarını 1924'te keşfeden Alman psikiyatr Hans Berger ile başlayan laboratuvar testleri sonucunda beynin alfa, beta, teta ve delta dalgaları diye adlandırılan elektriksel etkinliklerde bulunduğu saptanmıştır.)
Bu alandaki bilimsel araştırma sonuçlarına göre, örneğin hafif hipnoz, meditasyon, dalgınken düş görme, uyku-uyanıklık arası gibi hâllerde beyin, alfa ritmi denilen, 8 Hz. ile 13 Hz. arası dalgalar yayınlamaktadır. Beta dalgaları (14-27 Hz.) ise yalnızca insanın olağan “uyanık şuur hâli” sırasında yayınlanmaktadır.
Sınıflandırma
EEG ile çekilmiş alfa dalgalarıEEG'de beta dalgaları
Kimi parapsikologlar değişik şuur hâllerini şu yirmi kategoride sınıflandırırlar:
Rüyanın görüldüğü, hızlı göz hareketleriyle, yavaş beyin dalgalarının yokluğuyla nitelenen uyku hâli (rüyalı uyku).
Hızlı göz hareketlerinin yokluğu ve yavaş beyin dalgalarıyla nitelenen uyku hâli (rüyasız uyku hâli).
Uykuya dalmadan önceki uyku-uyanıklık arası hâl.
Tam uyanmadan önceki uyku-uyanıklık arası hâl.
Aşırı uyarılma, ilaç alma ya da yoğun konsantrasyon sonucunda oluşan aşırı uykusuzluk hâli.
Depresyon, yorgunluk vs. sonucundaki uyuşukluk hâli.
Ekstaz (vecd), coşku ya da aşırı olumlu heyecanlanma hâli
Hipnotik yolla geçmişe dönme hâli (ekminezi sırasında geçmişi tekrar yaşarken içinde bulunulan şuur hâli)
Meditasyon hâli. Bu şuur hâli, alfa dalgalarının sürekliliğiyle,görsel imajinasyonun yokluğuyla ve zihinsel etkinliğin en az düzeyde oluşuyla nitelenir.
Gözler kapalıyken hızlı göz hareketlerinin olmadığı trans hâli. Bu şuur hâli, alfa dalgalarının sürekliliğinin yokluğuyla nitelenir.
Gözler kapalıyken hızlı göz hareketlerinin olduğu trans hâli. Bu bir vizyon almanın, durugörünün, kısaca bir paranormal algılamanın söz konusu olduğu trans hâlidir.
Dalgınken düş görme hâli.
Kişinin iç alemini gözlem hâli ya da dış alemle ilişiği olmayan duyumlarla ilgili idrak (algılama) hâli
Baygınlık hâli
Koma hâli
Hafıza ile ilgili bazı hâller
Genellikle mistik deneyimlerde karşılaşılan bilinç genişlemesi hâli
”Uyanık şuur hâli”nden farklı olmakla birlikte bilinçte bir kararmanın söz konusu olmadığı, şamanizm’de rastlanan şamanik trans hâli.
