DA-Notice veya Savunma Danışma Bildirimi (1993 yılına kadar Savunma Bildirimi veya D-Notice), haber editörlerinin belirli konulardaki bir haberi ulusal güvenlik nedenleriyle yayımlaması veya yayımlamaması için verilen resmi talep. Sistem günümüzde halen İngiltere'de kullanılmaktadır.
Birleşik Krallık
Birleşik Krallık'ta özgün D-Notice sistemi, İngiltere Savunma Bakanlığı sekreter yardımcısı ve Basın Birliği temsilcisi başkanlığında oluşturulacak ortak bir komitenin talepleri doğrultusunda gönüllü bir sistem olarak çalışması amacıyla 1912 yılında tanıtıldı.
Teoride herhangi bir D-Notice veya DA-Notice talebi yasal yaptırımı olmayan, dolayısıyla editörlerin bunlara uymamayı da seçebileceği tamamen tavsiye niteliğinde olan taleplerdir. Ancak genellikle bu taleplere medya tarafından uyulur.[1] 1971 yılında Savunma, Basın ve Yayın Danışma Komitesi (DPBAC) sekreteri tarafından mevcut tüm D-Notice'ler iptal edildi ve bunların yerini yine sekreter tarafından verilen rehber tavsiyeler aldı.
Bunun nedeninin ise 1971 yılında meydana gelen Baker Sokağı soygunu haberleri ile ilgili olduğu ve değişikliğin temel amacının Britanya kraliyet ailesine mensup bazı tanınmış kişileri utanç veren haberlerden korumak nedeniyle yapıldığı sanılmaktadır.[2]
1993 yılı itibarıyla DA-Notice bildirimleri yeniden adlandırıldı.
2008 yılı itibarıyla ise mevcut beş DA-Notice bulunmaktadır. Bunlar;[3]
- DA-Notice 01: Askeri Operasyonlar, Planlar ve Kabiliyetler
- DA-Notice 02: Nükleer ve Nükleer Olmayan Silahlar ile Ekipmanı
- DA-Notice 03: Kripto Sistemleri ve Güvenli İletişim
- DA-Notice 04: Duyarlı Kurulumlar ve Ev Adresleri
- DA-Notice 05: İngiltere Güvenlik ve İstihbarat Özel Hizmetleridir.
8 Nisan 2009 tarihinde, Yönetim Kurulu Asistan ve Komiseri Bob Quick cari istihbarat ile ilgili görüşmeler için Downing Street'e geldiğinde fotoğraflanmıştır. Ardından hassas anti-terör belgeler ile ilgili olarak bir DA-Notice yayınlanmıştır.[4]
25 Kasım 2010 tarihinde komite, WikiLeaks internet sitesinde yayınlanması beklenen hassas belgeler ile ilgili olarak bir DA-Notice (tip 1 ve 5) yayınladı.[5][6][7]
Avustralya
Gönüllülük sistemi kapsamında kullanılan D-Notice'ler Avustralya'da 1952 yılında Soğuk Savaş döneminde Savunma, Basın ve Yayın Komitesi tarafından basıldı. Komite ilk toplantısında Avustralya'da yapılan atomik testler, askeri gemi inşa boyutları, resmi şifrelemeler, Centurion tank sayısı ve dağıtımı, Kore Savaşı'ndaki asker sayısı ve sevkıyatların sayısı, resmi olarak yayımlanmamış silah ve ekipman bilgisi, hava savunmasına ilişkin haberler ve bazı hava fotoğrafları hakkında olmak üzere toplam sekiz D-Notice yayımladı.[8]
1974 yılında ise bu D-Notice'lerin sayısı dörde düşürülmüştür.[8] Bunlar ise;
- Donanma, ordu ve hava kuvvetleri silahları ve silah sistemleri, ekipmanları ve iletişim sistemleri ile ilgili teknik bilgiler,
- Hava operasyonel yetenekleri ve hava savunma sistemleri,
- Bay Vladimir ve Bayan Petrov'un bulunduğu yer,
- Şifreleme ile izleme faaliyetleridir.
Ayrıca Avustralya Gizli İstihbarat Servisi (ASIS) tarafından 1977 yılında beşinci bir D-Notice yayımlanmıştır.[8]
1982 yılında ise dört D-Notice olarak yeniden düzenlenmiştir.[9]
- D-Notice 1: Avustralya Savunma Kuvvetleri'ndeki Uçaklar, Gemiler, Silahlar ve Diğer Ekipmanlar dahil olmak üzere tüm kabiliyetleri,
- D-Notice 2: Bay Vladimir ve Bayan Petrov'un bulunduğu yer,
- D-Notice 3: İstihbarat İşaretleri ve İletişim Güvenliği,
- D-Notice 4: Avustralya Gizli İstihbarat Servisi (ASIS).
Yayımlanan D-Noticelere uyulmaması durumunda Savunma Bakanının idari sorumluluğu olmakla birlikte, Savunma, Basın ve Yayın Komitesi 1982 yılından bu yana D-Notice'lerin gereğini yerine getirmemiştir.[8]
D-Notice sisteminin soğuk savaş sonrasında kullanılmasının yaygınlığı düştü, ancak yürürlükte kaldı. Avustralya Gizli İstihbarat Servisi, Soruşturma Komisyonu 1993, 1994 ve 1995 yıllarında D-Notice sisteminin halen işlediğini itiraf etmiştir.[10]
26 Kasım 2010 tarihinde Avustralya Başsavcısı Robert McClelland, diğer kuruluşların başkanlarına Avustralya medyasında D-Notice sistemine benzer yeni bir sistemin oluşturulmasını öneren bir mektup gönderdi.[11]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Konuyla ilgili yayınlar
- Christopher Moran, Classified: Secrecy and the State in Modern Britain (Cambridge: Cambridge University Press, 2012).
- Nicholas Wilkinson, Secrecy and the Media. The Official History of the United Kingdom's D-Notice System, (London: Routledge, 2009).
Dış bağlantılar
